In de documentaire ‘Een nieuwe morgen’ blijkt de communicatie tussen jongeren en ouderen niet van een leien dakje te gaan, want waar moet je als twintiger met een smartphone in je hand en tal van afspraken in het verschiet nog met een oude van dagen over praten?
Om daarbij te helpen, hebben de makers van 'Een nieuwe morgen' een spel bedacht. Arie Nagel (92) test het met zijn flatgenoot Sanne (27) uit.
Arie Nagel zit met vier twintigers in zijn appartement tussen de gouden kitsch, schilderijen en het plastic fruit. Hij heeft meteen van alles om te vertellen, maar Sanne is vastbesloten het spel uit te leggen.
“We moeten van te voren afspreken of ik u met ‘u’ aanspreek of met ‘jij’”, begint ze.
“Gewoon, Arie”, antwoordt Arie Nagel.
“Oh, ja, ik wil graag ook dat u gewoon ‘je’ tegen mij zegt”, reageert ze vertwijfeld.
Arie Nagel luistert aandachtig naar de spelregels en zet zijn gehoorapparaat wat harder. Het trekken van de kaartjes heeft Sanne op zich genomen. Er komen kaartjes langs met vragen als: ‘Waar word je verdrietig van?’ en ‘Met wat voor soort mensen kun jij het niet vinden?’ Ondertussen geeft een zandloper een tijdslimiet van drie minuten, om oeverloze monologen in de kiem te smoren.
"Wat is een sombere gedachte die je soms hebt?" Staat op het eerste kaartje.
"Daar is maar een mogelijkheid," zegt Arie zonder twijfel. "Als ik aan mijn vrouw terug denk."
"Wordt u daar verdrietig van?"
"Tja, je went er aan, maar toch mis je haar iedere dag. Ik weet niet of ik het allemaal zeggen kan, maar soms, als ik aan het stoffen ben dan pak ik even haar foto en dan zeg ik: 'meid wat heb jij toch een zindelijke lippen'. Dan geef ik even een kus op de foto. Ah, tjonge, dat dringt helemaal in je door... Ik probeer mij er wel overheen te zetten. Je zal zelden meemaken dat ik chagrijnig ben hoor."
"Behalve als ik een beetje vroeg aan de deur kom, misschien?"
"Als er een paar van die lastpakken zoals jij komen, ja."
De miscommunicatie tussen de twee kan gemeten worden aan het leeftijdsverschil, maar uiteindelijk bestaat hetgeen wat zorgt voor de moeilijke communicatie uit ontelbaar meer facetten. Meneer Nagel is opgegroeid in een andere tijd, heeft een totaal andere leefwereld, en gebruikt ander jargon.
Uit de volgende vraag blijkt nog een duidelijk verschil tussen de leeftijden: Als mensen naar je kijken, wat denk je dan dat ze zien?
"Knappe gozert!" Antwoord Arie enthousiast. "Nou, nee, ik zou niet weten wat ze over me denken. En zowel, dan laat ik het zo langs me heen gaan." Hij vervolgt zijn verhaal totdat Sanne hem na enige tijd onderbreekt: "Ik moest de vraag ook nog beantwoorden, Arie. Ik denk dat ze een kleurrijk, vrolijk meisje zien, volgens mij."
Terwijl het de 92-jaar oude Arie een worst zal wezen wat mensen van hem vinden, lijkt de 27-jarige Sanne er meer waarde aan te hechten.
Tegen het eind van het vragenspel weet Sanne heel wat meer over Arie Nagel en zijn verleden, naar alle waarschijnlijkheid een stuk meer dan Arie over Sanne heeft geleerd. “Hij heeft ook wat meer moeite met horen”, zegt Sanne. “Ik denk dat dat ook maakt dat ouderen liever vertellen, want luisteren is gewoon moeilijker.”
Volgens Sanne kunnen vooral de jongeren zich wel aanpassen door respect te hebben voor alle ervaring die de ouderen in al die decennia hebben opgedaan. “Als je vanuit daar vertrekt, kunnen er interessante dingen uit een gesprek komen. Zo is het soms best nuttig om bij nieuwe ontwikkelingen het perspectief van mensen met zo veel levenservaring erbij te betrekken."
En Arie Nagel zelf? Die vindt het praten met jongeren hartstikke mooi. “Mensen zeggen wel eens dat ik graag met jonge dames praat. Nou, natuurlijk is dat zo! Maar evengoed met jongens. Die jongeren hebben andere ideeën, en het is mooi om die uit te wisselen.” Uiteindelijk is elke senior anders en zal niet elke student hartsvrienden met pensionado’s worden, ook niet als ze dicht op elkaar wonen. Toch kunnen initiatieven zoals dit spel het gesprek wel op gang brengen.
Aan het samenwonen met ouderen ziet Sanne vooral voordelen. “Soms gaat het allemaal wat trager, bijvoorbeeld in de lift, maar dat zorgt er juist voor dat iedereen onthaast. Je moet wel, want alles duurt gewoon even wat langer.”
In deze flat zal het project binnen een paar jaar tot einde komen, maar Kim Brand, de regisseur van 'Een nieuwe morgen', ziet in ieder geval een toekomst in dit samenleven. “Dit was een tijdelijk experiment, maar ik denk dat je een huis van tevoren kunt inrichten op het samenwonen van jong en oud.”