Freddy is een homoseksuele trans man die graag een kind wil. Hij besluit daarom zwanger te worden. Maar hij is er niet op voorbereid welke reacties zijn zwangerschap los zal maken.
Freddy stapt naïef zijn zwangerschap in, maar kon niet voorzien wat de lichamelijke en emotionele realiteit van de zwangerschap zou zijn. Want wat voor hem goed voelt, is voor anderen confronterend. Terwijl hij zwanger is, moet hij ook vechten tegen geweld richting transgenders.
Regie: Jeanie Finlay
Dr. Norah van Mello
In Seahorse: The Dad Who Gave Birth volgen we de dertigjarige trans man Freddy die graag vader wil worden. Na lang wikken en wegen besluit hij zelf zwanger te worden. Gynaecoloog dr. Norah van Mello, werkzaam voor het genderteam van het Amsterdam UMC, zegt dat ze de documentaire aan al haar patiënten aanbeveelt die een zwangerschap overwegn; ‘het is een integer document van waar je allemaal mee te maken krijgt en waar je tegenaan kunt lopen als zwangere trans man.’
2Doc.nl gaat met dr. Norah van Mello in gesprek over de documentaire Seahorse: The Dad Who Gave Birth en over wat het inhoudt als je als trans man zwanger wilt worden en hoe dit in Nederland gaat.
Wat vindt u van de documentaire?
‘Echt prachtig. Het toont alle dilemma’s waar je als trans man zowel voor, tijdens als na de zwangerschap tegenaan kunt lopen. Het komt ook erg overeen met de ervaringen van de zwangere mannen die ik de afgelopen jaren heb begeleid. Natuurlijk loopt elke zwangerschap anders, maar de specifieke dingen waar trans mannen tegenaan lopen, kwamen wel overeen; het stoppen met testosteron, veranderen van het lichaam, het verbergen van dit lichaam en de vraag wat de maatschappij ervan vindt. Freddy bevalt via de natuurlijke weg, in onze (beperkte) ervaring tot nu toe is dat voor sommige trans mannen niet haalbaar. Omdat een natuurlijke bevalling heel belastend kan zijn als je genderdysforie hebt, wordt er soms gekozen voor een keizersnede.’
Het was in Nederland niet altijd vanzelfsprekend dat je als trans man ook een kind kon krijgen, begreep ik. Hoe zit dat?
‘Dat heeft te maken met de transgenderwet die gold tot 2014. Tot die tijd moest je bewezen steriel zijn om je geboortegeslacht aan te passen in je paspoort. De meeste mannen kozen daarom vroeg in de transitie om hun baarmoeder en eierstokken te laten verwijderen. Je moest dan als tiener of twintiger beslissen of je je kinderwens wilde opofferen voor een aangepast paspoort. Dat is natuurlijk een bizarre beslissing om te maken. Zeker op zo’n jonge leeftijd als je niet per se bezig bent met een kinderwens. Voor 2014 gingen de meeste mensen op een “transitietrein”; je ging aan de hormonen en daarna nam je een operatie om je voortplantingsorganen te verwijderen. Doordat de wet nu niet meer zo leidend is, zijn er veel meer trans personen die, zolang ze er geen last van hebben, hun geslachtsorganen houden. Dan kun je de definitieve beslissing daarover uitstellen totdat je de leeftijd hebt bereikt waarop je weet wat je met je kinderwens wilt.
Ik moet wel zeggen dat er maar weinig trans mannen zijn die daadwerkelijk zwanger willen worden. Ik werk sinds 2016 bij het genderteam van het Amsterdam UMC en heb maar vier mensen ondersteund bij een zwangerschap. Trans, maar ook non-binaire en genderdiverse, mensen voelen zich niet conform hun geboortegeslacht en als er iets door de maatschappij aan “vrouw”-zijn wordt verbonden, is dat zwanger zijn. Buiten de emotionele en fysieke aspecten om is ook de hele baby-industrie – van educatie en reclames tot producten – mierzoet, roze en gericht op cis-vrouwen. Daarbij is er ook onbegrip vanuit de maatschappij. Ik heb meegemaakt dat cliënten van mij werden weggestuurd bij het ziekenhuis als ze een zwangerschapstest kwamen doen, omdat er in hun paspoort “man” stond. Voor de meeste trans mannen is het dan ook een ondenkbaar scenario om zwanger te worden en degene die het wel doen, spreken soms de wens uit om een paar maanden onder te duiken.’
Tekst gaat verder na afbeelding
In de documentaire is te zien hoe zwaar het is voor Freddy om terug te gaan in z’n transitie om zwanger te worden. In een artikel schreef u ook dat trans mannen een verhoogde kans hebben op o.a. een postnatale depressie. Raden jullie het mannen nooit af om zwanger te worden?
‘Als eerst is het goed om de eerste opvatting te corrigeren. Als je eenmaal in transitie bent gegaan, ga je niet terug, maar je gebruikt de organen in je lichaam om je kinderwens te vervullen. Dat is niet hetzelfde als teruggaan naar de genderidentiteit die je bij je geboorte had. Dit is belangrijk om te benoemen, want niet alleen onder cis-mensen maar ook onder trans mannen heerst de opvatting dat je een dubieuze of “geen echte” trans man bent als je een zwangerschap wilt dragen.
Om terug te komen op je vraag: we raden het mannen nooit af om zwanger te worden. Wat we nu standaard doen is een pre-conceptioneel-consult. Daarbij neemt een gespecialiseerde gynaecoloog op het gebied van de verloskunde met de cliënt alle dingen door die je kan tegenkomen gedurende de zwangerschap. Als iemand naast genderdysforie ook bekend is met depressie of een angststoornis zorgen we dat ook daarvoor begeleiding is. Het laatste wat je wilt is dat een jonge ouder ten ondergaat aan een zwangerschap. Toch zeggen veel jongens ‘ik weet dat het zwaar zal zijn, maar ik wil toch op deze manier vader worden’. De andere optie voor als je genetisch verwant wilt zijn aan je kind is een draagmoeder vinden en daar zitten ook heel veel haken en ogen aan. Daarbij gaat een zwangerschap bij cis-vrouwen ook niet per se over rozen. Het idee dat zwangerschappen alleen maar mooi en leuk zijn, klopt gewoon niet. Tegelijkertijd kijken de mannen die ik heb begeleid wel degelijk positief terug op hun zwangerschap en sprak ik eens een Colombiaanse jongen die zei ‘I embrace my trans body, it’s amazing that I can do this [zwanger zijn]’.’
Zijn er opvattingen in de samenleving over trans mannen die zwanger willen worden die u zou willen ontkrachten?
‘Ja, het onderbuikgevoel bij mensen als ze horen over trans mannen die zwanger zijn is vaak ‘moet dat ook nog kunnen?’ of ‘is het allemaal niet ingewikkeld genoeg’. Dat moeten mensen gaan loslaten. Je kunt mensen niet laten kiezen tussen hun transitie of hun kinderwens. Het is gewoon niet zo dat als je transgender bent je ineens geen kinderwens meer hebt. Bij geen enkele andere medische behandeling vragen we mensen hun kinderwens op te offeren, dus zouden we dat hierbij ook niet moeten doen. Sinds die wetswijziging in 2014 hoeft dat dus ook niet meer en het kabinet heeft hier twee jaar geleden ook nog zijn excuses voor aangeboden naar trans mensen die hieronder hebben geleden.’
Heeft u adviezen voor mannen die aan het begin van hun transitie staan rondom vruchtbaarheid?
‘Als je geen last hebt van je voortplantingsorganen, je nog heel jong bent en nog niet goed weet wat je wilt met je kinderwens: stel definitieve beslissingen over het verwijderen van je baarmoeder en eierstokken dan uit. Je kunt deze altijd nog laten weghalen. Tegelijkertijd weet ik ook dat er veel jongens zijn die het vreselijk vinden om een baarmoeder en eierstokken te hebben, en zeker zijn nooit een zwangerschap te willen of kunnen dragen. Dan is dat ook helder en voldoende om deze ingreep te doen uiteraard. Maar als je twijfelt: stel het uit.’