#109 Het wonder van het koraal

Op 270 zeemijl – een kleine twee dagen varen – ten noordwesten van Galway in Ierland ligt een onderzees plateau in de Atlantische Oceaan, de Rockall Bank. Die ligt zo diep dat geen straaltje licht de bodem bereikt. En het is er koud, slechts een paar graden Celsius. Jarenlang dacht men dat er op die diepte geen leven mogelijk was, maar …dat blijkt niet waar. De hellingen van de Rockall Bank herbergen een van 's werelds grootste koraalbanken. Hoe is het mogelijk dat koralen in zo'n barre omgeving leven?

Ruim vier jaar geleden vertrok een expeditie voor twee weken naar de Rockall Bank om monsters te nemen op en rond de koraalbanken. Koralen zijn levende organismen, waar halen ze hun energie, hun voedsel vandaan? De monsters die tijdens deze tocht worden genomen en de data die wordt verzameld, moet hopelijk antwoord geven op deze vraag.

De planning is krap, dus heeft missieleider Dick van Oevelen van het NIOZ een strak programma: op zeven locaties metingen doen en de apparatuur ophalen die hij een jaar geleden heeft geïnstalleerd. Maar de Atlantische Oceaan is een van de meest vijandige zeeën ter wereld, waarschuwen vissers al voor vertrek. En dat blijkt. Windkracht 8. De golven beuken op het schip. Het weer veroorzaakt niet alleen zeeziekte, het zorgt voor vertraging en de golven maken het onmogelijk om sommige meetapparatuur te gebruiken.

En de apparatuur die wel gebruikt kan worden, vertoont kuren. Het multinet, een heel fijnmazig net dat op verschillende dieptes monsters moet nemen om te kijken of er zich minuscule beestjes of plankton bevinden, scheurt. En de CTD, een apparaat dat ‘Conductivity, Temperature and Depth’ meet en watermonsters neemt, eigenlijk het belangrijkste apparaat aan boord, werkt ook plotseling niet meer:

Met behulp van de technici aan boord worden alle apparaten weer gerepareerd en wordt uiteindelijk een schat aan data binnengehaald. Plotseling, op de laatste dag van de expeditie, merken de wetenschappers iets vreemds op in de gegevens. Het fytoplankton, voedsel voor de koralen, dat meestal gevonden wordt in de bovenste laag van de waterkolom, lijkt nu te zijn vermengd tot een paar honderd meter diep. Wat is er aan de hand? Is dit het antwoord op het mysterie? Iedereen is enthousiast!

Er moeten in allerijl extra monsters genomen. In de laatste uren van de expeditie is het alle hens aan dek. Nacht- of dagdienst, iedereen schuift aan om de extra monsters die worden genomen te verwerken. En er is haast geboden, want …. er is ook nog storm op komst.

En dan, na terugkeer in de haven, gaan de wetenschappers aan het werk. Eén expeditie van twee weken heeft genoeg samples en data opgeleverd om vier jaar onderzoek te doen. Het onderzoek levert een bijzondere ontdekking op: de koralen zorgen op een ingenieuze manier voor hun eigen voedseltoevoer. Hoe dat precies gaat? Luister naar Het wonder van het koraal.