Kinderen als Alicia, die in de wandelgangen ‘carrousel-kinderen’ worden genoemd, zijn van alle tijden. Tevergeefs heeft men het tij proberen te keren de afgelopen dertig jaar. Nu de problematiek akelig bloot ligt, door de documentaire, lijkt de kritische massa te zijn bereikt: eensluidende verontwaardiging van meer dan een miljoen kijkers zet behoorlijk wat in beweging. Dit is het momentum: STOP DE CARROUSEL.
De documentaire ALICIA kwam hard aan bij zijn publiek. de vele reacties maakten dat Filmmaakster Maasja Ooms en producent Willemijn Cerutti het plan opgevat hebben de impact van de film te vergroten door tien bijeenkomsten door het hele land op te zetten om zo de kans te creëren alle actoren rond kinderen als Alicia bij elkaar te brengen. Kinderrechters, juristen, ervaringsdeskundigen, jeugdbeschermers, beleidsmedewerkers, wethouders en pedagogische medewerkers gaan met elkaar in dialoog, want een ieder is het eens: dit moet stoppen.
Sprekers tijdens de dialogen
Concept-Manifest
©
reframing studio en maasja ooms / visual impact alicia
Visual n.a.v. de dialogen
Aanbevelingen n.a.v. de dialogen
TOP-3 AANBEVELINGEN PER THEMA
1. Preventie, vroegsignalering & vroeginterventie
• Ondersteuning vanuit het netwerk en de buurt: buurtinitiatieven, buurtgezinnen.nl, meeleefgezinnen, weekendpleegzorg, ontlasting door vrijwilligers en sociaal netwerk
• Voorlichting, preventie en signaleringsfunctie vanuit consultatiebureaus en onderwijs
• Eerder en vroegtijdig intensieve hulp bij complexe vraag / multi-risicofactoren (en daarbij gezinsgericht werken)
2. Toegang tot jeugdhulp
• Wijk/jeugdteams en casemanager ook buiten kantoortijd bereikbaar
• Betere aanwezigheid en bekendheid in de buurt: wijkteams beter vindbaar/bekend maken, met voldoende kennis jeugd&gezin
• Meer samenwerking in het voorveld binnen formeel netwerk (bijv. via maatwerktafels) en met informeel netwerk
3. Inzet op gezin/inbreng ouders
• Zoveel mogelijk thuis: lever maatwerk rond integrale gezinszorg, inzet netwerk en 24/7 beschikbare hulpverlening in het gezin met 1 langdurig betrokken vast aanspreekpunt
• Uitgangspunt: ‘goed genoeg’, met wensen en mogelijkheden van kind en ouders als vertrekpunt, en betrek hen nadrukkelijk in de besluitvorming
• Houd ouder in ouderrol: investeer in haar/zijn capaciteiten en faciliteer zoveel contact en betrokkenheid als wenselijk/mogelijk bij uithuisplaatsing (met zicht op terugkeer)
4. Jeugdbeschermingsketen
• Verkort besluitvormingstrajecten bij drang/dwang
• 1 gezin, 1 rechter
• Voor elk kind uithuis een mentor/maatje/JIM waar het zich aan kan hechten en die voor belangen kind opkomt
5. Pleegzorg
• Meer inzet op werving pleegouders, o.m. op specifieke behoeften individuele kinderen
• Betere matching, voorbereiding, scholing en goede/tijdige ondersteuning pleeggezinnen
• Blijf biologische ouders zoveel mogelijk betrekken, maar beperk zo nodig hun ruimte om pleegzorg te bemoeilijken.
6. Gezinshuis / kleinschalig residentiëel
• Meer geld en ruimte voor kleinschalige gezinshuisachtige alternatieven, ook in regelgeving (o.m. minder beperkingen vanuit werktijdenregelingen)
• Bied een stabiele en normale leefomgeving (voorkom overplaatsingen zoveel mogelijk)
• Moeder-kind en gezinsopnames, broertjes en zusjes bij elkaar
7. Jeugszorgplus
• Zsm afbouwen gesloten instellingen
• Ontwikkel alternatieven voor gesloten jeugdzorg en besteed het budget daaraan
• De gesloten fase is altijd een tijdelijk onderdeel van een aaneengesloten traject van zorg en ondersteuning voor langere tijd
8. Kennis / wetenschap / opleiding
• Benut opgebouwde inzichten en kennis uit wetenschappelijk onderzoek en maak deze bruikbaar voor de praktijk
• Geef hulpverlener ruimte om naast expertise ook te werken vanuit ervaringskennis en ‘medemenselijkheid’ ipv zgn. professionele afstand, protocollen en administratielast, maar dat wel met een andere mindset van de hulpverlener (naast kind/gezin, minder normatief).
• Boodschap in opleiding en bijscholing (leven lang leren): zorg is luisteren naar kind/gezin, durf toe te geven dat je het als hulpverlener niet altijd weet en reflecteer met collega’s.
9. Algemeen / overige aanbevelingen
• Vertrouwen, maatwerk en lef i.p.v. de kaders van bureaucratie/inspectie/tuchtrecht
• Integrale aanpak, geen aan elkaar knopen van aanbestedingen en beschikkingen. Daarin moeten perspectief en duurzaamheid van hulp aan kind/gezin voorop staan, zowel in indicaties als in aanstellingen/salariëring van hulpverleners en in samenwerking van instellingen. Dat vraagt voldoende middelen voor gemeenten om dat uit te voeren (de kost gaat voor de baat uit: transformatie vraagt eerst investeren).
• Gemeenten werk samen, leer van elkaar en van de professional. De hulp is teveel versnipperd en afhankelijk van de gemeente waar je woont.
Nieuwe initiatieven
Tijdens de laatste 2 dialogen hielden Mensen met nieuwe ideeen, belangrijke wensen en/of best practices een pitch. aan de gesprekstafels werd vervolgens met elkaar gestemd wie aan de tafel het best direct uitvoerbare plan had als antwoord op die pitch. plenair werd dit vervolgens gedeeld en volgde er een 'veiling' onder het publiek; "wie willen zich verbinden aan de gepresenteerde plannen en vormen een werkgroep om met elkaar aan de slag te gaan?" vingers gingen massaal de lucht in. alle plannen hieronder beschreven zijn dus onderdeel van een werkgroep(je). meld je aan als een onderwerp je erg ligt of als je ideeen hebt voor de bestaande plannen of als je zelf een initiatief zou willen starten en mensen zoekt om zich daaraan te verbinden. wij leggen de eerste contacten!
©
gesprekstafels dialogen / impact campagne alicia
1. Peer van der Helm / Marjolijn van Gerven
Hoe kunnen we specialistische kennis bundelen?
De pitch van Peer van der Helm
Peer van der Helm (lector Hogeschool Leiden): “Bij kinderen zoals Alicia gaat het al in het eerste jaar mis. Toen waren wij er niet bij, toen zagen wij ze niet. Als ze later alsnog in de hulpverlening komen, kan die dat vaak niet aan. Dan komen ze in de carrousel met gemiddeld 3,6 overplaatsingen per kind. We proberen ze vaak te helpen met een ‘one size fits all’ aanpak, zowel als het kind nog thuis is, als wanneer het uit huis geplaatst is. Maar deze kinderen hebben specialistische kennis nodig. Die kan je alleen bieden met hulp van specialisten en specialistische instellingen. We moeten de kennis beter bundelen.”
- Het plan Marjolijn van Gerven
Hier zijn twee ideeën naar voren gekomen:
- Ontwikkel een A-team, dat ingevlogen kan worden waar dat nodig is.
- Zoek meer verbinding met onderwijs. Bij deze gezinnen spelen vaak meer problemen tegelijk: school, opvoeding, armoede. Marjolijn van Gerven (projectmanager Rotterdam) werkt aan een pilot in een wijk met veel armoede in Rotterdam volgens een Canadese aanpak (Pathway’s to education). Zij zoekt partners ter ondersteuning en verbreding van deze pilot.
Wil je dit inititief steunen of heb je aanvullende ideëen?
Mail naar: 10dialogen@ceruttifilm.nl
2. Wim Spierings / Anne van den Berg
Ontbedden doe je zo...
- De pitch van Wim Spierings
Uithuisplaatsing is vaak een samenloop van stressfactoren en sociaal isolement. Versterken van het oplossend vermogen is dan de sleutel. Wim Spierings (oud bestuurder residentiële instelling) heeft dat ervaren bij het geleidelijk ombouwen van 150 bedden naar ambulante hulp bij Flexus in Rotterdam. Externe experts bekeken 60 dossiers van kinderen op de wachtlijst. De boodschap was: “Er is geen plek, we gaan iets anders doen”. Dat was ambulante begeleiding plus een budget voor gezinsknelpunten (b.v. voor huiswerkbegeleiding). Als 5 van de 10 stressfactoren beter gingen, kon het gezin de draad weer grotendeels zelf oppakken. Van ruzie met grootouders of buren werden zij helpers in het netwerk. Geen enkel kind ging nog uit huis. Dit verhaal laat zien dat er een perverse prikkel is om bedden te vullen.
- Het plan van Anne van den Berg
Anne van den Berg (jurist, Arnhem) wil in Arnhem een pilot gaan organiseren om daar te ‘ontbedden’ o.m. met behulp van familiegroepsplannen. Daarbij zijn partners nodig, zoals zorgaanbieders, jeugdbescherming en onderwijs. Zeker zo belangrijk is dat de gemeente mee gaat doen, anders is er geen budget voor dergelijke alternatieve aanpak.
Wil je dit inititief steunen of heb je aanvullende ideëen?
Mail naar: 10dialogen@ceruttifilm.nl
3. Margrite Kalverboer
Kinderrechtenverdrag als kompas
- De pitch van Margrite Kalverboer
Margrite Kalverboer (Kinderombudsman) werkte tussen 1996 en 2002 als gedragswetenschapper in een Justitiële Jeugdinrichting. Haar gedragswetenschappelijk kader hielp haar niet voldoende bij de oplossing van dilemma's die spelen bij kinderen die gesloten geplaatst worden. Via een rechtenstudie kwam Kalverboer bij het Internationaal Verdrag van de rechten van het kind (IVRK) terecht. Daarin bleken wel antwoorden te staan. Niet alleen dat een kind in het gezin moet opgroeien, recht heeft op onderwijs en dat het belang van het kind uitgangspunt is, maar ook wat je kunt doen als het kind (even) niet thuis kan zijn.
Nederland heeft zich in 1995 aan het IVRK verbonden. Toch blijkt dat veel mensen niet kennen, en als ze er al van gehoord hebben, passen ze het niet goed toe. Zoals ook blijkt uit het verhaal van Georgio die ze in 2016 als Kinderombudsvrouw sprak en die haar vertelde: “Ze hadden mij op mijn zesde uit huis moeten plaatsen. Als ik nu buiten kom, heb ik niemand”. We treden het Verdrag te vaak met voeten, dit geldt voor zorgaanbieders maar ook voor gemeenten.
- Het plan van Margrite Kalverboer
Een project op stapel zetten om organisaties uit te dagen om ‘kinderrechtenproof’ te werken.
Margrite Kalverboer: “We hebben al een keten van organisaties die samen willen kijken wat het voor hen betekent om ‘kinderrechtenproof’ te werken”. Binnen 3 maanden organiseert Margrite Kalverboer een afspraak om dit verder uit te werken. Een van de aanwezigen gaat onderzoeken of er een app te ontwikkelen is die helpt te bekijken of je ook echt ‘kinderrechtenproof’ werkt.
Wil je dit inititief steunen of heb je aanvullende ideëen?
Mail naar: 10dialogen@ceruttifilm.nl
4. Björn Rommens
Leven Lang Leren
- De pitch van Björn Rommens
Door Björn Rommens (ervaringsdeskundige): Als je als professional aan je loopbaan begint, doe je dat omdat je gedreven bent om kinderen te helpen. Maar je hebt dan nog niet alle kennis. Je moet jezelf, net zoals iedereen, blijven ontwikkelen door een verhaal van je leven te maken. Ontwikkelen in je werk doe je door naar het echte verhaal van de jongeren te luisteren. Wat dat betreft gun ik iedere jongere een Maasja, die je helpt om een verhaal/film van je leven te maken.
- Het plan van Björn Rommens
Björn Rommens licht toe:
- Het gaat om een andere mindset van hulpverleners: beslis niet over het hoofd van kind/ouders.
- Geef teams meer eigen verantwoordelijkheid.
- Ga echt in gesprek met de jongere.
- Vragend/reflexief ondersteunen i.p.v. sturend leiderschap.
Hierbij past een plan van gefaseerde invoering op basis van best practices met ambassadeurs bij iedere instelling. Alle aanwezige geven aan dat ze daarvoor de deur open zullen zetten.
Wil je dit inititief steunen of heb je aanvullende ideëen?
Mail naar: 10dialogen@ceruttifilm.nl
5. Christine Polmann / Sigrid van de Poel
Duo’s van psychiatrie en jeugdbescherming
- De pitch van Christine Pollmann
Christine Pollmann (gemeente Amsterdam / Jeugd): “Bij nieuwe jeugdbeschermingsgezinnen, waar veiligheid een issue is, experimenteren we in mijn regio met huisbezoeken door een duo van een jeugdbeschermer en een sociaal psychiatrisch verpleegkundige (SPV) uit de volwassen GGZ.”
Bij 70% van de ouders, waar ze komen, speelt/speelde psychiatrische problematiek. Ouders zijn blij dat er vragen gesteld worden, zo worden ze zelf als volwassenen ook geholpen.
Uit onderzoek blijkt dat 80% van de ouders zegt: “Ik weet dat mijn problematiek effect heeft op mijn zorg voor de kinderen en dat krijgt geen aandacht”.
Zulke samenwerking kan op korte termijn heel veel verschil maken.”
- Het plan van Sigrid van de Poel
Sigrid van de Poel (Jeugdbescherming Regio Amsterdam): We zouden deze aanpak graag opschalen. Daarvoor liggen er al vragen uit diverse andere regio’s. Aanwezigen van zowel de Raad voor de Kinderbescherming/GI’s als GGZ gaan kijken of dit ook elders opgezet kan worden. VWS gaat het in haar programma zetten en het is onderdeel van de ‘Dag van de Jeugd’ (5 november 2018).
Wil je dit inititief steunen of heb je aanvullende ideëen?
Mail naar: 10dialogen@ceruttifilm.nl
6. Esther van der Meulen / Cor van Hergaarden
Geen jonge kinderen uit huis
- De pitch van Esther van der Meulen
Esther van der Meulen (Manager behandeling Ipse de Bruggen) en Cor Hergaarden (bestuurder bij Stichting Jeugd Noord Veluwe) op 25 juni: Kinderen onder vier jaar gaan we niet meer uit huis plaatsen, vanuit het idee dat de hechting de eerste 1000 dagen thuis plaatsvindt. Daarbij liever integrale gezinszorg (maar wel met systeemkennis, meer dan alleen verzorging) dan gespecialiseerde jeugdzorg.
- Het plan van Cor Hergaarden
Het plan is om hiervoor pilotregio’s te zoeken. Genoemd zijn Noord-Veluwe en Amsterdam. Daarbij zijn wel partners nodig (jeugdhulp, Jeugdpsychiatrie, Jgz, GI’s). De plannen dienen ook om al snel verbreed te worden, bijvoorbeeld via de Associatie Jeugd.
Wil je dit inititief steunen of heb je aanvullende ideëen?
Mail naar: 10dialogen@ceruttifilm.nl
