Makers van Morgen

Moving Forward

VPRO

Hoe overbrug je de afstand tussen jou en je familie die duizenden kilometers verderop woont? De Roemeense Andreea Dumitriu woont tien jaar in Nederland en worstelt dagelijks met deze vraag. In Moving Forward portretteert zij haar lotgenoot Lavinia in de week voorafgaand aan Pasen.

Door: Wieneke van Koppen

Wie is Lavinia en waarom is zij het hoofdpersonage van Moving Forward?

Andreea Dumitriu vertelt: ’’Tegenwoordig reizen mensen de hele wereld over voor werk en stages en laten ze voor kortere of langere periodes hun familie achter. Mijn films maak ik graag aan de hand van een universeel thema en ik ben geïnteresseerd in de manier waarop mensen met de afstand tussen zichzelf en hun ouders omgaan.’’ Dumitriu vertelt dat een paar miljoen Roemenen de afgelopen decennia zijn geëmigreerd. Dit zorgt er volgens haar voor dat familiebanden veranderd zijn bij Roemenen, veel relaties tussen familieleden zijn nu afstandsrelaties geworden.

Dumitriu ging op zoek naar andere geëmigreerde Roemeense jongeren die een sterke band hadden met hun ouders. Na veel geëmigreerde mannen, vrouwen en hun ouders geïnterviewd te hebben, had ze nog niet de juiste persoon voor haar film gesproken. Via een oproep op Facebook kwam Dumitriu terecht bij Lavinia. ‘De eerste keer dat ik haar sprak, vertelde ze over haar moeder die een hartziekte heeft en ze kreeg tranen in haar ogen. De band tussen haar moeder en haar is voelbaar. ’ Naar aanleiding van dit gesprek werd duidelijk dat Lavinia de hoofdpersoon zou worden van Moving Forward.

In de film horen we meer over Lavinia’s zieke moeder en de moeite die moeder en dochter met de ziekte en de afstand hebben, maar we zien niet dat ze haar moeder daadwerkelijk opzoekt. Wat is de reden hiervoor?

‘‘Dat is juist zo dramatisch voor Lavinia ‘’ vertelt Andreea Dumitriu, ‘'Ze heeft een zeer hechte band met haar moeder en vindt het afschuwelijk dat ze ziek is, maar ze gaat niet terug. Zij en haar moeder zijn allebei van mening dat het beter is voor haar om in Nederland te zijn vanwege haar werk hier, maar dat betekent ook dat ze niet met haar moeder mee kan naar de dokter. Ze moet kiezen tussen de kansen die haar nieuwe leven haar geven en tussen wat ze achterlaat.’ De moeder van Lavinia snapt het, maar vindt het ook lastig. In de film zegt zij: ‘‘I wonder, before I pass away, will we spend at least once Easter or Christmas all together?’’

Voor Roemenen betekent Pasen doorgaans meer dan voor Nederlanders, vertelt Dumitriu. ‘‘Pasen is in Roemenië te vergelijken met Kerstmis in Nederland. Omdat het zo’n belangrijke feestdag is voor de religieuze Lavinia en haar moeder heb ik al hun gesprekken uit de week voor Pasen tot aan Eerste Paasdag opgenomen.’’ Ze vertelt verder: ’’Het was aannemelijk dat ze elkaar in die periode graag wilden zien en dat de afstand die ik wilde weergeven in mijn film, voelbaar zou zijn in de gesprekken voorafgaand aan Pasen.’’ De fragmenten uit die gesprekken zijn te horen in Moving Forward.

De film staat bol van filosofische gedachtegangen die Lavinia en haar moeder uitwisselen. Was je hiernaar op zoek of is dit toeval?

De leuzen zoals ‘To be or not to be’ die de moeder van Lavinia er te pas en te onpas uitgooit tijdens haar gesprekken met haar dochter, zijn zeker niet gescript. Dumitriu geeft aan dat dit ook voor haar een verrassing was. ‘’Een plezierige verrassing, dat wel. Persoonlijk heb ik ook veel van dit soort gesprekken met mijn ouders, dus het was leuk om dit te ontdekken bij Lavinia. Ik denk niet dat iedereen op deze manier met zijn familie spreekt.’’ Ze vertelt dat de moeder van Lavinia zeer intelligent is en door te filosoferen reflecteert op haar eigen leven en haar ziekte. ‘'Ze weet dat ze elk moment kan doodgaan en dat zorgt er vermoedelijk voor dat ze op deze manier naar het leven kijkt.’'

In de film zien we veel van Amsterdam: het kanaal wanneer Lavinia op de pont zit, Amsterdamse wijken en veel shots die genomen zijn in de metro en in metrostations. Heb je dit vanuit esthetische overwegingen gedaan?

Andreea knikt instemmend, maar voegt gelijk toe: ‘’Amsterdam staat symbool voor Lavinia’s nieuwe leven. Het is tevens de reden waarom ze niet bij haar familie kan zijn. Ik heb de momenten gefilmd waarop mensen beginnen te dromen: wanneer je in de metro zit, als je op de pont staat, gedurende een emotioneel nummer in de kerk en op een onbewaakt moment tijdens het werken. Lavinia denkt op die momenten aan haar moeder. ’’Hoewel ik Amsterdam een prachtige stad vind, was het vooral mijn doel om die momenten in beeld vangen.’’

Andreea Dumitriu studeert momenteel af aan de HKU als documentaireregisseur. Momenteel werkt ze aan haar afstudeerfilm Killing Time over ‘de sfeer op een plek zonder toekomst’. Op deze veemarkt in Roemenië verkopen kleinschalige boeren vee. Dit gaat echter niet soepel: de boeren kunnen veranderingen in de wereld niet bijbenen. Door recente ontwikkelingen en nieuwe richtlijnen in de internationale landbouwindustrie kunnen ze hun dieren niet verkopen. Dumitriu legt hun worsteling vast.