Hoe ben jij tot dit onderwerp gekomen?

‘Ik was al een hele tijd geïnteresseerd in hoe de mens zich verhoudt tot de natuur en hoe technologie daarin een rol speelt. Toen stuitte ik op het verhaal van Naya. Naya is een jonge wolvin die in 2017 door Duitse onderzoekers gevangen wordt en een GPS-halsband om krijgt. Ieder uur wordt er een GPS-signaal verzonden, waardoor de onderzoekers precies weten waar ze is. Aan de locaties die de halsband doorgeeft, zien ze dat Naya van Duitsland naar België loopt. Tegelijkertijd kijken de onderzoekers op wildcamera’s die in bossen en natuurgebieden hangen of ze Naya kunnen spotten, maar dat lukt maar nauwelijks. Dat vond ik zo’n absurd gegeven. Dat wij dus op allerlei camera’s proberen zo’n dier in de gaten te houden. We zijn eigenlijk een soort voyeurs. Op een gegeven moment begon ik mij af te vragen: is dat wel normaal, dat wij de natuur zo binnendringen? Daarover heb ik het met natuurfilosoof Thomas Slobbe uitgebreid over gehad.’

In de film zien we allerlei soorten beeldmateriaal. Hoe kom je aan dat materiaal?

‘Eigenlijk heb ik bijna alles online gevonden. Steeds meer mensen hangen bijvoorbeeld zelf camera’s op in bossen of rondom hun huis. Heel vaak zijn die bewakingscamera’s en webcams slecht beveiligd. Een activist heeft een website opgezet om mensen te waarschuwen dat hun beeldmateriaal toegankelijk is voor iedereen. Op die website kun je allerlei camera’s bekijken. Ik heb op haar site camera’s opgezocht die overeenkwamen met de GPS-locaties van Naya en zo ben ik aan een deel van mijn beeldmateriaal gekomen.’

Tekst gaat verder onder de foto.

De ondertitel van je film luidt ‘Der Wald hat tausend Augen’, waarom die ondertitel?

‘Martin Drenthen, een andere natuurfilosoof met wie ik veel gesprekken voerde, attendeerde mij op dat oud-Duits jagersgezegde. Twee ogen kijken het bos in en duizend ogen kijken terug. Als je in een bos loopt, heb je misschien niet door dat je wordt aangestaard. Nu de wolf veel in het nieuws is, zijn we er ineens wél bewust van dat de wolf ons zou kunnen aanstaren. Door die wildcamera’s kunnen wij de dierenwereld veel makkelijker bespieden dan zij ons. Eigenlijk spelen wij dus vals. We filmen dingen die we anders niet zouden zien. Of zouden we dat zelfs niet mogen zien?’

Ben je zelf ook gaan kijken in het leefgebied van de wolf?

Ja, met Norman Stier, de hoofdonderzoeker van het onderzoek naar Naya, ging ik mee op pad toen hij de SD-kaartjes van de wildcamera’s omwisselde. Op dat moment begaven wij ons midden in de natuur. Ik vroeg hem: ‘Hoe groot is nu de kans dat we een wolf zien?’ Hij antwoordde: ‘Die kans is ontzettend klein, maar waarschijnlijk zitten ze ons nu wel aan te kijken.’ Eenmaal terug in zijn kantoor keken we naar de GPS-locatie van een wolf die hij net een zender had gegeven. En wat bleek: op het moment dat ik mijn vraag stelde, stond een wolf op 200 meter afstand van ons. Waarschijnlijk hield hij ons dus in de gaten. En dat is dus precies waarover mijn film gaat, door de technologie verdwijnt dat mysterie.’

Tekst gaat verder onder de foto.

Je noemt jezelf en ons als kijkers voyeurs, indringers. Maar die wolven zijn dus eigenlijk net zo goed voyeurs als wij.

‘Ja, totaal. Zij zijn ook heel nieuwsgierig naar ons. Alleen zij kunnen door de nieuwe technologie steeds minder goed aan onze aandacht ontsnappen. Hoofdonderzoeker Norman Stier zei dat de schuwst wolven, de succesvolste zijn. Op die manier beschermen ze zich. In zekere zin was Naya dus heel succesvol, want we hebben haar nauwelijks in het echt of op camerabeelden gezien. In het midden van de film zie je dat iconische beeld waarop ze recht in de camera kijkt en verschrikt wegrent. Alsof ze op basis van geur of geluidjes wist dat die camera’s van mensen waren. Na die beelden hebben we haar nauwelijks meer gezien. Boswachters speculeerden op basis van sporen dat ze om de camera’s heen liep.'

Als je de film opnieuw had mogen maken, wat had je dan anders gedaan?

‘In het oorspronkelijke filmplan hadden we meer scènes waarin we met haar konden meeleven als personage tijdens die reis. Niet dat ik haar wilde laten zien, want dat haalt het hele idee van de documentaire weg. Maar misschien zou ik een volgende keer meer beelden van andere dieren gebruiken om haar reis te symboliseren. Ze heeft bijvoorbeeld een week lang bij een snelweg in Osnabrück gestaan en die stak ze maar niet over. In een eerdere versie had ik dat verbeeld met dashcambeelden van hoe dieren de weg oversteken. Die scène heeft het niet gehaald, maar was misschien toch wel sterk geweest.’

En dan nog een vraag van jouw Teledoc Campus-collega, Anastasija Pirozenko: Wat waren de meest onverwachte vondsten? 

‘Het materiaal van de schapenmoord vond ik bizar spannend. Iedere keer komt de wolf het shot weer inlopen om een nieuw slachtoffer mee te sleuren naar de duisternis. En dat gaat dan vijftien minuten lang door. Aan de ene kant totale horror, aan de andere kant zit er iets klunzigs in de manier waarop de wolf de schapen bijna speels achternazit. Dat was een typisch kill your darling-moment, waarvan we jammer genoeg maar een minuut hebben gebruikt.’

Sebastian Mulder werkt nu aan twee nieuwe projecten. Hij ontwikkelt een jeugdserie waarin ze achterhalen hoe dode dieren aan hun einde zijn gekomen. Daarnaast werkt hij aan een experimentele documentaire over dieren en spiegels.