Het was een intens maakproces met heel veel obstakels. In vijf dagen tijd werden alle interviews opgenomen, in een studio, tijdens de pandemie. En gedurende de montage van de film werd Sophie Dros zwanger, was ze misselijk en ze moest ontelbaar veel onmogelijke knopen doorhakken. De film is nu af. Sophie Dros: ‘Ik ben er heel blij mee, het is een mooie film geworden.’ Ook haar baby, een jongen, is inmiddels geboren.

Hoi Sophie!
‘Hoi! Als je denkt ‘wat hoor ik?’, mijn baby ligt op schoot en hij maakt allemaal geluidjes. Hij zou moeten slapen maar dat doet hij niet.’

Een zoontje, gefeliciteerd! Hoe is dat nu, net nadat je een film hebt gemaakt over vrouwen en het soms slechte gedrag van mannen?
Lachend: ‘Ja, heel leuk. En, ook: goed opvoeden!’

Jouw nieuwe documentaire Sisterhood gaat over vrouwen, nogal een breed onderwerp. Wat was het moment waarop je dacht: ‘ja, ik moet een documentaire maken over vrouwen’?
‘Normaal gesproken ben ik gefascineerd door één persoon of fenomeen: waarom gaan mensen op een cruiseschip? Waarom doet iemand mee aan een Miss Senior verkiezing? Deze film komt voort uit een opstapeling van factoren, dingen die ik meemaakte en waarover ik boos ben, een van die dingen is de profilering van vrouwen in de media. En toen realiseerde ik me dat ik een documentairemaker ben. Ik kan hier iets aan doen.’

Onlangs kwamen er weer vele nieuwe berichten over grensoverschrijdend gedrag naar buiten. Heb je ‘geluk’ met deze timing?
‘In eerste instantie had ik even geluk, als je het al zo kunt noemen. Even praat iedereen er weer over. Maar dan gebeurt er weer iets nieuws: nu is er oorlog, zijn er grotere dingen aan de hand. We spreken niet voor niets over feministische golven, ze komen op en ze zwakken weer wat af. Toch hoop ik dat de aandacht voor emancipatie niet wegzakt door het huidige geweld in de wereld.

Ik vraag me ook wel eens af, wat gebeurt er als er alleen maar vrouwen aan de macht zijn? Ik ben oprecht benieuwd. Misschien kunnen vrouwen wel rancuneus zijn, maar onder de streep zijn ze te empathisch om oorlogen te starten en landen over te nemen.’

Jij bent zelf ook een vrouw, waarom ging jij niet voor de camera zitten vertellen?
‘Ik heb ooit tegen mezelf gezegd dat ik nóóit in mijn eigen films wil. Ik ben bang dat ik dan ijdel word en niet meer objectief kan kijken. Toch richt ik in deze documentaire de camera ook op mijzelf. Ik voer gesprekken van vrouw tot vrouw dus vond ik dat ik zelf ook een beetje zichtbaar moest zijn.’

Je interviewt een groep jonge meiden en vier jonge, cis-vrouwen (vrouwen die zichzelf identificeren als vrouw). Waarom koos je hiervoor?
‘Het was een eindeloos bos aan keuzes. Ik kon zo veel afslagen maken. Op een gegeven moment dacht ik: misschien moet ik een 8-delige serie maken! Maar ik wist, als ik het allemaal wil doen, dat het nooit zou afkomen. Ik moest kiezen en besloot het heel dicht bij mijzelf te houden. Ik wist dat ik veel onderwerpen zou overslaan, vergeten, buitensluiten. Niet iedereen zal zich aangesproken voelen door deze documentaire. Maar ik kon niet anders.

Tatjana Almuli, een van de vrouwen die ik in Sisterhood spreek, zegt het heel mooi: ‘Wat is het alternatief, dat je helemaal niets doet?’ Ze heeft gelijk. En daarbij geloof ik dat ik in al mijn films weer iets anders kan vertellen: In Sisterhood gaat het over jonge, cis-vrouwen, Genderbende gaat over het genderspectrum en Shelley in Wonderland over oudere vrouwen. Tegelijkertijd, ook in die films sluit ik mensen buiten, betrek ik een deel van het spectrum niet. Ik probeer zo inclusief mogelijk te zijn, maar ik moet kiezen.’

Sommige mensen zouden het micro-feminisme noemen om het over menstruatie te hebben in plaats van over inkomensongelijkheid. Hoe denk jij hierover?
‘Deze film is een soort micro-feminisme, dat klopt. Tijdens de draaidagen hebben we het wel over de meer politieke onderwerpen gehad - ik zou een film kunnen vullen met die gesprekken. Maar ik moest, wederom, kiezen. Ik wilde een genuanceerde film maken, geen slachtofferverhalen, ook humor erin verwerken. Ik wil films maken waarin mensen zichzelf herkennen. Als ik met complexe theorieën zou gaan strooien, dan haken mensen af; dan is de film alleen interessant voor een kleine cirkel mensen die al heel veel weet en nog nét een beetje kan bijleren. Ik heb de drempel laag gehouden en gekozen voor persoonlijke onderwerpen: opgroeien, schaamte, veiligheid. Ik hoop dat mensen daardoor met elkaar in gesprek gaan over hun eigen ervaringen.’

Het interview gaat verder onder de foto's.

In Sisterhood delen de vrouwen hun slechte ervaringen met mannen. Ze geven allemaal aan (soms) bang te zijn voor mannen. De licht- en cameramannen schrikken hiervan. Waarom wilde je hun reactie in de documentaire laten zien?
‘Ik maak al jaren films met deze crew. Ze schokken van de verhalen en werden er verdrietig van. Ze wilden dat het anders was. Ik heb hun reacties in de film betrokken omdat ik niet wilde dat de film een vingerwijzing zou zijn. Niet alle mannen zijn verkeerd, maar – zoals Tatjana Almuli dat heel mooi zegt: ‘De oplossing ligt bij ons allemaal. We moeten er allemaal voor kiezen om het te veranderen.’’

Wat vond jijzelf het meest aangrijpend om te horen tijdens de interviews?
‘Ik weet niet of ik schrok, maar ik werd wel heel verdrietig toen ik de verhalen van de tieners hoorde. Dat zij ongevraagd dickpics krijgen, dat ze allemaal zeggen wel eens bang te zijn voor mannen. We zijn gewoon geen stap verder, dacht ik. Dat heeft me meteen gemotiveerd om een serie te maken over en met tieners.’

Is de betekenis van sisterhood voor jou veranderd door het maken deze documentaire?
‘Ja, heel erg. Ik kon andere vrouwen soms best makkelijk iets misgunnen. Als ik iemand zag die heel mooi of slim was, dan ging ik op zoek naar iets slechts aan die persoon. Misschien had ik onbewust aangeleerd dat er geen ruimte was voor zo veel sterke vrouwen. Ik kies er nu bewust voor om het anders te doen. Dat begon eigenlijk al tijdens het maakproces van Shelley in Wonderland. Eerst had ik een oordeel over Shelley die meedoet aan Miss Senior verkiezingen. Maar op een gegeven moment dacht ik: ‘Yes, you go girl! Pak die spotlight!’ En nu, op momenten dat ik onzeker word door een heel mooie of succesvolle vrouw, dan dwing ik mezelf om te zeggen: ‘Ik ben heel bij dat zij dit heeft.’ Sinds ik dat doe gun ik andere vrouwen veel meer. Ik voel zo veel meer verbondenheid. Ik geloof dat misgunnen aangeleerd gedrag is. We kunnen het dus ook afleren.’

Waarover ga je nu een documentaire maken? Over mannen?
‘Nee, ik denk niet dat ik dat wil of kan. Om eerlijk te zijn voel ik veel woede naar mannen. Ik ben niet de persoon om ze een podium te geven. Wat moeten ze dan vertellen? Dat het zielig is dat ze op deze manier zijn opgevoed en opgegroeid? Ik denk wel dat het goed is als er iemand een documentaire maakt over mannen, maar ik ga het niet doen.

Momenteel ben ik bezig met een serie over en met jongeren. Als je Sisterhood ziet, dan zie je dat er iets niet goed gaat in de seksuele voorlichting. Op scholen wordt nog steeds geleerd dat seks vooral iets is wat je niet moet doen: geen naaktfoto’s sturen, geen soa’s oplopen. De seksuele voorlichting is nog steeds behoorlijk hetero-normatief, het gaat nauwelijks over het ontdekken van je grenzen, over communicatie en over consent. In de serie die ik nu maak, praat ik met een grote groep jongeren tussen de 13 en 17 jaar. Zij willen heel graag praten over seks en ze willen dat er iets verandert. Ik wil dat ook, dan hoef ik ook geen films meer te maken over alles wat er nu misgaat, dan pakken we het probleem bij de wortels aan.’