Na zijn eerste film Mama Mania (2019), maakte filmmaker Vincent Sparreboom (29) opnieuw een persoonlijke en intieme documentaire. Hoewel At the Feet of my Mother niet over Vincents familie gaat, vertelt Luciëns strijd ook Vincents verhaal. 2Doc.nl stelde de filmmaker vijf vragen over zijn nieuwste documentaire.

Jouw eerste film ging over je moeder. In hoeverre is deze docu daar een vervolg op?
‘Toen ik Mama Mania maakte, wist ik nog niet wat de precieze problematiek was die tussen mij en mijn moeder speelde. Ik wist dat de verhouding tussen ons een beetje gek was, maar niet dat er een naam voor was. Toen de film vertoond werd op filmfestivals, kwamen er steeds meer reacties op. Journalist Mariska Graveland duidde in de Filmkrant de relatie met mijn moeder als parentificatie, als een omgekeerde ouder-kind relatie.

Toen ging er opeens een wereld voor me open. Ik ontdekte dat er alleen al in Nederland zo’n 500.000 kinderen in een vergelijkbare situatie zitten waar parentificatie vaak een rol speelt. Ik ging onderzoeken wat het precies is, hoe het werkt en welke psychologische kenmerken erbij horen. In dezelfde periode vertelde een vriend van mij over een familieopstelling die hij had gedaan en nadat ik mij ook daarin had verdiept, zag ik opeens de link tussen beiden. Een familieopstelling leek me het perfecte middel om parentificatie zichtbaar te maken.'

Hoe heb je het vertrouwen gewonnen van Luciën en de andere deelnemers?
‘Ik had een oproepje geplaatst om mensen te vinden voor de film waarop ik veel reacties kreeg. Toen ben ik met iedereen die had gereageerd één op één het gesprek aangegaan. Dat werkte heel erg twee kanten op. Zij vertelden aan mij over hun familiegeschiedenis en hoe ze zich herkenden in de problematiek. Ik deelde ook mijn verhaal en kon natuurlijk mijn vorige film laten zien. Dat wekte vertrouwen. Vervolgens heb ik een selectie van elf mensen gemaakt met wie we allemaal een familieopstelling hebben gedaan. Ik heb alle opstelling gedraaid, maar uiteindelijk ervoor gekozen om alleen Luciëns verhaal te laten zien.’

Tekst gaat door onder afbeelding

Waarom sprong zijn verhaal er voor jou uit?
‘Hij gaat een hele mooie ontwikkeling door in de film. Je ziet hoe hij langzaam bij zijn verdriet komt, door een soort schaamte en woede heen. Het is ook heel fijn om naar hem te kijken. Je ziet dat Luciën open wil zijn en de pijn wil opzoeken, maar ook dat het moeilijk is. Ik denk dat je je daar als kijker goed in kan herkennen. Zijn strijd is heel zichtbaar. Wat ik heel mooi vind, is dat hij op een gegeven moment voor zijn ouders knielt. Dat raakte me heel erg. Ook het gemis naar zijn moeder en de boosheid naar zijn vader vond ik heel herkenbaar. Toen ik dat zag, schoot ik helemaal vol. Dat is ook mijn verhaal.’

Hoe gaat het nu met Luciën?
‘Een tijd geleden was er een screening van de film in Glasgow op het Scottish Mental Health Arts Festival. Luciën gaf daar een speech waarin hij vertelde dat hij de film als een soort coming out zag van zijn jeugdtrauma. Hij heeft de kans gepakt om zichzelf te laten zien in de film en daardoor is hij het gesprek aangegaan binnen zijn familie en vriendenkring. Voor mij is het ook bijzonder dat mensen na afloop van de film naar mij toe kwamen, soms in tranen omdat ze beseften dat ze zelf ook in therapie wilden, maar soms ook om mij te omhelzen en te bedanken. Als je mensen zo weet te raken met iets wat je hebt vastgelegd, dat maakt al het werk dat erin de film zit helemaal waard.’

Welke documentaire heeft je geïnspireerd als maker?
‘Eén van mijn favoriete films is Ne Me Quitte Pas (van Niels van Koevorden en Sabine Lubbe Bakker) Je hebt in die film heel erg het gevoel dat je erbij bent, het is heel intiem en direct. Er is een heel groot vertrouwen van de personages naar de maker toe. Die intimiteit en dat pure observeren vind ik heel erg mooi.’