In de korte documentaire ‘Beware of the dog’ (VPRO) gaat filmmaker Kee van der Meer de confrontatie aan met haar eigen boosheid. Ze ontdekt dat haar hond Lucky haar strijd weerspiegelt. Terwijl Van der Meer middels dramatherapie leert haar boosheid te uiten, probeert ze tegelijkertijd Lucky's reactieve boosheid af te leren.

Waarom wilde je deze film maken?

‘Ik ben twee jaar geleden afgestudeerd aan de Willem de Kooning Academie met een film over mijn worsteling met boosheid en agressie, genaamd I know I may be young, but I've got feelings too, And I need to do what I feel like doing, So let me go, and just listen. Daarin combineerde ik allerlei zelf geschoten beelden van vechtende straathonden uit Marokko met geluidsfragmenten van scheldende meiden uit de realityserie Ex on the Beach. Ik wist toen al dat ik nog een film over dat onderwerp wilde maken, maar dan meer de diepte in wilde gaan.

Rond die tijd adopteerde ik Lucky en ik wist al vrij snel dat zij de hoofdrol moest gaan spelen. Ik merkte namelijk dat we allebei op onze eigen manier met boosheid kampten. Ik kon het niet uiten, zij kon het niet beheersen. Mijn vraag was dus: wat kunnen wij daarin van elkaar leren?’

Still uit 'Beware of the Dog'.

'Mijn therapeut vertelde me dat er een verschil is tussen boosheid en agressie, maar dat die twee dingen bij mij waren samengesmolten.'

Kee van der Meer

Wat heb je voor relatie met agressie?

‘Ik worstel al jaren met boosheid. Het was altijd een emotie die ik niet goed begreep en waarvan ik niet wist hoe ik hem moest uiten. Ik heb dat nooit goed geleerd en daarnaast veel te maken gehad met onveilige situaties waarin ik mijn grenzen niet kon aangeven. Dat komt onder meer door mijn ervaringen met modellenwerk. Dat vindt plaats in een wereld waar mensen structureel over je grenzen gaan en je eigenlijk helemaal niks kan uiten.

In de jaren voor mijn afstuderen keek ik obsessief naar Ex on the Beach. Daar zag ik allemaal meiden die stuk voor stuk ogenschijnlijk schaamteloos hun boosheid uitten. Dat gedrag fascineerde me en ik merkte dat het kijken van die serie mij een gevoel van opluchting gaf. Wat lekker dat zij dat er gewoon zo uit konden gooien! Het was alsof mijn opgekropte gevoel een beetje beweegruimte kreeg door naar deze serie te kijken.

Toch voelde ik me daar ook erg alleen in. Iedereen om me heen vond het een naar en heftig programma, terwijl het mij juist heel erg hielp. Wat zei dat dan over mij? Toen ik die vraag aan mijn therapeut voorlegde, vertelde deze dat ik niet begreep dat er een verschil was tussen boosheid en agressie. Dat die twee dingen bij mij waren samengesmolten.’

Still uit 'Beware of the Dog'.

Wat is het verschil tussen boosheid en agressie dan?

‘Ik ben natuurlijk zelf geen therapeut, maar dit is hoe ik het heb begrepen: boosheid is eigenlijk een heel gezonde, behulpzame en noodzakelijke emotie waarmee je je grenzen kan aangeven en voor jezelf kan opkomen. Agressie, daarentegen, heeft niet per se een gezond doel, maar is het resultaat van te lang die gezonde boosheid en angst inhouden. Als je dat soort gevoelens niet kan uiten, ga je ze afreageren, met woorden of op fysieke wijze. In mijn lichaam zijn agressie en boosheid zo met elkaar vervlochten dat ik ze ervaar als een en hetzelfde, waardoor ik mijn boosheid nooit de ruimte kan en wil geven. Als gevolg van de angst dat boosheid altijd escaleert en tot agressie leidt, moet mijn boosheid altijd achter slot en grendel blijven.' 

Je afstudeerfilm is ook qua stijl vrij agressief van aard, terwijl je nieuwe film kalm en haast meditatief is. Zegt dat iets over jou?    

‘Mijn afstudeerfilm moest echt een fuck you-effect hebben. Mijn worsteling had een hoogtepunt bereikt en ik wilde mensen laten schrikken. Ze moesten het heftig vinden. Nu ik verder ben in mijn therapietraject, merk ik dat ik ook zachter word en veel meer geïnteresseerd ben in de gelaagdheid van emoties. Het gaat er me niet meer zoveel om dat ik al mijn gevoel eruit moet gooien, ik wil het juist meer onderzoeken. Dat heeft als resultaat dat mijn nieuwe film ook wat meer bedaard is.’

Still uit 'Beware of the Dog'.

'Ik wil ruimte voor mezelf creëren. Het maken van deze film is een belangrijke stap in dat proces geweest.’

Kee van der Meer

Een andere gemene deler is de rol van honden in je films

‘Dat was niet per se met voorbedachten rade. Toen ik in een paar jaar terug in Marokko was, werd ik gegrepen door de energie van die vechtende straathonden. Ik was heel erg geïntrigeerd door hun primitieve gedrag en primaire reacties. Bij mijn eigen hond, Lucky, zie ik dat ook. Zij is de eerlijkheid zelve, zo duidelijk in wat ze wel en niet wil. Dat zie je in Beware of the Dog wanneer ze een muilkorf krijgt en heel duidelijk laat merken dat ze daar geen trek in heeft. Ze draait haar kop weg en weigert om verder te lopen. In eerste instantie keurde ik dat gedrag af, maar later dacht ik: wacht eens, is het aangeven van grenzen niet juist wat ik zélf probeer te leren?’

In hoeverre was het maken van deze film onderdeel van je therapietraject?

‘Ik heb me lang afgevraagd waarom ik deze documentaire zo graag wilde maken. Nu besef ik me dat het de eerste keer is dat het erom gaat wat ík te zeggen heb. In mijn tijd als model werd er constant van me verwacht dat ik mijn mond hield en ja-knikte. Dat wil ik niet meer. Ik wil ruimte voor mezelf creëren. Het maken van deze film is een belangrijke stap in dat proces geweest.’