Tips voor beginnende filmmakers

Voordat je officieuze partijen benadert met je idee, is het belangrijk dat je ervoor zorgt dat je van een concept een volwaardig filmidee maakt. Vergaar informatie, spreek met ervaringsdeskundigen over je idee en denk aan de volgende tips:

• Praat met een producent die ervaring heeft met het ontwikkelen van filmplannen. Zoek een producent via de database van DPN die een identiteit heeft die aansluit op jouw filmvisie.
• Onderscheid jezelf en jouw idee. Eindredacteuren krijgen dagelijks vele mailtjes met voorstellen binnen, zorg ervoor dat je eruit springt. Zo vertelt Barbara Truyen (VPRO): “Ik krijg ongeveer 800 plannen per jaar binnen, waarvan ongeveer 200 Nederlandse plannen en 600 buitenlandse plannen.” Wees niet bang om risico’s te nemen en zorg ervoor dat je plan vernieuwend is.
• Verdiep je in de verschillende omroepen, voordat je een plan voorlegt. Oscar van der Kroon vertelt: “We zijn niet allemaal uitwisselbaar. Kunst en cultuur is iets wat bijvoorbeeld goed bij de NTR past. Ik denk dat wij allemaal heel graag met talentontwikkeling bezig willen zijn. Dat hebben we dan wel met elkaar gemeen, maar afhankelijk van het onderwerp is het zeker verstandig om te kijken naar wat het DNA van een omroep is en of jouw filmidee daar bij past, alvorens je je plan voorlegt.”
• Wacht niet te lang met het voorleggen van je plan. Als je al aan het uitwerken van je plan begonnen bent en het na een halfjaar past voorlegt, kan het gebeuren dat er al een soortgelijke film wordt gemaakt en dat je filmplan daarom wordt afgewezen. Dat wil je natuurlijk niet!

Het is zover! Je hebt je filmidee uitgewerkt, maar hoe val je op tussen al die andere filmmakers? En wat zijn de do's en don'ts als je ervoor wilt zorgen dat je film een succes wordt? 

•  Let op je toon als je iemand aanschrijft. Hiermee laat je zien dat je het werk van de eindredacteur en dat van jezelf serieus neemt. Dus niet, vertelt Barbara Truyen, een mail waarin staat: “Hi Barbie [ik ben geen Barbie], I think this is a fantastic documentary series for AVRO [Daar werk ik niet] about sharks. Five times 25 minutes [ik programmeer geen series]..”
• Stuur niet meer dan één pagina aan tekst naar de desbetreffende eindredacteur, maar vertel kort maar krachtig de kern van je idee. Stuur echter ook geen te korte pitch toe waardoor de redacteur geen zicht heeft op wat je nu eigenlijk wilt met de documentaire.
• Toon de redacteuren en producenten ook een korte filmische pitch van jouw idee. Dit is essentieel voor hen om een goed beeld te kunnen krijgen hoe het resultaat eruit gaat zien, zodat ze een goede keuze kunnen maken.
• Wees je bewust van het feit dat je gedurende het maken van een documentaire een relatie aangaat met je onderwerp, de producent en de omroep. Als het risico bestaat dat je op je onderwerp of hoofdpersoon uitgekeken raakt, is het wellicht toch geen goede optie voor een documentaire. Oscar van der Kroon vertelt hoe de keuze voor de verkeerde producent desastreuze gevolgen kan hebben voor de totstandkoming van een film: “Realiseer je goed dat als je een samenwerking aangaat met een producent, dat hij ook de eigenaar is van een film. Je kunt dus niet halverwege naar een andere producent overstappen. Doe goed je huiswerk voordat je met een producent of een omroep in zee gaat.” Barbara vervolgt: “Bij ons is het echt zo dat het een driehoek moet zijn, dus als het geen goede regisseur, geen goed filmidee of geen goede producent is, dan doen wij het gewoon niet.”
• Als beginnend filmmaker kun je je films naar 2Doc toesturen voor de rubriek Makers van Morgen waar  nieuw talent een podium krijgt. Op deze manier kun je je werk aan het grotere publiek tonen én een filmcv opbouwen. Als je namelijk minimaal één korte documentaire gemaakt hebt die vertoond is, of afstudeerfilm van een journalistieke opleiding, kun je in aanmerking komen voor een samenwerkingsproject met Teledoc Campus.
• Teledoc Campus ondersteunt jonge makers tijdens het maken van een documentaire van ongeveer 25 minuten het vinden van je eigen artistieke handtekening. Makers kunnen bij Teledoc Campus rekenen op maximaal 7.500 euro financiële ondersteuning voor research, ontwikkeling en proefopnamen, maximaal 60.000 euro voor het realiseren van de filmen tot slot circa 750 euro voor een externe coach die je helpt tijdens het filmproces.
• Naarmate je je als filmmaker en regisseur steeds verder ontwikkelt, kun je steeds grotere samenwerkingsprojecten aangaan met filmfondsen. Een goede producent kan je ook helpen met het in contact komen met filmfondsen en andere financiële bronnen. Je zou documentairefilms in verschillende klassen kunnen onderscheiden op basis van investering. Deze verschillende niveaus geven niet zo zeer de kwaliteit aan van de film, omdat de kwaliteit van de film door de betrokken omroepen, fondsen en producenten al ten strengste gewaarborgd moet worden, maar duidt de bedragen die ermee gemoeid zijn. Zo zijn er A-films. Dit zijn films die vaak door verschillende fondsen gefinancierd worden en die neerkomen op een riant bedrag van 450.000 tot een half miljoen euro. Als je zo’n groot budget hebt kun je een film van negentig minuten maken.
• Jelle Peter de Ruiter: “Ik roep altijd het is een verdomd dure hobby, maar uiteindelijk heeft het niet met geld te maken. Het geld komt wel als je een goed plan hebt.” Hiermee maakt Jelle Peter de Ruiter duidelijk dat als je een goed idee hebt het makkelijker is om mensen te vinden die bereid zijn je project te financieren. Zo vindt de ene filmmaker vele enthousiaste mensen die graag een bijdrage willen leveren via een crowdfundingspagina en de ander kan bijvoorbeeld terecht bij meerdere fondsen. Barbara Truyen vult aan: “De klappers, dat zijn er maar 8 per jaar verdeeld over de omroepen. Vervolgens hebben we per jaar zo’n 45 B-films van ongeveer 55 minuten, dat is vaak met behulp van één fonds. Dat komt neer op circa 160.000 euro. Tot slot zijn er nog de C-films; dat gaat om een bedrag dat varieert van 30.000 en 50.000 tot 80.000 euro.” Zo blijkt, het filmvak is dus kostbaar, daarom is het benaderen van verschillende partijen voor het waarmaken van je filmidee zeker de moeite waard.

Je staat in de aanslag met je camera, klaar om een prachtige film te maken. Maar waar moet je op letten volgens experts? Hoe zorg je ervoor dat je de sleutelmomenten vastlegt?  

• Zorg voor een goede band met de hoofdpersonages uit je documentaire, zodat je dicht bij de gebeurtenissen in het leven van de hoofdpersoon staat en de hoofdpersoon bereid is zich kwetsbaar op te stellen.
• Wees erbij op cruciale momenten. Die zijn tekenend voor het beeld van de hoofdpersonages. Margje de Koning vertelt: “De eerste keer dat ik bij de montage zat van de documentaire Snelwegkerk  dacht ik bij een van de intieme scenes: Hoe heb jij dat voor elkaar gekregen!? Dat je hierbij kan zijn, dan moet je een ontzettend goede band hebben met de mensen voor de camera.”
• Vraag door tijdens het filmen, zodat je tot de kern komt. Achteraf zijn redacteuren en filmmakers soms teleurgesteld, omdat de filmmaker niet doorgevraagd heeft en daarmee mooie kansen en nog meer verdieping van het onderwerp misloopt.

Door: Hanke van der Lee