2Doc:

Oproerkraaiers

VPRO

Hoe kan het dat activisten altijd als oproerkraaiers worden gezien, maar dat hun punten uiteindelijk onderdeel worden van de mainstream opinie? Dit vraagt Sunny Bergman zich af in haar nieuwe documentaire 'Oproerkraaiers'.

In Oproerkraaiers onderzoekt Sunny de relatie tussen actievoerder en demaatschappij en kijkt zij naar wie die actievoerders eigenlijk zijn. Daarvoor trok ze op met een breed scala activisten. Sunny rijdt 's nachts mee op de tractor naar het Malieveld en ze is erbij wanneer de demonstratie van Black Lives Matter op de Dam alle verwachtingen overtreft. Ze laat zich overtuigen tijdens een actie bij een grote varkensslachterij en ze volgt een activist die dakloos is en zich afvraagt waarom er tijdens de crisis veel geld naar bedrijven als KLM en booking.com gaat. 

Activisme is niet zomaar iets wat je er even bij doet, het kan een hoge prijs hebben. Sommige raken hun huis kwijt, worden mishandeld gearresteerd of krijgen een rechtszaak aan hun broek. De documentaire Oproerkraaiers geeft een beeld van het hedendaags activisme en de invloed die dit heeft op de samenleving. De vrijheid van meningsuiting is een hoog goed in Nederland maar activisten worden regelmatig gecriminaliseerd om een enkele jaren later weer als serieuze gesprekspartner bij Rutte aan tafel te zitten.

Regie: Sunny Bergman
Omroep: VPRO

5 vragen aan regisseur Sunny Bergman

Tekst: Anne van Blijderveen

In deze documentaire bekijken we de wereld minder door jouw ogen dan gewoonlijk. Je sluit je zelfs aan bij Farmers Defence Force, waarmee jij weinig idealistische overlap hebt, denk ik. Waarom heb je ervoor gekozen het verhaal minder vanuit jezelf te vertellen?
‘Ik heb op zich wel het idee dat ik het verhaal vanuit mezelf vertel, maar ik heb bijvoorbeeld niet mijn vader geïnterviewd. Achteraf gezien vind ik dat jammer, want dat had het persoonlijker kunnen maken. Bij deze film wilde ik me ook door de acties laten verrassen. Daarom heb ik echt veel gefilmd. Je weet van tevoren natuurlijk nooit hoe een actie gaat lopen. Op zich lijken demonstraties vaak op elkaar, dus ik was telkens op zoek naar iets waardoor we weer dieper in de thematiek konden duiken. En omdat het in zo'n crazy tijd is gemaakt, konden we nog minder dan normaal vasthouden aan een filmplan.’

Vond je het lastig om mee te lopen met Farmers Defence Force?
‘Ik denk dat het filmen met Farmers Defence Force juist goed was, vooral om mijn eigen aannames te onderzoeken. Het is een tegenhanger van de andere actiegroepen.’

Je stelt hen weinig kritische vragen, terwijl ze toch wel een gemeentehuisdeur hebben ingeramd, bijvoorbeeld. Waarom doe je dat niet?
‘Ik heb wel het idee dat ik ze kritische vragen stel, bijvoorbeeld over de sponsering van de demonstraties. Veel kritische vragen hebben de film natuurlijk ook niet gehaald. Mick, de boer die ik volg, ontkent bijvoorbeeld de klimaatcrisis. Dan is het wel lastig hem nog serieus te nemen.’

Hoe vonden zij het om Sunny Bergman, de vrouw die documentaires als Zwart als roet en Wit is ook een kleur maakte, in hun trekker te hebben?
‘Dat wisten ze niet. Ik denk dat ik bij een groot deel van Nederland totaal onbekend ben.’

Jij kent het activistische leven en wereldje goed. Ben je nog iets onverwachts tegengekomen tijdens het maken van je documentaire?
‘Ik was verbaasd over de twee maten waarmee de overheid meet bij verschillende activisten. De boeren kregen toen ik meeging ruim baan om de wet te overtreden, terwijl de activisten van Extinction Rebellion allemaal gearresteerd werden en Kick Out Zwarte Piet vaak te maken kreeg met politiegeweld. Ook heeft de mate van criminalisering van sommige activisten me geshockeerd. Kijk bijvoorbeeld naar Elvin Rigters van Kick Out Zwarte Piet. Hij is aangeklaagd door het Openbaar Ministerie vanwege zware mishandeling nadat hij zich verdedigde tijdens een aanval van extreemrechtse mannen. Zij gooiden een vuurwerkbom naar een antiracismedemonstratie.’

'Oproerkraaiers' in de media

Meer documentaires over activisme