Makers van Morgen:

Zonder hoop heb ik geen dromen

VPRO

Negen jaar geleden verbrak jonge maker Rowena Buur het contact met hun vader Renee, die worstelt met een alcoholverslaving en lange tijd geen verblijfplaats had. Wanneer Rowena hoort dat hij een stabiel onderkomen heeft gevonden in een woonwagenkamp, is dat voor hen een aanleiding om weer contact met hem op te nemen. Lukt het hen een nieuwe band op te bouwen?

Hij woont in een caravan tussen de lege bierblikjes en zegt af en toe zeer politiek incorrecte dingen. Het wordt al snel duidelijk dat hij alcoholist is. Zo komt hij op de proppen met vieux (alcohol) in literverpakkingen en schenkt zichzelf ‘s middags opgewekt een glaasje in. Bewust van de camera die op hem gericht is zegt hij dan ook ‘Kijk Roween, zo ziet het leven van een zwerver eruit.’ Hij lijkt er zelf geen moeite mee te hebben. Of Rowena er ook zo over denkt is de vraag. Na negen jaar heeft die eindelijk de moed bij elkaar geraapt om hem weer op te zoeken. Rowena had soms negatieve gevoelens wanneer die dacht over hun vader. Daarom maakte die deze film, om ook de positieve kant van hun vader te vinden en te kunnen reflecteren op hun groeiende band.

Regie: Rowena Buur

'De camera creëerde een objectieve blik'

In gesprek met de maker Rowena Buur

Tekst: Hannah Veldhoen

Rowena Buur studeerde aan het Sandberg instituut in Amsterdam. 'Zonder hoop heb ik geen dromen' was Rowena's afstudeerproject. Omdat Rowena zich niet identificeert als man of vrouw wordt er naar Rowena verwezen met ‘die’, ‘hen’ of ‘hun’. Mede omdat die non-binair transgender is, gaan veel van hun kunstwerken over gender en identiteit. Deze film is daar een uitzondering op, terwijl dit onderwerp soms toch doorschemert. Zo zegt Rowena in de film tegen hun vader: 'Je kan ook een regenboogvlag ophangen, dat staat voor homoseksualiteit' waarop hij antwoordt: 'is mij om het even'. 

Rowena Buur

Waarom wilde je deze film maken?

'Het idee om een film over mijn vader te maken zat al een tijdje in mijn hoofd. Toen ik erachter kwam dat hij een stabieler bestaan had, vond het ik het een goed moment om eraan te beginnen. Het idee was om een manier te vinden waarop ik weer een positiever beeld van hem zou krijgen. In deze film heb ik positief contact met hem proberen te zoeken.'

Was de film een middel voor jou om een nieuwe manier te vinden om met je vader om te gaan?

'Ja. Normaliter ben je gewend om je eigen waarheid te creëren, maar de camera heeft een objectieve werking; het laat alleen zien hoe de situatie is. Zo kon ik de beelden altijd terugkijken en goed bedenken wat mijn gevoel erover was. De camera heeft mij geholpen om meer te kunnen reflecteren op hem, mijzelf en onze band.'

Was dat confronterend?

'Jazeker, omdat ik in eerste instantie dacht dat ik niks van hem verwachtte als ik hem weer zou zien. Maar achteraf hoopte ik toen misschien toch dat hij veranderd zou zijn. Maar dat is gewoon niet zo. Hij denkt heel anders dan ik, maar dat is hoe hij is.'

Wat was voor jou een spannend moment in het maakproces van de documentaire?

'Het was moeilijk om te beslissen wat voor een beeld ik wilde schetsen van mijn vader. Het mocht geen sensationele film worden enkel omdat hij een alternatieve levensstijl heeft en andere overtuigingen heeft. Sommige uitspraken die hij doet zijn namelijk niet bepaald politiek correct. Maar de film moest wel laten zien wie hij is. Die balans probeerde ik te vinden, maar dat was wel moeilijk. Soms vroeg ik mij echt af of bepaalde uitspraken wel in de documentaire konden.                                                                              Ook was het soms lastig om camera en geluid zelf te doen. Het eerste moment dat ik hem zag bijvoorbeeld vergat ik de camera aan te zetten, terwijl je dat beeld als filmmaker wel wilt hebben.'

'Vroeger noemde hij mij soms al bij een jongensnaam'

In de documentaire ga je niet vaak in op zijn verhalen, waarom niet?

'Omdat wij zo anders zijn hield ik tijdens de draaiperiode van de film vaak mijn mond, omdat ik wist dat er anders discussies zouden ontstaan. Nu merk ik dat ik toch vaker tegen hem in ga, waardoor we sneller kibbelen.'

Hoe vindt hij het dat je je identificeert als non-binair?

'Dat weet hij niet. Maar ik denk niet dat hij er problemen mee zou hebben. Vroeger noemde hij mij soms namelijk ook al bij een jongensnaam, dus ik denk dat hij het onbewust ergens wel door heeft. Bij anderen zou hij het misschien wel raar vinden, maar bij mij niet. Ik heb wel echt gevoel dat hij me accepteert zoals ik ben.'

Hoe reageerde je familie op de film?

'Mijn moeder was betrokken bij het maakproces, want elke keer als ik terugkwam met materiaal, liet ik het haar zien. Toen de film af was hebben ik de film samen met mijn moeder, broer en oma tegelijkertijd gekeken. Mijn oma is na de film meteen weg gegaan. Ook mijn broer vindt het een moeilijk onderwerp, omdat hij een andere band met mijn vader heeft gehad. Hij woonde vanaf zijn twaalfde tot en met zijn achttiende namelijk samen met hem. Mijn vader is zelf heel trots op de film!'

Hoe reageerde het Sandberg instituut op de film?

'Ze vonden de film goed aangezien het zo persoonlijk is. Ik merkte dat mensen tijdens het kijken van de documentaire emotioneel werden. Dit had ik zelf niet verwacht. Ik heb er nooit over nagedacht wat anderen van mijn film zouden vinden, ik heb het namelijk echt vanuit mezelf gemaakt. Wel hoop ik dat mensen zich in het verhaal kunnen verplaatsen.'

Waar ben je nu mee bezig?

'Tijdens corona ligt alles een beetje stil, maar ik heb wel al een eerste schets voor mijn volgende film. Die zal gaan over vrouwelijkheid. Voor mij is gender namelijk een onderwerp waar ik graag onderzoek naar doe.'

Heb je nog contact met je vader?

'Heel af en toe zie ik hem nog, maar we hebben vooral telefonisch contact. We zijn toch uit elkaar gegroeid... Soms voelt het gek om weinig tot geen contact met hem te hebben terwijl er nu wel een film bestaat over ons.'

Meer Makers van Morgen