Euthanasie is geen makkelijk onderwerp. Over het onderwerp zijn veel belangrijke films gemaakt, die vaak een grote maatschappelijke impact hadden en de manier waarop men tegen euthanasie aankeek veranderde. Neem bijvoorbeeld 'Dood op verzoek' (1994), waar zelfs het Vaticaan zich mee bemoeide. In deze lijst vind je twaalf indrukwekkende films over euthanasie en zelfbeschikking.
Portret van de Belgische arts François Damas, die in zijn spreekkamer zorgvuldige, openhartige, intieme en aangrijpende gesprekken voert met ernstig zieke mensen over hun mogelijke euthanasie. In 2002 nam het Belgische parlement een wet aan over zelfbeschikkingsrecht van patiënten en het recht op euthanasie. Sindsdien biedt een aantal ziekenhuizen levenseindeconsulten aan.
Regie: Gaëlle Hardy & Agnès Lejeune
Omroep: HUMAN
Het is niet dat Karo per se dood wil, ze wil alleen niet meer op deze manier verder. Het vooruitzicht dat ze nog tientallen jaren van crisis- en gesloten opnames voor de boeg heeft, onder de medicijnen zit en experimentele behandelingen moet ondergaan, om alsnog weer af te glijden en zichzelf te beschadigen, is iets wat ze pertinent niet wil. In haar relatief korte leven heeft ze zo’n 200 hulpverleners gezien. In februari 2022 besluit ze voor euthanasie te willen gaan. Ze is klaar hier op aarde, ze wil rust.
Lees ook het interview met de regisseur, Xena Maria Evers.
Regie: Xena Maria Evers
Omroep: HUMAN
Loes (88) en Monique (74) houden al een halve eeuw zielsveel van elkaar. Maar sinds de dementie van Monique en de spierziekte van Loes zijn ze meer dan ooit afhankelijk van de ander. De energie en kracht van Monique houdt Loes fysiek op de been en de heldere geest van Loes wijst Monique de weg. Hun beslissing staat vast. In hun ogen is een goede dood, een dood die op tijd komt.
Kijk ook het DocTalks interview met de regisseur, Nousjka Thomas.
Regie: Nousjka Thomas
Omroep: KRO-NCRV
De documentaire 'Dood op verzoek' uit 1994 wordt beschouwd als één van de belangrijkste aanjagers van het euthanasiedebat in binnen- en buitenland. Het Vaticaan sprak zich negatief uit over de documentaire na de vertoning in Nederland en ook uitzending bij ABC riep veel reacties op.
In de documentaire volgt Maarten Nederhorst de in Amsterdam wonende Cees van Wendel de Joode die de dodelijke spierziekte ALS heeft. Eind 1993 constateert zijn huisarts dat het einde onafwendbaar is. Van Wendel de Joode maakt daarop kenbaar dat hij euthanasie wil plegen
Regie: Maarten Nederhorst
Omroep: IKON (EO)
Mara Tempelman (25) heeft de ziekte van Ulrich, een bindweefselziekte die al je spieren doet verslappen. Ze zit in een rolstoel en is afhankelijk van 24-uurszorg. Met liefde en een tomeloze inzet proberen haar ouders alles uit het leven te halen. Na een periode waarin haar gezondheid haar ernstig in de steek laat, stelt Mara zich de vraag of een leven met dit lichaam nog wel de moeite waard is.
De wens van Mara confronteert het gezin met een nieuwe realiteit. Een film over ouderliefde, mentale weerbaarheid en de zoektocht naar een waardig leven.
Regie: Ans L'Espoir
Omroep: KRO-NCRV
Michael Hellgardt wordt verscheurd tussen zijn wil om te leven en zijn wens om zijn lijden te beëindigen. Samen met zijn partner Rosemarie Blank maakte hij deze film van zijn laatste dagen. De film geeft een gevoelige, intieme en intrigerende inkijk in één van de meest ingrijpende momenten in iemands leven.
Een hommage aan de man die tot zijn einde voor zijn leven blijft vechten, tot zijn laatste levensadem.
Regie: Rosemarie Blank
Omroep: VPRO
De moeder van regisseur Elena Lindemans worstelt al lange tijd met een ondraaglijk psychisch lijden als ze om euthanasie vraagt. Het verzoek wordt niet in behandeling genomen.
In een indringende documentaire gaat Elena terug naar de wanhoopsdaad van toen. Waarom konden of wilden haar artsen haar toen niet helpen? Hoe tekende die sprong de levens van haar familieleden en van de anonieme toeschouwers? Het resultaat is een confronterende zoektocht die uiteindelijk een eerbetoon oplevert aan een vrouw, een moeder... die geen andere uitweg zag.
Regie: Elena Lindemans
Omroep: BNNVARA
Filmmaker Anne Christine Girardot is één dagdeel in de week vrijwilligster in een hospice in Deventer. Ze vindt dat er in de media een eenzijdig beeld wordt geschetst van wat ‘waardig sterven’ inhoudt en besloot een documentaire te maken over wat ze ziet gebeuren in haar hospice.
Met 'Tijd om te sterven' wordt de discussie over wat het betekent om waardig te sterven op een bijzondere manier in beeld gebracht. Zo is te zien dat sommige hoofdpersonages toch zelf het heft in handen willen houden als het gaat om de manier waarop hun leven ten einde zal komen.
Regie: Anne Christine Girardot
Omroep: KRO-NCRV
De documentaire 'De Levenseindekliniek' gaat over de levenseindekliniek, waar mensen komen met een euthanasiewens. Zo'n 1200 mensen per jaar doen een verzoek, waarvan er 350 worden ingewilligd.
Marcel Ouddeken en Hans Kema filmden anderhalf jaar patiënten en medewerkers.
Regie: Marcel Ouddeken en Hans Kema
Omroep: NTR
Veda is pas elf jaar als ze zeker weet dat ze niet meer wil leven. Ze lijdt van jongs af aan aan vele psychische aandoeningen die het leven voor haar ondragelijk maken. Op haar 17de meldt ze zich aan bij de Levenseindekliniek in de hoop dat zij haar kunnen helpen met haar ultieme wens: euthanasie.
Door de vele diagnoses die Veda door de jaren kreeg, lijkt de vervulling van die ultieme wens, juist moeilijker te worden. Want in hoeverre kan iemand met zo veel psychische problemen over haar eigen leven beslissen? En is iemand van 17 jaar met psychisch lijden niet veel te jong om ‘uitbehandeld’ te zijn?
Regie: Jessica Villerius
Omroep: BNNVARA
De zeventwintigjarige Sanne lijdt aan een borderline-persoonlijkheidsstoornis, chronische depressie en slapeloosheid. Na negen jaar intensieve behandeling zonder resultaat heeft ze besloten niet langer te willen leven. Omdat ze niemand wil traumatiseren met haar dood kiest ze voor zelfeuthanasie, een humane manier van zelfdoding.
Ik laat je gaan is een korte documentaire over het zelfbeschikkingsrecht van psychiatrische patiënten, het verlangen naar rust en misschien wel het grootste offer dat een vader kan maken uit liefde voor zijn kind.
Regie: Kim Faber
Omroep: HUMAN
Nederland was het allereerste land ter wereld dat een euthanasiewet invoerde. De discussie over euthanasie is echter nooit gestopt.
Aan de hand van uniek archiefmateriaal en gesprekken met vele betrokkenen laat de film de dilemma's en de controverses rond de totstandkoming van de euthanasiewet zien. Het startpunt is de zaak Postma in 1973. De enorme verontwaardiging over de vervolging van een arts die haar moeder euthanasie verleende was de opmaat tot de invoering van de wet, bijna dertig jaar later.
Regie: Nan Rosens
Omroep: KRO-NCRV