Welke documentaires en speelfilms inspireren filmmaker Niki Padidar? 'Alle films waar ik van houd hebben met verbeeldingskracht te maken.'

Een docu die je bijblijft

Niki Padidar: 'Paolo Ventura: de verdwijnende man (2015) van Erik van Empel gaat over een modefotograaf die zijn succesvolle carrière heeft opgegeven omdat hij van kinds af aan beelden door zijn hoofd heeft spoken die hij wil fotograferen. Op een verlaten berg in Italië creëert de fotograaf fictieve werelden waarin hij zichzelf fotografeert.

De beelden die hij in de documentaire maakt zitten ook tussen de realiteit, een reconstructie daarvan, verbeelding en een droom in. Het zijn hele surrealistische beelden waarin hij zichzelf ook laat verdwijnen. Als je het ziet begrijp je wel wat ik bedoel. Het is heel indrukwekkend hoe hij al die werelden tot leven roept, er zelf onderdeel van wordt en er weer uit verdwijnt.

Waarom hij dit doet? Het is denk ik een manier om ermee te dealen en de beelden die in zijn hoofd zitten echt te laten worden. Als je je succesvolle carrière achter je laat, is er blijkbaar een hele grote drang om dit verhaal te vertellen. Het is een van de documentaires die me echt is bijgebleven.'

© NTR / Paolo Ventura

Beeld uit 'Paolo Ventura: de verdwijnende man'

'Mooiste IDFA-film van dit jaar'

'De documentaire Scènes met mijn vader van regisseur Biserka Šuran vond ik de mooiste film van IDFA die ik heb gezien dit jaar (2022).

Deze heeft eigenlijk wel wat raakvlakken met mijn vijfde tip. In een vrijwel lege loods wordt steeds met een paar decorstukken een wereld gecreëerd die refereert aan vroeger. Filmmaker Biserka praat met haar vader over zijn migratie vanuit Joegoslavië naar Nederland.

Ik vind het heel mooi hoe ze een sfeer creëert waarin ze met haar vader niet in een alledaagse omgeving zit, maar in een soort head space. Bijvoorbeeld in een auto die in de loods staat waarbij lichten voorbijkomen, alsof ze echt op reis zijn. Ze haalt hierdoor heel veel ruis weg en als kijker concentreer je je vooral op de hoofdpersonages

De thematiek komt deels overeen met mijn eigen film; Waar kom je vandaan? Wat is je identiteit in een nieuw land? Hoe voer je gesprekken die je nooit eerder hebt gevoerd? En hoe breng je het verleden tot leven? Ik vond dat echt heel goed gedaan en prachtig verbeeld.'

Mix van fantasie en realiteit

'Ik vind het bij Eternal Sunshine of the Spotless Mind van Michel Gondry uit 2004 heel tof dat de dagelijkse realiteit en alles wat er zich in het hoofd afspeelt door elkaar loopt. Dat er op een gegeven moment allerlei elementen ontbreken of juist zijn toegevoegd die niet kloppen en dat je gewoon van de ene fantasie of verbeelding of angst in steeds een andere realiteit vervalt, niet wetende wat ‘echt’ is en wat niet.

Ik ging deze film in de bioscoop kijken zonder dat ik er ook maar iets over had gelezen en toen kwam ik de bioscoop uit alsof ik een andere wereld instapte. Ik vind het heel goed als een film jouw blik op de wereld verandert of doet wankelen. Ik ging ook denken; wat als mijn werkelijkheid nu ook niet echt is?'

'Ik ging ook denken; wat als mijn werkelijkheid nu ook niet echt is?'

© eternal sunshine of the spotless mind

Een wereld in een wereld in een wereld...

En als je van dit soort films houdt, is Synecdoche, New York van Charlie Kaufman ook waanzinnig. Deze film gaat over een theatermaker die in een existentiële crisis zit en een autobiografisch toneelstuk wil maken. Maar dat toneelstuk wordt ongeveer even groot als het leven zelf: het hele leven wordt letterlijk nagebouwd.

Je ziet dan bijvoorbeeld delen van New York, maar dan zie je daarboven weer allerlei apparatuur hangen waardoor je denkt: oh het is decor, dus het is niet het echte leven. En terwijl hij dat toneelstuk aan het maken is, cast hij ook nog zichzelf om het toneelstuk in het toneelstuk te maken.

Het is echt een wereld in een wereld en heel fascinerend gemaakt. En ook vrij ingewikkeld. Volgens mij snapt niemand helemaal hoe de film precies in elkaar zit, maar dat hoeft ook niet. Als je maar geprikkeld raakt. De fantasie en de verbeelding die ze hebben gebruikt om de wereld en de replica daarvan door elkaar te laten lopen, vind ik echt waanzinnig mooi.'

 

'De fantasie en verbeelding die ze hebben gebruikt is waanzinnig mooi.'

Gitzwart decor

'Nog een fictiefilm die ik bijzonder vind is Dogville van Lars von Trier uit 2003. Qua inhoud is de film echt gitzwart. Ik kwam uit deze film met het gevoel dat we allemaal doodgaan, het heeft allemaal geen zin meer. Dat vond ik niet zo prettig, maar het production design is zó goed.

Er is een hele wereld gecreëerd met witte lijnen op de grond. Het decor is minimaal met bijvoorbeeld alleen een hekje of een losse deur die samen een huis suggereren en zo is er een heel dorp gebouwd.

Lars von Trier laat hierdoor heel veel ruimte voor de kijker om het zelf in te vullen. Heel bijzonder hoe ze in zo'n zwart gat een hele wereld hebben gecreëerd en dat je als kijker na twee minuten helemaal vergeet dat je naar een decor zit te kijken waar van alles aan ontbreekt.'

Beeld uit 'Dogville'

Waar kan je Niki Padidar van kennen?

Niki Padidar is een Iraans-Nederlandse filmmaker. Haar debuutdocumentaire Ninnoc (2015) won zeven internationale prijzen, waaronder op prestigieuze filmfestivals als het IDFA en de Berlinale. Haar eerste lange documentaire Al wat je ziet was de openingsfilm van IDFA 2022 en is uitgezonden door de VPRO. Ook schreef ze het seksuele voorlichtingsboek Dokter Corrie geeft antwoord. Met haar verhalen hoopt ze kijkers te verrassen, te verwarren en hen aan hun eigen versie van de werkelijkheid te doen twijfelen.

Meer kijktips van 2Doc.nl