Project X

4 ever

VPRO

Filmacademiestudente Ava Meijer maakte een film over haar hechte vriendschap in de puberteit met Nauli Piller, naar aanleiding van het gebod ‘Gij zult niet echtbreken’. In '4Ever' blikt ze samen met Piller terug op die periode in hun leven.

Interview met de regisseur van 4Ever

Door: Stan van Kesteren

Ava Meijer (24) koos voor Project X de documentaire Het was weer zondig (IKON, 2008) van regisseur Fatima Jebli Ouazzani. Die film werd gemaakt naar aanleiding van het zevende Bijbelse gebod: ‘Gij zult niet echtbreken’. In Het was weer zondig vertelt het echtpaar Rudi en Carla over hun buitenechtelijke relaties, de crisis die dit veroorzaakte in hun relatie en hoe zij daar weer bovenop kwamen. De film maakte indruk op Meijer: “Het is een klein, simpel verhaal over elkaar leren accepteren in relaties. Rudi en Carla gunnen elkaar zoveel vrijheid omdat ze elkaars verleden kennen, dat vond ik heel mooi.”

"Ik schaamde mij voor die periode in mijn leven"

Het gebod ‘Gij zult niet echtbreken’ deed Meijer denken aan haar hechte vriendschap met Nauli Piller. Meijer en Piller deden in hun puberteit twee jaar lang alles samen. Daarna heeft Meijer de vriendschap met Piller verbroken, omdat ze het gevoel had dat ze haar los moest laten om verder te komen. “We waren zoveel aan het blowen. Op een gegeven moment deden we niks meer en ontstond er een leegte”, vertelt Meijer. “We zaten vast in een patroon. Ik had het gevoel dat stoppen met onze vriendschap het enige was dat ik kon doen om dat patroon te doorbreken.”

Meijer heeft alles geprobeerd om in contact te komen met regisseur Jebli Ouazzani, maar dat is uiteindelijk niet gelukt. In een interview met Jebli Ouazzani over haar documentaire In het huis van mijn vader, las Meijer dat Jebli Ouazzani die film pas kon maken toen zij volwassen genoeg was. Daaruit herleidde Meijer het documentairegebod: ‘Je kunt pas een film over je verleden maken als je er klaar voor bent’. Dat sprak haar aan omdat ze wist dat ze zelf nog iets te verwerken had: “Ik had de verbroken vriendschap met Nauli verdrongen. Ik wilde er niet meer aan denken, ik schaamde mij voor die periode in mijn leven. Toen ik dat interview las, wist ik dat ik dit weggestopte deel van mijn verleden onder ogen moest komen.”

Moeilijk om terug te zien

Toen Piller en Meijer in de puberteit zaten maakte een student van de Rietveldacademie een documentaire over hun hechte vriendschap. Daardoor heeft Meijer veel archiefmateriaal uit die tijd, dat ze gebruikt heeft voor de film 4Ever. Ze heeft de documentaire van de Rietveld-student nooit eerder aan iemand laten zien, omdat het gemonteerd is op een manier waar ze moeite mee heeft. “Het benadrukt de meest onzekere kanten van mijzelf. Ik vind het heel lastig om daar naar te kijken.”

Meijer wilde het verhaal opnieuw vertellen, maar dan vanuit haar huidige perspectief. Ze zocht Piller op, die ze tien jaar lang niet had gesproken, om samen terug te blikken op het verleden. Ze wilde een kwetsbaar, persoonlijk portret maken van het verlies dat zij en Piller deelden. Meijer legt uit: “Ik wist dat het verbreken van die vriendschap Nauli veel pijn en verdriet had gedaan. En dat we het allebei als een last met ons meedroegen, omdat we het nooit echt hadden verwerkt.”

Hechte band door herkenning

Bij het maken van 4Ever konden Meijer en Piller helder terugkijken en over die periode praten, iets wat volgens Meijer toen niet mogelijk was omdat ze verward waren en teveel blowden. Ze realiseerden zich dat de hechte band tussen hen destijds was ontstaan doordat ze uit vergelijkbare gezinnen kwamen. “We herkenden bij elkaar het gevoel dat onze ouders geen daadwerkelijke interesse in ons hadden, dat ze meer met zichzelf bezig waren dan met ons”, verklaart Meijer. Hoewel de vriendschap lang verbroken was, is de bijzondere band niet helemaal weg. Door het maken van 4Ever zijn Meijer en Piller weer bevriend geraakt.

Meijer heeft getwijfeld of ze de documentaire zo persoonlijk moest maken, omdat iedereen de film kan zien. Maar ze realiseerde zich dat als zij een documentaire maakt over iemand anders, ze van diegene vraagt om heel open te zijn. “Als ik aan andere mensen vraag om een kwetsbare kant van zichzelf te laten zien, dan moet ik dat zelf ook durven.”

Ava Meijer maakt meestal persoonlijke portretten, met als thema verlangen en gemis. Ze heeft eerder een documentaire gemaakt over Jan Foudraine, een psychiater en psychotherapeut die in de jaren zeventig de psychiatrie wilde verbeteren, maar pas later erkenning kreeg. Momenteel is ze bezig met de voorbereiding van haar eindexamenfilm. Die film zal - net als ‘4Ever’ - over een hechte vriendschap gaan.