“Homostellen een draagmoeder ontzeggen is geen discriminatie.”

Wanneer stellen of alleenstaanden met een kinderwens niet in staat zijn zelfstandig een kind te dragen kan draagmoederschap uitkomst bieden. In Nederland is commercieel draagmoederschap verboden, en enkel vrouwen die geen (werkende) baarmoeder hebben of voor wie een zwangerschap levensbedreigend zou kunnen zijn komen in aanmerking. Voor mannelijke homostellen met een kinderwens is in Nederland niets geregeld. Zij moeten uitwijken naar het buitenland voor een draagmoedertraject.

Zelfs wanneer het ook voor mannen zou worden toegestaan gebruik te maken van een ‘gehuurde baarmoeder’ levert verdere regelgeving problemen op. Draagmoederschap in Nederland kan door middel van inseminatie, de draagmoeder wordt zwanger van haar eigen eicel en het zaad van de wensouder. Dit is geen populaire optie omdat de draagmoeder haar genetisch eigen kind dan af moet staan, en komt niet vaak voor. Een tweede, meer gebruikelijke mogelijkheid is bevruchting met een embryo gemaakt uit het genetisch materiaal van de wensouders. Het is niet toegestaan een draagmoeder zwanger te maken met behulp van een embryo gemaakt van een gedoneerde eicel. Voor stellen bestaande uit twee mannen, die niet zelfstandig beschikken over een eicel, is het onmogelijk om via een legale Nederlandse route met behulp van een draagmoeder een kind te krijgen.

Er gaan in Nederland steeds meer stemmen op deze regels te versoepelen. Het uitsluiten van homoseksuele mannen op het gebruik van een draagmoeder zou ervoor zorgen dat zij de grens over worden gedwongen, en dat is discriminatie. ‘Onzin,’ zegt Gary Powell, zelf homoseksueel en voorvechter voor gelijke rechten voor de LHBT-gemeenschap. “Er is geen universeel recht om ouder te kunnen zijn, en het kan geen universeel LHBT recht zijn om kinderen via een draagmoeder te krijgen. Draagmoederschap reduceert vrouwen en kinderen enkel tot middelen en gewenst eindproduct.”

“Ik ben zelf opgegroeid in een tijd waarin homofobie en discriminatie van homoseksuelen orde aan de dag was. Ik ben meermalen slachtoffer geweest van discriminatie vanwege mijn geaardheid. Toen ik op mijn 18e voor het eerst een relatie had met een man, gaf zijn moeder ons aan bij de politie, omdat dat wat we deden strafbaar was. Dit alles heeft me ertoe gezet mijn leven in het teken te zetten van de strijd voor gelijke rechten. Ik vertel dit omdat ik vind dat het me het recht geeft mezelf kritisch uit te laten over de huidige homobeweging, of zoals ze het nu noemen, LHBT-beweging. Er speelt veel in die huidige beweging waar ik het niet mee eens ben. Er heerst een sfeer van, ‘als het gay is, is het oké.’ Men doet alsof het een LHBT-recht is om een kind te kunnen krijgen. Ik vind niet dat dit recht bestaat. Niet voor homoseksuelen, maar ook niet voor andere stellen trouwens. Het universele recht op een kind bestaat niet. Ik vind dat er een sfeer ontstaan is waarin iedereen die dit tegenspreekt als homofoob wordt neergezet. Ik ben zelf, homoseksueel en al jaren voorvechter voor gelijke rechten, meermalen homofoob genoemd omwille van mijn mening. Maar ik blijf bij mijn punt: Het kan geen universeel LHBT recht zijn om kinderen via een draagmoeder te krijgen.”

“Er bestaat inmiddels een grote draagmoeder-toerisme-industrie waarbij rijke mensen arme vrouwen betalen om hun kinderen voor ze te dragen. Draagmoederschap maakt links en rechts slachtoffers, en maar weinig mensen maken zich hier zorgen over, of weten er überhaupt iets vanaf. Het buit vrouwen uit, de term ‘baarmoeder te huur’ is actueel en klopt ook. Ze moeten vaak een zeer indringend contract ondertekenen waarin de wensouders controle willen afdwingen over de levenswijze van de vrouw. En nog erger, dat er in het geval van enige foetale afwijking, een abortus zal plaatsvinden. Vrouwen zullen in een financieel kwetsbare situatie er vaak voor kiezen zo’n contract te ondertekenen, zelfs als ze er niet achter staan. Als het zover komt kan niemand een vrouw dwingen tot abortus natuurlijk, maar de angst om niet betaald te krijgen kan genoeg druk zetten om een dergelijke behandeling toch te ondergaan. Vrouwen die wel weigeren kunnen zo zonder geld, en een kind waar niet op gerekend was achterblijven.”

“Ik geloof eerlijk gezegd niet dat het bestaat. Het blijft een moreel mijnenveld. In het Verenigd Koninkrijk mogen deze zogenaamde ‘altruïstische’ draagmoeders een onkostenvergoeding krijgen ter compensatie. Toch zijn er geen afspraken over wat redelijk is en ik heb mensen horen praten over bedragen zo hoog als 15.000 pond. Er zijn heel veel mensen die in een periode van negen maanden minder verdienen dan zo’n bedrag en ik vind dan ook dat het gezien kan worden als een salaris. Ofwel; commercieel. En zelfs als het echt gaat om situaties waarin naasten elkaar willen helpen, bijvoorbeeld een zus die voor haar broer en zijn partner wil dragen, is er sprake van emotionele dwang. Het kan zijn dat ze geen nee durft te zeggen, of dat het wel begint als een leuk idee, maar ze er achteraf toch anders over denkt. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de fysieke gevaren die een draagmoeder loopt. Zwanger zijn van je eigen kind is al niet zonder gevaren, laat staan dat je een vrucht in je buik hebt dat niet genetisch aan jouw verwant is. Maar wat ik eigenlijk het ergste vind zijn de gevolgen voor de kinderen. Baby’s die zo snel als ze de wereld inkomen weggerukt worden bij de vrouw die ze ter wereld brengt. De trauma’s die daar vanuit komen zijn volgens mij niet te overzien.”

“Wensouders, zeker homoseksuele mannen, hebben een grote vinger in de pap bij de lobby voor deze wetgeving. Een kinderwens hebben is voor iedereen begrijpelijk en politici springen graag in op dat populaire frame. Het heeft denk ik voor een groot gedeelte ook te maken met iets wat we in Engeland ‘the Pink Pound’ noemen. Huishoudens die twee mannelijke inkomens genieten hebben vaak veel geld te besteden, waardoor draagmoederbemiddelaars maar al te graag inspringen op deze kinderwens.”

“Niet via de draagmoederroute, wat mij betreft. Ik denk dat er wel verschillende mogelijkheden zijn de wens tot ouderschap op een bepaalde manier tot uiting te laten komen. Mensen kunnen pleegkinderen in huis nemen of kiezen voor adoptie. Natuurlijk begrijp ik ook dat dit voor sommigen niet genoeg zal zijn, en dat ze altijd zullen blijven verlangen naar een genetisch eigen kind. Maar als dit gemis enkel in te vullen is ten koste van de gezondheid en het welzijn van vrouwen en kinderen, dan vind ik dat een te grote prijs. We kunnen nu eenmaal niet altijd onze zin krijgen. Dat we iets willen, betekent nog niet dat we het ook kunnen krijgen. Dat is misschien een bittere pil, maar zo is het wel. Iedereen ervaart gemis en nadeligheid in het leven. Het is heel natuurlijk dat we proberen dit gemis in te vullen, maar wanneer dit ten koste gaat van anderen moeten we een stap terug doen.”