Wat heeft u geïnspireerd om deze weg te bewandelen in je strijd voor meer rechten voor dieren?
"Nadat ik tussen 1980 en 1985 talrijke zaken rondom dierenbescherming had gevoerd realiseerde ik mij dat de enige manier om echt de fundamentele rechten van dieren te kunnen beschermen was door hen tot rechtspersonen te maken. Dus vanaf toen ben ik onderzoek gaan doen naar de beste manier waarop we dit zouden kunnen bereiken. Ik ben een advocaat in een systeem van gewoonterecht. Dit betekent dat de wet bepaald wordt op basis van eerder gedane uitspraken in tegenstelling tot in het continentale recht waarbij de rechters bestaande wetgeving moeten interpreteren. Dit gewoonterechtssysteem maakt het makkelijker voor rechters om de wet te veranderen omdat zij ook degenen zijn die de wet gemaakt hebben. Wat wij proberen is rechters ervan te overtuigen dat zij de wet moeten aanpassen om weer in overeenstemming te geraken met de voortschrijdende inzichten op wetenschappelijk en moreel gebied."
De Amerikaanse dierenrechtenadvocaat Steve Wise vindt dat Chimpansees rechtspersonen zouden moeten worden. Om dit te bewerkstelligen spant hij rechtszaken aan. Wij interviewden hem over zijn beweegredenen.
Wat zou het concreet betekenen voor dieren als ze een legale status als rechtspersoon zouden krijgen?
"Dieren een status als rechtspersoon geven betekent niet noodzakelijkerwijs dat ze daarmee ook meteen rechten hebben. Het betekent alleen dat ze de erkende capaciteit hebben om rechten te kunnen krijgen. Vanaf dat moment kunnen we dan beginnen uit te maken welk dier welke rechten zou moeten krijgen. Het eerste recht waar wij voor pleiten bij chimpansees is het recht om niet opgesloten te worden."
"Ik heb een metafoor bedacht om dit proces uit te leggen. De idee is deze: al sinds het Romeinse rijk heeft er in zowel het gewoonterecht als in het continentaal recht een muur gestaan. Aan de ene kant van de muur staan de dingen zonder de capaciteit om rechten te hebben en aan de andere kant van de muur staan mensen met rechten. Door de eeuwen heen is er altijd sprake geweest van beweging van de ene kant van de muur naar de andere en vice versa. Zo werden tot tweehonderd jaar geleden slaven bijvoorbeeld gezien als dingen zonder de capaciteit voor rechten. Hetzelfde geldt voor vrouwen en kinderen tot een zeker moment. Voortschrijdend inzicht heeft er op een gegeven moment voor gezorgd dat deze dingen zonder rechten naar de andere kant van de muur werden verplaatst en rechten kregen. Wij vragen de rechters nu om, op basis van voortschrijdend wetenschappelijk en moreel inzicht, voor tenminste enkele soorten niet-menselijke dieren hetzelfde te doen."
Waarom denkt u dat er zoveel weerstand is tegen het verlenen van rechten aan niet-menselijke dieren?
"Niet-menselijke dieren zijn dingen, soms in het bezit van eigenaren. Uit de geschiedenis blijkt dat er altijd weerstand is geweest van eigenaren om hun macht en bezit op te geven. Maar net zoals de slavenhouders op een gegeven moment gedwongen werden om hun macht op te geven, vinden wij dat dit nu ook zou moeten gebeuren met bijvoorbeeld chimpansees."
"Ook zijn mensen bang voor het onbekende. Ze weten niet wat een eerste beslissing in de toekomst nog meer te weeg zou kunnen brengen en vrezen op een hellend vlak terecht te komen."
Wat is de actuele status van de lopende rechtszaken?
"Hercules & Leo zijn in december vorig jaar weggehaald uit de staat New York. Daarom is de rechtszaak vernietigd en kunnen wij geen beroep meer aantekenen tegen de uitspraak. Wij proberen nu de eigenaren er toe te bewegen dat zij hen vrijwillig afstaan aan Save the Chimp. Dat is een prachtig reservaat in Fort Pierce, Florida. Als ze dan al in Noord-Amerika moeten wonen dan is dit wel de beste plek voor chimpansees."
"In de zaak rond Tommy ligt het iets ingewikkelder. We weten op dit moment namelijk niet zeker waar hij is. Aanvankelijk dachten we dat hij de staat New York verlaten had en dat hij naar een dierentuin in Michigan gebracht is, maar daar zijn we nu niet meer van overtuigd. Mocht hij wel nog in New York zijn dan gaan we beroep aantekenen tegen de eerdere uitspraak van de rechter."
"Hetzelfde geldt voor de zaak rond Kiko. Van hem weten we dat hij in New York City is. In deze zaak gaan we dan ook beroep aantekenen en we hopen dat we nog vóór het einde van het jaar ons pleidooi kunnen houden."
Wat is het ultieme doel in jullie strijd voor meer dierenrechten?
"Omdat niet-menselijke dieren juridisch gezien worden als dingen hebben wij het recht om hen te exploiteren. En dat gebeurt op enorme schaal. Dat is wat we willen stoppen door het juridische denken op een danige manier te veranderen dat er niet meer automatisch vanuit gegaan wordt dat wij mensen boven andere dieren staan. Kortom willen we het denken van mensen ten aanzien van andere dieren veranderen."
Wat zijn uw verwachtingen voor de toekomst? Waar staan we over twintig jaar?
"Ik denk dat tenminste sommige niet-menselijke dieren bepaalde rechten hebben gekregen of rechtspersonen zijn geworden. De interesse en aandacht voor de discussie rondom dierenrechten is de laatste jaren alleen maar toegenomen en ik geloof dat deze ook alleen maar verder zal toenemen. Het Nonhuman Rights Project werkt samen met advocaten in Australië, Argentinië, Portugal, Spanje, Zwitserland, Frankrijk en Groot-Brittannië dus ik heb goede hoop dat over de hele wereld vooruitgang in de juridische status van niet-menselijke dieren geboekt gaat worden."