2Doc Makers van Morgen

Zijn is zichzelf kiezen

VPRO

Het leven bestaat uit keuzes maken. “Kleine elke dag” -keuzes zoals wat je vanavond gaat eten maar ook “belangrijkere” keuzes die van invloed zijn op je toekomst. Hoe weet je of je de juiste keuzes maakt en hoe doen anderen dit? Voor filmmaker Anne Lotte Mos vormde deze vraag het uitgangspunt voor haar documentaire Zijn is zichzelf kiezen.

Stefan Kruszel

Interview met regisseur Anne Lotte Mos

De jonge documentairemaker Anne Lotte Mos raakte gefascineerd door dit onderwerp voor haar film tijdens een fase van haar leven waarin ze zelf voor belangrijke keuzes voor haar toekomst stond. “Het fenomeen keuzes maken speelt in ieders leven een grote rol, maar als je in je mid-twintigerjaren bent kunnen je keuzes soms leiden tot een draai van 180 graden. Je maakt keuzes die ervoor kunnen zorgen dat je leven er een jaar later volledig anders uitziet”, vertelt de jonge regisseur. “Ik ben altijd heel erg betrokken bij de onderwerpen waar ik iets over maak en omdat dit mij heel erg bezig hield en ik hier veel over las werd het een soort vanzelfsprekendheid dat mijn afstudeerfilm aan de HKU hierover zou moeten gaan.”

Sartre
De titel van de film is een verwijzing naar het gedachtengoed van Jean-Paul Sartre. Dankzij een opdracht voor haar studie was ze geïnteresseerd geraakt in filosofie en kwam ze in aanraking met zijn ideeën. Volgens deze twintigste eeuwse Franse filosoof geeft onze vrijheid ons een enorme verantwoordelijkheid. Wij zijn ‘gedoemd tot vrijheid’. Het maken van keuzes is een moeizaam proces omdat je altijd moet vechten tegen bepaalde visies van jezelf en anderen over jezelf. Sartre ziet de mens als niets anders dan de keuzes die hij maakt; met andere woorden: ‘zijn is zichzelf kiezen’.

Levenslust
Ondanks de verwijzing in de titel van haar film naar deze denker is regisseur Anne Lotte Mos dit proces tijdens het maken van deze film toch wat genuanceerder gaan zien. “Ik denk met Sartre dat je je leven inkleurt door de keuzes die je maakt, maar dat betekent niet dat je voortdurend heel erg bewust na moet denken over al je keuzes en wat dit zou betekenen voor jou als individu.”

Haar invalshoek was veel vrolijker dan het zware existentialisme van Sartre en dat was ook haar bedoeling. “Ik hoop dat de kijker meegenomen wordt door de verhalen van de personages en hiervan kan genieten maar tegelijkertijd is het ook de bedoeling dat de film aanzet tot nadenken over jezelf en de manier waarop je keuzes maakt”, legt Anne Lotte uit. “Het doel van deze film is dat je geïnspireerd raakt door de verhalen en dat de kijker er een soort levenslust uit kan putten. Het zou mooi zijn als de film de angst om bepaalde keuzes te maken zou kunnen relativeren.” 

Cadeautjes van de personages
Ook de personages in de film worden door Anne Lotte voortdurend aangespoord keuzes te maken. Van welke kast zij verkiezen tot de volgorde van de vakjes met vragen, het personage bepaalt. Althans, zo lijkt het. “Van tevoren heb ik een script opgesteld met een bepaalde structuur waarin de film zou moeten verlopen. De personages heb ik dan ook op bepaalde eigenschappen gecast om dit verhaal te vertellen. “Toch hebben alle veertien mensen in de film mij ook cadeautjes gegeven die ik zelf nooit had kunnen bedenken of regisseren. Bepaalde verhalen die naar boven kwamen of blikken die zij gaven hebben de film echt naar een hoger niveau getild.”

Anne Lotte Mos kijkt dan ook met veel plezier terug op het maakproces van de film. “Ik ben heel erg tevreden met hoe de film geworden is en ik kan er nog steeds heel erg van genieten als ik de film terugzie.”

Over Anne Lotte Mos
Anne Lotte Mos studeerde in 2016 af met deze film aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Momenteel doet ze meerdere korte projecten. En tegelijkertijd werkt zij aan een nieuw filmplan. Ook haar volgende film zal de thematiek dragen van keuzes en de implicaties die dit heeft op een leven. Maar verder wil ze hier nog niet teveel over kwijt.

Kijk ook..

Anne Lotte Mos maakte eerder samen met Cassandra Offermans een korte documentaire in het kader van Project X. Bekijk deze film hier: