ZappDoc: Mensjesrechten

Mensjesrechten - Jay

EO

Jezelf zijn is niet altijd even gemakkelijk wanneer elke dag andere volwassenen je opvoeders zijn. Deze worsteling ervaart Jay elke dag. Tiktok is een weg uit de onzekerheid.

In deze documentaire volgt documentairemaakster Eef Hilgers het meisje Jay. Zij is drieënhalf jaar geleden uit huis is geplaatst en woont nu in een leefgroep voor kinderen. Het is duidelijk dat Jay zich niet op haar gemak voelt om over haar gevoelens te praten. Zij heeft een andere manier om zich te uiten: TikTok. 

Regie: Eef Hilgers

In gesprek met de maker: Eef Hilgers

Welk verhaal wilde je graag vertellen met deze film?
Hoe onwijs lastig het is als je opgroeit met veel verschillende kinderen en hulpverleners om je heen. Het lijkt heel erg leuk om met heel veel kinderen op een groep wonen, maar het is lastig om iemand te vertrouwen als diegene ook weer kan vertrekken. Daardoor is het niet altijd gemakkelijk om je emoties en verhalen aan anderen toe te vertrouwen. Jay heeft het daar ook erg moeilijk mee, maar heeft ook een vorm gevonden om die emoties en verhalen “eruit te laten” en ze misschien wel een plekje te geven. Met Jay’s verhaal wilde ik laten zien hoe het is als je niet bij je ouders op kan groeien. 

Hoe kwam je in aanraking met Jay?                                                                                     Jay was van de zomer mee op Heppie kamp, een kamp wat voor kinderen wordt georganiseerd die om verschillende redenen niet op vakantie kunnen gaan. Ze was geïnterviewd en gefilmd op dat kamp, en toen ik die video zag dacht ik meteen: dit meisje is bijzonder. Ze had toen haar ‘fursuit’ bij zich. Dit was een zelfgemaakt wolvenpak. In de video danste ze in het pak en vertelde ze dat het een hele fijne uitlaatklep was.

Jay is niet zo’n prater. Was dat lastig voor het maakproces van de film?    Jay vond het heel lastig om over haar gevoelens en emoties te praten. Ook was het lastig om te vertellen wat er allemaal in haar verleden is gebeurd. Dat is natuurlijk moeilijk als je een film wilt maken over haar leven. Toch begreep ik haar ontzettend goed. Probeer je maar eens te verplaatsen in haar. Ik ben denk ik wel de 100e die zo met haar komt praten. Toch heb ik Jay altijd heel bijzonder gevonden, want wat ze me niet vertelde in woorden, vertelde ze wel in haar video’s. Ze heeft me laten zien dat je misschien niet altijd moet praten. We moeten vooral heel goed naar een ander kijken, soms zijn daar gewoon geen woorden voor nodig. 

Ze leek je soms af en toe uit te dagen. Hoe ben je daarmee omgegaan?
Ik heb dat wel geprobeerd vast te leggen, omdat dat juist zoveel zegt over hoe Jay zich voelt. Ik denk wel dat iedere puber zich een beetje in Jay herkend. Ik deed vroeger bij mijn ouders hetzelfde als ze iets van me wilden. 

Kun je iets vertellen over haar voorgeschiedenis?                                                      Ik heb beloofd hier niet te veel over te vertellen. Ze woont nu zo'n 4 jaar niet meer thuis. Jay ziet beide ouders gelukkig nog steeds in de weekenden. Helaas kunnen ze beiden niet goed voor haar zorgen waardoor ze nu op de groep woont. De groep is gelukkig erg dicht bij haar ouders zodat ze ze in de weekenden gemakkelijk kan opzoeken. Ook fietst ze af en toe wel eens bij haar moeder langs. 

Waarom heb je Jay gekozen als hoofdrolspeler voor deze film?                  Jay is een onwijs talentvol en creatief meisje; Ze laat zien dat je je niet alleen hoeft te kunnen uiten via gesprekken, maar dat er ook andere manieren zijn om je emotie te kunnen laten spreken. Ze gebruikt TikTok om zich te uiten en die vond ik zo vet! Ze heeft er duizenden gemaakt en die heb ik allemaal voor de film bekeken. Voor elke film zoek je een kind met een probleem die een eigen manier gevonden heeft om hiermee om te gaan. Ik denk dat veel kinderen iets van Jay kunnen leren. Want als het niet lukt je gevoelens en verhaal in woorden te vertellen, dan zijn er zo veel andere manieren om je gevoelens een plekje te geven. 

Waarom zijn de Tiktok-video’s zo’n groot onderdeel geworden van de documentaire?                                                                                                                                         De eerste keer dat ik haar tiktoks zag dacht ik al: wauw, dit moet in de film. Maar toen we er met de opnames achter kwamen dat Jay niet ging praten over haar gevoelens gingen de Tiktoks een grotere rol spelen. Niemand maakt filmpjes zoals Jay. Het maakt haar echt bijzonder. In de film is ze af en toe best boos, de filmpjes laten ook een andere kant zien. 

Wat hoop je dat de film bij kijkers teweegbrengt?                                                      Ik hoop dat kinderen iets meer snappen van hoe het is om niet op te groeien bij de ouders. Hopelijk laat de film zien hoe moeilijk het voor kinderen is om in zo’n situatie op te groeien. Misschien kennen kinderen wel iemand die niet thuis woont, hopelijk kunnen ze door de film beter begrijpen waarom diegene zich soms anders gedraagt.

Waarom wilde Jay meewerken met de film?                                                               Jay wil heel graag beroemd worden. Ze had het liefste meegedaan aan Holland Got Talent. Maar dat mocht niet van haar begeleiders. Ze vond het heel erg leuk om op tv te komen en te laten zien wat ze kan: dansen en video’s maken. 

Hoe vond Jay het om de film te zien?
De eerste keer heeft ze de film met de handen voor de ogen gekeken. Het is heel erg gek om jezelf zo te zien. Helemaal als ze boos wordt. De tweede keer moest ze heel erg lachen om de boze scènes en de kinderen op de groep zeiden: ‘dit is echt zoals je bent.’ De scène met de thee vind ze onwijs grappig… Omdat het treuzelen zo geslaagd is. En de muziek is erg grappig. 

En hoe was het voor Jay om de film met anderen te kijken?                             De première was heel erg spannend. Er was een hele zaal en verschillende BN’ers zoals Jamai, Natasja Froger, Glen Fahra, Do… Ook hier wilde ze geen interview na de vertoning geven, maar heeft ze voor het hele publiek gedanst en kreeg ze een megagroot applaus. Dat was echt heel erg vet (en zou ze nog wel vaker willen doen!). Daarna kwamen er allemaal jongeren (die ook niet meer thuis wonen) naar haar toe om te zeggen hoe herkenbaar ze de film vonden. Dat was voor Jay wel heel erg fijn om te horen. 

Hoe vindt Jay het dat de film binnenkort op TV te zien is?
Niet zo boeiend. Ze is niet zo bezig met de reacties van anderen. Dat haar ouders het gezien hebben en trots waren was voor haar denk ik het belangrijkste (dat was echt spannend). 

Mocht je alle TikToks gebruiken of hebben jullie ze samen uitgezocht?       Ik mocht ze zeker niet allemaal gebruiken. Sommige video’s waren te persoonlijk en vond ze niet fijn om aan iedereen te laten zien. We hebben er ook video’s uit moeten halen omdat ze te eng waren voor kinderen. Dat vond Jay heel erg grappig en cool. Op die video’s schreeuwde ze heel hard of had ze bloed in haar gezicht. 

Is het iets waar Jay later iets mee zou willen doen?                                                   Jay stopt nu al haar geld in nieuwe outfits voor haar cosplays. Ze stopt vooral heel veel tijd in het maken van nieuwe karakters. Op haar kanaal zien we talloze nieuwe karakters voorbijkomen. Met de toekomst is ze nog zo mee bezig. Ze droomt er wel van beroemd te worden, waarmee weet ze nog niet precies.