Filmmaker Elisabetta Agyeiwaa (1991) werd geboren in Italië en als baby in Nederland achtergelaten. Om onbekende redenen fraudeerde haar moeder met de geboorteakte en gaf deze aan een ander meisje. In Elisabetta's jarenlange strijd om haar identiteit terug te krijgen, bleven de meeste deuren voor haar gesloten. Ook kreeg ze nooit antwoord op de vraag waarom haar moeder haar papieren weggaf. Nu besluit Elisabetta nog een poging te wagen, deze keer via de weg van de kunsten: ze maakte de documentaire ‘Elisabetta’.

Even in het kort: je hebt geen geboortepapieren want die zijn in het bezit van een andere vrouw. En omdat jij geen papieren hebt kun je niet trouwen, geen hypotheek aanvragen, geen verre reizen maken. Simpelweg omdat je – voor de wet – niet bestaat.  Wat betekent dit voor jou?
‘Het ontbreken van identiteit heeft invloed op alles in het leven. Ik besta niet volgens het systeem, dus word je van het kastje naar de muur gestuurd en kan ik nergens geholpen worden. Maar naast de praktische zaken gaat het ook over bestaansrecht, en dat is zoiets complex. Je zou denken dat iedereen bestaansrecht heeft, vrijheid om op z’n minst gewoon te kunnen zijn. Maar toen mijn moeder mijn geboortepapieren weggaf, ontnam ze me letterlijk mijn basis.’

Wanneer kwam je op het idee om jouw verhaal te vertellen in een film?
‘Rond 2017 was dat, toen ik voor het eerst terugging naar Italië, naar de plek waar ik geboren ben en ook daar niet geholpen werd. Mijn vraag om mijn zaak opnieuw te bekijken is zo vaak afgewezen, door de Nederlandse politie, immigratiedienst, gemeentes en andere instanties. Ik kreeg te maken met zo veel bureaucratie. Ik zat toen gewoon helemaal vast. Toen besloot ik dat ik een documentaire wilde maken, om op die manier mijn verhaal te vertellen.’

Het ontbreken van identiteit heeft invloed op alles in het leven. Ik besta niet volgens het systeem

Elisabetta Agyeiwaa

Wat hoop je met de film te bereiken?
‘Ik maak deze film omdat ik hoop dat mijn problemen verholpen worden, dat is reden één: ik wil dat er gerechtigheid komt. Daarnaast maak ik deze documentaire omdat er ook andere kinderen de dupe worden van identiteitsfraude. Er wordt nauwelijks over gepraat, maar dat betekent niet dat het niet gebeurt. Identiteitsfraude komt overal op de wereld voor, er is geen land hierop uitzondering.’

Is er al iets in beweging gekomen?
‘De Nederlandse politie heeft mijn zaak heropend. Dat is geweldig en heel triest. Het is triest dat er een documentaire over gemaakt moest worden om dat voor elkaar te krijgen. De politie had het dossier gesloten en mijn nieuwe aanvragen werden allemaal afgewezen. Mijn zaak kwam steeds weer op een stapel en werd dan weer vergeten. Ik bestond gewoon niet.’

Maar identiteitspapieren heb je nog steeds niet?
‘Nee, de status van mijn identiteit is vandaag de dag nog precies hetzelfde: onbekend. Met dat thema ‘identiteit onbekend’, speel ik ook mee in de vorm van de film. Je komt erachter dat er twéé mensen op één identiteit leven. Ik hoop dat kijkers zich afvragen: ‘Wie is dit?’ Wie is dan Elisabetta?’

De politie had het dossier gesloten en mijn nieuwe aanvragen werden allemaal afgewezen

Elisabetta Agyeiwaa

Het interview gaat verder onder de afbeelding uit de documentaire.

Naast de juridische zaken, ga je in de documentaire ook op zoek naar antwoord op de vraag: ‘Waarom heeft mijn moeder dit in hemelsnaam gedaan?' Heb je antwoorden gekregen op die vraag?
‘Nee. Mijn moeder wist heel goed wat er aan de hand was, maar ze verzon altijd smoesjes, leugens. Zo loog mijn moeder dat zij moest wachten tot ze getrouwd was met de vader van mijn broertje en zusje, zodat ze haar eigen identiteitspapieren kon krijgen. En ook gaf ze me ooit valse documenten mee, waarvan ze zei dat dat mijn geboorteakte was. Toen ik het naar de gemeente bracht, zeiden ze dat het neppe papieren waren.

Mijn moeder heeft nooit verantwoordelijkheid genomen voor wat ze heeft gedaan en voor de gevolgen die haar acties hebben op mijn leven. En ik blijf het onbegrijpelijk vinden wat mijn moeder heeft gedaan, zeker omdat ik net zelf moeder ben geworden. Ik wens het allerbeste voor mijn kind, ik zal dat altijd blijven doen. Ik snap niet waarom mijn moeder mij zo’n trap na wilde geven. Ik was een baby, ik had mijn moeder het allermeest nodig in het leven. Ik weet niet of ik dit ooit zal begrijpen.’

In de docu schrijf je haar ook een brief, heb je daar reactie op gekregen?
‘Ik heb die brief digitaal verzonden. We hebben toen via WhatsApp contact gehad. Ze heeft de brief gelezen en mij de volgende dag geblokkeerd. Dat is ook een antwoord. Ze blijft nog steeds weglopen voor wat ze heeft gedaan.’

En de vrouw die jouw identiteit heeft gekregen. Heb je haar wel eens ontmoet?
‘Niet persoonlijk, maar ze heeft wel eens contact gezocht via social media. Eerst via Facebook. Ik heb haar verzoeken nooit geaccepteerd. En later via Instagram, toen ging ze opeens mijn foto’s liken. Ik vind dit heel naar en begrijp ook niet waarom ze dit doet. Ze heeft een Europese identiteit, dan denk ik: ga lekker leven. Het feit dat ze mij online opzoekt heeft niets te maken met ‘over de brug komen’, het is wat mij betreft een vorm van treiteren. Ze weet heel goed wat zij en mijn moeder hebben gedaan.’

Ik blijf het onbegrijpelijk vinden wat mijn moeder heeft gedaan, zeker omdat ik net zelf moeder ben geworden

Elisabetta Agyeiwaa

En nu? Heb je nog vertrouwen in een goede uitkomst?
‘Ja, daar heb ik wel vertrouwen in. Ik geloof in gerechtigheid. Uiteindelijk komt er een dag waarop het probleem wordt verholpen. Maar dat is alleen het juridische gedeelte. Tot op de dag van vandaag loopt mijn moeder weg voor wat ze gedaan heeft. Ze geeft iedereen de schuld behalve zichzelf. Als ze op een dag zou zeggen ‘Het spijt me’… daarvoor is het nooit te laat. Maar of die dag er ooit zal komen? Dat is de echt de vraag. Ik weet niet of ze ooit kan inzien en toegeven wat ze heeft gedaan. Maar ik hoop er wel op.’

Wat hoop je dat kijkers meenemen van jouw film?
‘Ik wil het probleem aankaarten en erover praten. Ik hoop dat mensen die met onrecht te maken krijgen weten dat ze door moeten zetten, dat ze niet gek zijn, of ze nou in eenzelfde soort situatie zitten of hele andere problemen hebben.’

Je zou denken dat iedereen bestaansrecht heeft, maar toen mijn moeder mijn geboortepapieren weggaf, ontnam ze me letterlijk mijn basis

Elisabetta Agyeiwaa