2Doc.nl selecteerde 21 documentaires en docuseries die door de jaren heen impact hebben gehad op de representatie van transpersonen. Verruim je blik met deze bijzondere verhalen.
Hoe vind je jezelf opnieuw uit als je partner een verandering doormaakt? Deze taak staat Corrie te wachten, nu haar partner Ashley in transitie is van man naar vrouw. Corrie voelt zich soms tekort gedaan omdat Ashley veel met zichzelf bezig is. Tegelijkertijd brengt het proces hen op onverwachte momenten dichter bij elkaar, op manieren die vóór de verandering wellicht niet mogelijk waren geweest. De transitie biedt verrassende nieuwe inzichten over hun relatie en over henzelf.
Regie: Marieke Widlak
Omroep: KRO-NCRV
Ryan (die/hen) is trans non-binair en wil graag zwanger worden. Gesteund door diens partner David (hij/hem) trotseren ze alle hobbels op de weg naar het ouderschap. Een avontuur dat aanzet tot nadenken over hoe modern en inclusief onze samenleving eigenlijk is.
Regie: Özgür Canel
Omroep: BNNVARA
Zolang ze zich kan herinneren, droomt de zevenjarige Sasha ervan een meisje te mogen zijn. Haar familie staat haar zonder aarzelen bij. We zien Sasha spelen, op balletles en tijdens haar therapiesessies.
Ook zien we het leven van een familie die vecht voor het geluk van hun dochter in een samenleving die vasthoudt aan traditionele ideeën over gender.
Regie: Sébastien Lifshitz
Omroep: HUMAN
In deze vierdelige documentaireserie neemt regisseur Michiel van Erp vanuit zijn persoonlijke verwondering de historie van de LHBTQIA+-beweging in Nederland onder de loep. Aflevering drie en vier gaan onder andere over de roze revolutie voor trans personen.
Regie: Michiel van Erp
Omroep: VPRO
In deze Netflix-documentaire wordt er een diepgaand onderzoek gedaan naar de manier waarop films in Hollywood trans personen neerzetten. Welke impact hebben deze beelden op zowel de trans gemeenschap als op de Amerikaanse cultuur?
Toonaangevende denkers en creatievelingen delen hun reacties en weerstand tegen enkele van Hollywoods meest geliefde momenten.
Regie: David France
Hoe is het om als trans persoon te leven in Indonesië? Trans vrouwen worden daar ook wel waria's genoemd. Pas als ze een geslachtsoperatie zijn ondergaan, worden ze door hun omgeving als vrouw gezien en mogen ze werken.
Vooralsnog is de prostitutie een van hun weinige opties. De Balinese trans vrouw Sisca is als een moeder voor de waria's om haar heen; ze behartigt de belangen van waria's in haar gebied en vecht voor hen. Maar ook voor haar eigen vrijheid.
Regie: Job Kluizenga (2019)
2Doc Talent
'Mevrouw Faber' is een portret van de Friese trucker Harriette. Jarenlang ging ze door het leven als Harm en droeg ze een groot geheim bij zich: ze wilde in fysieke transitie.
Nu ze deze droom openlijk verwezenlijkt, is dat slikken voor haar omgeving. Welk effect heeft het op haar gezin en haar huwelijk? En hoe gaat Harriette om met de vervelende reacties vanuit de twee stereotypische mannenwerelden waarin zij zich begeeft: de autocross en die van de vrachtwagenchauffeurs?
Regie: Hjalmar Tim Ilmer, Job Tichelman
Een productie van: BNNVARA
Victoria Cruz onderzoekt de mysterieuze dood van Marsha P. Johnson (1992). Johnson was een zwarte trans vrouw en LHBTQIA+-activist. Gebruikmakend van archiefinterviews met Johnson en nieuwe interviews met Johnsons familie, vrienden en medeactivisten probeert Cruz te achterhalen wat er echt met deze legendarische vrouw is gebeurt.
Regie: David France
Deze documentaire vertelt het verhaal van vijf jonge mensen die zich geen man en geen vrouw voelen, maar iets daartussenin. Zo zegt één van de hoofdpersonages Selm een "lui trans persoon" te zijn omdat hen niet in transitie is gegaan. Deze film viert het individu en onderzoekt in hoeverre we man of vrouw zijn.
Kijk hier het DocTalks interview met regisseur Sophie Dros en hoofdpersonage Selm.
Regie: Sophie Dros
Een productie van: BNNVARA
Trans jongeren Lisa (22), Jason (25), René (26), BeyonG (30) en Jennifer (31) zijn op zoek naar liefde; een relatie met iemand, en ook de acceptatie van mensen dichtbij hen. Samen proberen ze elkaar te helpen angsten en obstakels te overwinnen en delen ze ervaringen.
Een productie van: EO
Cuba is van oudsher een homo- en transfoob land waar katholicisme en machismo hand in hand gaan. In dit decor voert presidentsdochter Mariela Castro in volle vaart een behandelprogramma voor trans personen door, wat in verhouding vrij progressief is. Volgens Mariela is het een essentieel onderdeel van de revolutiegedachte, maar hoe veel macht Mariela ook heeft, de weerstand in de samenleving is groot.
Regie: Daniel Abma
Een productie van: BNN
Jordy (21) verlangt naar een vrouwelijk lichaam. Maar de wachttijd duurt veel te lang, vindt ze.
Een jaar geleden schreef ze zich officieel in bij de genderpoli van het VU Medisch Centrum, het startschot van haar fysieke transitie. De gesprekken met de medisch psychologen zijn echter pas net begonnen en ze kan maar moeilijk bevatten waarom het zo lang duurt.
Jordy bevindt zich nu in het spectrum tussen man en vrouw, een gebied waar ze zo snel mogelijk uit wil stappen. Dat is in deze documentaire poëtisch verbeeld als het zogenaamde Transitland.
Regie: Willem Timmers
Een productie van: VPRO Dorst
Al vijf seizoen lang volgt Hij is een zij trans personen tijdens een jaar uit hun leven. Het programma laat zien hoe het is om geboren te zijn in het verkeerde lichaam. Wat moeten ze doormaken om te worden wie ze zijn?
Regie: Anne van den Berg en Franz Marischka
Een productie van: KRO-NCRV
Geboren in het verkeerde lichaam; tot in de jaren zeventig was er veel onbegrip en onkunde over trans personen. Artsen die wilden helpen, werd verweten dat ze sneden in een gezond lichaam. Hun patiënten zouden geestelijk in de war zijn en dus voer voor psychiaters, niet voor hormoonartsen en chirurgen.
Pesterijen en vernedering waren voor sommigen een bijna dagelijkse praktijk. Halverwege de jaren ’70 veranderde alles snel. De pioniers van toen vertellen hun soms schokkende verhaal.
Regie: Erik Willems
Een productie van: VPRO
Valentijn is geboren met de fysieke kenmerken van een jongen, maar ze weet dat ze een meisje is. Negen jaar lang wordt Valentijn door de documentairemaakster Hetty Nietsch gevolgd in haar ontwikkeling.
In 2019 maakte Valentijn zelf een documentaire over trans personen in India die daar een heilige status hebben. Kijk 'Halfgoden' hier.
Regie: Hetty Nietsch
Een productie van: VPRO
Marcel gaat verder door het leven als Marcella. Voor echtgenote Ada een emotionele aardbeving, maar ondanks alles blijft het gezin bij elkaar. Gedurende een aantal jaren wordt het wel en wee van het gezin gevolgd. Hoe kijken de zonen Manfred en Erwin en moeder Ada en Marcella terug op de verandering?
Lees hier een interview met Marcella en Ada uit 2018.
Regie: Eveline van Dijck
Een productie van: HUMAN
Luus is geboren als Lucas, maar ze weet dat ze eigenlijk een meisje is. Hoe ga je dan in transitie? Dat legt Luus uit aan andere kinderen in het jeugdprogramma 'Vreemde E.E.N.D' (2005). Tien jaar later heet Luus geen Luus meer, maar Loiza en is ze verkozen tot Holland's Next Top Model 2015.
Regie: Meikeminne Clinckspoor
Een productie van: VPRO