Zaterdag 19 september, 23:15u op NPO 2

De terugkeer van de Boomtown Rats

NTR

In de documentaire 'De terugkeer van de Boomtown Rats' graaft regisseur Billy McGrath in de geschiedenis van de band. Ierlands eerste, bekende punkband die hun beklag deed over de status quo van het Ierland uit de jaren '70. Een band die Ierland veranderde.

De frontman van de band The Boomtown Rats, Bob Geldof, heeft een hoofdrol in deze documentaire en blikt samen met de andere bandleden, een aantal muzikale kopstukken en journalisten terug op de carrière van hem en de bandleden. Daarnaast onderzoekt de Billy McGrath in de documentaire de muzikale en sociale erfenis van de The Boomtown Rats: niet alleen hun eigen levens veranderden, maar ook Ierland, de Ierse én Britse muziekscene.

Regie: Billy McGrath

Hoe zit het nu met het Noord-Ierse conflict?

Oorsprong

Al sinds de 17e eeuw broeit het in Ierland tussen protestanten en katholieken. Ierland is namelijk een overwegend katholiek land, maar in het Noorden van Ierland woonden protestantse Schotten en Engelse die werden gesteund door Engeland die op dat moment baas was van geheel Ierland. Hierdoor was het Anglicaanse geloof ook de staatsgodsdienst. Als je niet lid was van deze Church of Ireland mocht je bepaalde banen niet bekleden en was het ook erg moeilijk om land te kopen. Deze zogenaamde penal laws werden op een gegeven moment versoepeld, maar na oprispingen tussen protestanten en katholieken ook weer aangescherpt.

De afschaffing van het Ierse parlement en het invoegen van Ierland bij Engeland in 1801 zorgde voor nog meer verdeeldheid. De discriminatie van katholieken en andersgelovigen werd wel onwettig gemaakt, maar hierdoor raakten de protestanten beangstigd en besloten ze de Britse overheid te steunen om zichzelf zo te beschermen tegen de katholieke meerderheid.

Klik op 'open' om meer te lezen over het Ierland in de tijd van The Boomtown Rats...

Onafhankelijkheid

In 1910 was er een kleine hoop aan de horizon dat de Ieren zelfbeschikking zouden krijgen. Dit beangstigde de protestanten alleen zodanig dat ze het Ulster Covenant tekenden waarin stond dat ze de zelfbeschikking zouden bestrijden, als het moest zelfs met geweld. Hierdoor ontstond de paramiliataire groep Ulster Volenteer Force (een bewapende groep protestanten). In een tegenreactie organiseerden de Ieren zich in de nationalistische groep Irish Volunteers.

Op paasmaandag in 1916 kwam dit allemaal tot een kookpunt. Toen riepen de nationalisten een nieuwe republikeinse regering uit: de Ierse Republiek. Ze wilden niet meer wachten tot de Britten hen meer zelfbeschikking zouden geven; mogelijk zelfs een loze belofte. Maar de Irish Volunteers stonden kansloos met hun 250 man tegenover de 1000 van de UVF en het resulteerde in een bloedige neerslag van de republiek. 15 leiders die betrokken waren bij de Onafhankelijkheidsverklarking werden geëxecuteerd. De Ieren radicaliseerden hierdoor en in 1918 werd een Iers Parlement opgezet waarmee ze zich afscheidden van het Verenigd Koninkrijk. Maar pas in 1949 kwam er een echte onafhankelijkheid.

Noord-Ierland kreeg nog een aparte regering, die wel door unionisten (de protestanten) werden omarmd. Maar de nationalisten zagen dit als illegaal en tegen de wil in van de meeste Ieren. Zij weigerden deze situatie te accepteren en hier liggen dan ook de worstels  voor het conflict in de jaren '60.

The Troubles

Begin jaren '60 was het nog relatief rustig in Noord-Ierland en de Republiek, maar de protestante Ulster Volenteer Force leefde weer op. Het gerucht ging namelijk dat de IRA weer terug zou komen als het vijftig jaar geleden zou zijn dat de Paasopstand plaatsvond.

In 1968 kwam deze onrust tot uiting. De burgerrechtenbeweging NICRA hield een vredige mars, naar voorbeeld van Martin Luther King, om de misstanden tegen katholieken aan te kaarten en de klachten van de nationalisten onder de aandacht te brengen. Maar de UVF zag dit als een dekmantel van de IRA, die op dat moment in realiteit amper opgetuigd was, en ze besloten de demonstrerende katholieken aan te vallen met knuppels. De politie die ter plaatse was, werd ervan beschuldigd de protestanten te verdedigen en van het toestaan van geweld.

Het geweld tegen de NICRA ontstond doordat de UVF hen bewust zwart maakte. Hoewel de IRA toen nog helemaal niks voorstelde, bleven ze aanhouden dat die wel onderdeel van de NICRA was. Sterker nog: de eerste bommen die afgingen waren tijdens de periode die als 'The Troubles' werd bestempeld waren van de UVF, maar zij frameden de IRA daarvoor.

Toen er in 1969 barricades werden opgericht in de gebieden Derry en Belfast, waar veel nationalisten woonden, mondde dat uit in de Slag van Bogside; een wijk van Derry. Hierin kwam een protestantse mars in conflict met de katholieke bewoners van Bogside en de politie. De Britse regering reageerde door troepen te sturen. In het geweld dat hierop volgde werden huizen verbrand en mensen gedood. Ook hierbij werd de politie er weer van beschuldigd de nationlisten niet beschermd te hebben. Het resultaat was dat er zeven doden te betreuren waren, 750 gewonden en 1505 katholieke families uit hun huizen verdreven werden (vijf keer zoveel als uitgedreven protestanten). Dan volgt een kleine 30 jaar aan terrorisme van beide kanten totdat de burgeroorlog wordt beslecht met het Goede Vrijdag-akkoord op 10 april 1998.

Dit is het Ierland waarin alle bandleden van The Boomtown Rats opgroeien. Hopelijk geeft dit een goed beeld van hoe bewogen en ingrijpend die tijd was en hoe onzeker het leven was in Ierland. The Troubles kostten 3637 Ieren het leven.

Meer over Ierland en Noord-Ierland

Meer muziekdocumentaires