Makers van Morgen

Lola

VPRO

Gabriëlle maakte veel traumatische gebeurtenissen mee. Hierdoor is ze voor de rest van haar leven opgezadeld met CPTSS (Complex Post Traumatische Stress Stoornis). De documentaire 'Lola' legt op intieme wijze vast hoe Gabriëlle haar leven op geheel eigen wijze vormgeeft.

'Nu kan Gabrielle echt laten zíén hoe het is om te leven met CPTSS'

In gesprek met Maker van Morgen Rianne Aalbers

Tekst: Kitty Munnichs

Rianne Aalbers volgde lessen bij TV Academy en kreeg daar de opdracht een documentaire te maken, in haar eentje. ‘Ik dacht: oké… Ik had zoiets nog nooit gedaan.’ Inmiddels is Makers van Morgen-documentaire Lola een feit. Een aangrijpend portret van de Groningse Gabrielle Jansen die kampt met een Complexe Post Traumatische Stress Stoornis – een verstoring die haar hele leven in de ban houdt.

Hoe kwam Gabrielle Jansen, het hoofdpersonage uit de film, op jouw pad?
‘Ik kijk graag het programma ‘Expeditie Grunnen’ (RTV Noord), een heerlijk programma als je het mij vraagt. In dit programma gaan de makers elk weekend op zoek naar verhalen die Groningers bezighouden. In een van de afleveringen gaan ze langs bij Gabrielle Jansen. Ik was meteen door haar geïntrigeerd. Ze zag er interessant uit – dat snap je misschien wel als je de documentaire ziet. Ook haar huis zag er fascinerend uit, het staat vol met poppen en opgezette dieren, alles wat je kunt bedenken staat in haar huis. Toen ben ik haar gaan online gaan opzoeken en kwam ik erachter dat deze vrouw een verhaal heeft…’

En toen, en toen?
‘Ik heb haar een simpel berichtje gestuurd, of we een keer een kop koffie konden drinken. Nog geen vijf minuten later belde ze me op, ze was meteen enthousiast. We spraken bij haar thuis af. We hebben daar een paar uur lang gepraat. Ze vertelde heel open en stond erop dat ik alles vroeg wat ik wilde. Dus dat heb ik gedaan. Soms schoot ze vol, soms moest ze huilen. Ze vertelde wie zij is, en waarom ze is zoals ze nu is.

Ik weet nog wel dat ik de deur uitliep en dacht: ‘Poh… wat was dit heftig.’ Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die zo veel heeft meegemaakt. Het waren behoorlijk intense gesprekken soms, maar ik wist ook meteen dat ik mijn documentaire over haar wilde maken.’

Het interview gaat verder onder de afbeeldingen

In de film zit een scène waarin Gabrielle getriggerd wordt. Een aangrijpende scène. Waarom wilde je dit vastleggen?
‘We zijn samen op het idee gekomen om dit in beeld te brengen. Ze heeft een hele hoop problemen. We gingen na wat visueel mooi zou zijn, wat haar eenzaamheid en de heftigheid van haar trauma’s illustreert. Ze vertelde me over haar fragmentaties, de meerdere personen die ze in zichzelf heeft: dit zijn haar getraumatiseerde kindsdelen. Lola is de jongste, die naam heeft Gabrielle zelf aan dat kindsdeel gegeven. Toen ze de leeftijd van Lola had was ze erg verdrietig. Daarna kwamen er ook andere fragmentaties: Lolita, Maria en Robin. Door triggers gaat Gabrielle als het ware terug naar één van die delen; dan komt dat getraumatiseerde kindsdeel weer naar boven. Het gevoel dat ze dan krijgt neemt haar helemaal over.

Het is voor Gabrielle erg moeilijk om dit onder woorden te brengen. Als zij aan mensen vertelt dat ze soms in een fragmentatie leeft, dat ze dan een ander persoon is, dan wordt ze niet begrepen. Het is haar missie om CPTSS onder de aandacht te brengen. Ze wilde daarom ook een herbeleving laten zien, zodat anderen weten wat zij doormaakt. ‘Met woorden kun je dingen vertellen,’ zei ze, ‘maar nu kan ik echt laten zie hoe het voor mij is.’

Ze zet in de documentaire een liedje van de band a-ha op. Is die muziek is een trigger voor haar?
Triggers kunnen van alles zijn. Ik had Gabrielle gevraagd wat voor haar een grote trigger zou zijn en ze zei meteen ‘de nummers van a-ha’. Ze kwam er zelf mee om die muziek op te zetten, dat was best spannend.’

Hoe was dat voor haar, en voor jou?
‘Het ging eigenlijk heel rustig, heel kalm. Ik zat er gewoon bij. Het was lastig om haar te filmen terwijl ze zat te huilen en te snotteren maar ik heb me geen moment onveilig gevoeld. Toen Gabrielle in de scene zei ‘ik wil naar mama toe’, wist ik dat ze in die fragmentatie van Lola zat, dat ze op zoek was naar een moederfiguur. Het moment was al best snel weer voorbij, ze was weer zichzelf. Maar ze was ook erg verdrietig en moe. Dus we zijn gestopt met filmen voor die dag.’

'Door triggers gaat Gabrielle als het ware terug naar één van die delen; dan komt dat getraumatiseerde kindsdeel weer naar boven.'

Rianne Aalbers

Ik kan me voorstellen dat de ontmoetingen met Gabrielle een grote impact hadden op jou. Was dat ook zo?
‘De gesprekken met haar zetten me met beide benen op de grond. Ze vroeg geregeld ook hoe het met mij ging en dan vertelde ik over mijn leven: dat ik was uitgegaan met mijn vrienden, bijvoorbeeld, het normale leven van een twintiger. Gabrielle vond dat confronterend, zij heeft immers geen normale jeugd gehad. Niet dat ze jaloers was, absoluut niet, maar dit was wel echt een realisatiemoment, voor haar maar ook voor mij.’

Hebben jullie nog contact?
‘Ja, ik ga volgende week weer bij haar langs, even een kopje thee drinken. We hebben een bijzondere band ontwikkeld, zij heeft mij volledig in haar leven toegelaten en haar kwetsbaarste kant laten zien. Na het filmproces hebben we afgesproken dat het niet de laatste keer was dat we elkaar zouden zien.’

Wat zijn jouw dromen? Wil je je blijven verdiepen in psychologische onderwerpen?
‘Ik wil nu het verhaal van Gabrielle laten zien en overbrengen. Ik heb nog geen concrete plannen voor de toekomst, maar al wel een aantal ideeën. Het vertellen van persoonlijke verhalen spreekt mij erg aan. Van het maakproces heb ik enorm genoten, je leert iemand op een hele intense manier kennen. En daarbij heb ik Gabrielle ook veel kunnen teruggegeven - dat zegt ze tenminste altijd, dat ze zo dankbaar is. Dat vind ik fijn, dat ik haar kan helpen met haar missie.’

'De gesprekken met Gabrielle zetten me met beide benen op de grond.'

Rianna Aalbers

Wat hoop je dat kijkers meenemen van deze documentaire?
‘Mensen hebben vaak snel hun oordeel klaar, dan denken ze: ‘Oh wat een gek mens, zo’n eenzaam persoon die bijna niet buitenkomt, dat zal wel een gekkie zijn’. Ik hoop dat kijkers na het zien van de documentaire minder snel oordelen. Gabrielle heeft het moeilijk maar ze haalt wél geluk uit kleine dingen, dat vind ik inspirerend. Je ziet dit ook zo goed in de laatste scène van de documentaire. Dan zegt een kind tegen Gabrielle: ‘Ik vind jou zo mooi!’ Je ziet dat ze daardoor opbloeit. Dat iemand blij kan worden van zoiets kleins… Ik hoop dat mensen dat ook onthouden.’

'Ik hoop dat kijkers na het zien van de documentaire minder snel oordelen.'

Rianne Aalbers

Meer Makers van Morgen-docu's