Begin februari opent de tentoonstelling Ed van der Elsken - De verliefde camera in het Stedelijk Museum. Ter gelegenheid daarvan vind je hier diverse filmfragmenten uit en over het bekendste werk van de wereldberoemde fotograaf en filmmaker.
©
Ed van der Elsken / Nederlands Fotomuseum
Ed van der Elsken (1925-1990) is een wereldberoemde Nederlandse fotograaf. Zijn werk omvat ruim twintig fotoboeken en vele films, waarmee hij veel andere kunstenaars geïnspireerd heeft. Ed van der Elsken werd geboren in Amsterdam en deze stad werd in zijn latere leven een grote inspiratiebron voor hem. Als autodidact leerde hij na de oorlog fotograferen en filmmaken. Kort daarna vertrok hij naar Parijs waar hij vier jaar werkte en woonde met zijn eerste vrouw Ata Kandó en haar kinderen. Hier maakte hij Een liefdesgeschiedenis in Saint-Germain de Prés, zijn eerste fotoboek. In de jaren daarna bleef hij reizen, onder andere met Gerda van der Veen, zijn tweede vrouw en de moeder van zijn kinderen Tinelou en Daan. Tijdens zijn vele reizen maakt Ed van der Elsken reportages in kleur, met name voor het Nederlandse glossy maandblad Avenue. In 1971 verhuist hij naar Edam. Hier brengt hij zijn leven door met Anneke Hilhorst, met wie hij zoon John krijgt. In 1988 hoort Van der Elsken dat hij kanker heeft, waaraan hij in 1990 overlijdt.
Welkom in het leven, lieve kleine
In Welkom in het leven, lieve kleine volgt Ed van der Elsken zijn hoogzwangere vrouw en hun jonge dochtertje. In deze scène zien we hoe Gerda en Ed de laatste dagen van haar zwangerschap ervaren. Tegenwoordig vliegen vlogs over het particuliere zwangerschappen YouTube over, maar in 1963 was deze documentaire uniek in haar soort. De manier waarop Ed van der Elsken de kijker meenam in zijn privéleven als participerende filmmaker was vernieuwend. Deze manier van filmen heeft vele filmmakers, zoals Frans Bromet, Hans Keller en Roelof Kiers beïnvloed.
Fietsen
Fietsen is een experimentele film waarbij Ed van der Elsken in 1965 diverse fietsers, brommers en overig verkeer filmde in Amsterdam. Hij gebruikte voor deze film extreme telelenzen en experimenteerde met het versnellen en vertragen van beelden in deze korte documentairefilm.
Een fotograaf filmt Amsterdam
De befaamde documentairefilm Een fotograaf filmt Amsterdam is geschoten in 1982 en is al 35 jaar onverminderd populair. In deze documentaire rijdt Van der Elsken door Amsterdam en filmt hij diverse voorbijgangers die zijn aandacht vasthouden. Net als in Welkom in het leven, lieve kleine, gaat hij ook bij Een fotograaf filmt Amsterdam te werk als participerend filmmaker en observant. Als kijker hoor je het commentaar van Van der Elsken op de mensen die hij filmt en zie je de relatie tussen de hoofdpersoon en de man achter de camera ontstaan. Met de beelden van de stad en de verscheidenheid aan mensen, heeft Van der Elsken met Een fotograaf filmt Amsterdam een iconisch portret afgeleverd van Amsterdam en zijn bewoners aan het begin van de jaren tachtig. Bekijk hier verschillende fragmenten uit de film.
Bye
Bye is de laatste film die Ed van der Elsken heeft gemaakt. Toen Van der Elsken in 1988 hoorde dat hij ongeneeslijk ziek was, besloot hij een zelfportret te maken. In de film bespreekt Van der Elsken op zeer openhartige wijze hoe hij in het leven staat en neemt hij de kijker mee in zijn aftakeling. De film Bye eindigt een paar maanden voor het overlijden van Ed van der Elsken.
Tijdens het verloop van zijn ziekte liet Van der Elsken zijn haar en baard groeien. In het fragment links vertelt hij waarom hij hiertoe overging en zien we hoe zijn vrouw Anneke het haar en de baard bijknipt.
Ed van der Elsken in AVROTROS Kunstuur
In 1996 maakte Jan Bosdriesz een documentaire over Ed van der Elsken die werd uitgezonden in Het Uur van de Wolf. Deze documentaire wordt in twee delen uitgezonden op 29 januari en 5 februari. Kijk het eerste deel nu online terug.
Commentaar van Ed van der Elsken en de mensen op zijn foto’s uit het fotoboek Amsterdam! (1979)
Bij het bekijken van het werk van Ed van der Elsken rijst dikwijls de vraag of de foto geposeerd is en wat de gedachte van Van der Elsken bij deze foto was. In onderstaande korte filmpjes van het Stadsarchief Amsterdam horen we het commentaar van Ed van der Elsken en enkele hoofdpersonen op zijn werk.
Kenners, vrienden en familieleden over filmer en fotograaf Ed van der Elsken
Colin van Heezik sprak diverse kenners, vrienden en familieleden over fotograaf Ed van der Elsken. Lees de bijdragen van dochter Tinelou, kleindochter Zea, geportretteerden, Jan Bosdriesz, Frans Bromet, Hans Beerekamp, Maarten van der Kamp, Katrin Pietsch en Paul van den Bos in het artikel van de VPRO Gids.
Hoe restaureer je historische foto's?
Het fotoboek EYE LOVE YOU maakte Ed van der Elsken in 1977. In 2014 werd over de foto's uit dit boek een tentoonstelling samengesteld. In dit filmpje van het Nederlands Fotomuseum zien we hoe 45.000 kleurendia's die de tand des tijds weliswaar doorstaan hebben, maar niet onaangetast zijn, gerestaureerd worden. Hoe onderhoud je iconische foto's zonder ze te beschadigen?
Artikelen n.a.v. de tentoonstelling in het Stedelijk
Agenda
Tentoonstelling De verliefde camera
Begin februari opent de tentoonstelling Ed van der Elsken - De verliefde camera over fotograaf Ed van der Elsken in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Deze tentoonstelling over Van der Elsken is de grootste in 25 jaar en loopt tot en met 21 mei 2017.
De Erfenis - Nu op 2Doc.nl
In De Erfenis probeert Daan van der Elsken met zijn beste vriend en filmmaker Joris Postema grip te krijgen op zijn leven. Hij gaat postuum de confrontatie aan met zijn vader. Daan beschouwt zijn vader als de hoofdoorzaak van zijn jarenlange manische depressie en doet in de film zijn best om te doorgronden wat Ed aan hem heeft doorgegeven.
