Dinsdag 14 september, 19:55u op NPO 2 Extra

Even op de tanden blazen

VPRO

Saxofonist Boris van der Lek speelde met Herman Brood en grote jazzlegendes Buddy Tate. Toch heeft hij aan de grond gezeten door een aandoening aan zijn gebit. Hoe sta je dan weer op?

Als tiener ging Boris van der Lek naar het North Sea Jazz Festival. Daar zag hij saxofonisten spelen en hij wist dat hij dat ook zou kunnen. Vanaf dat moment oefende hij acht uur per dag tot hij op z'n 18e als beroepsmuzikant op het podium kon spelen. Hij trad op met zijn helden en jazzlegendes Buddy Tate en Arnett Cobb. Boris werd zelf een graag geziene gast op North Sea Jazz Festival.

Later formeerde hij samen met Hans Dulfer tot de Tough Tenors en speelde hij ook met Jules Deelder en Herman Brood. Zijn carrière leek ten einde te komen toen een bacterie zich een weg vrat door zijn gebit richting z'n oogkassen. Het werd te pijnlijk om te spelen. Boris kwam aan de grond te zitten. Zijn grootste passie werd hem ontnomen en hij werd dakloos. Hoe kruip je uit zo'n diep dal?

Regie: Bas Booij

‘Ik twijfelde lang over wat ik wilde met m’n leven, maar nu weet ik dat ik documentaires wil maken’

Regisseur Bas Booij

In gesprek met de regisseur

Tekst: Anne van Blijderveen

Tijdens z’n stage stelde de baas van Bas Booij (1997) voor om een documentaire te maken van vijf minuten over saxofonist Boris van der Lek. Dit liep redelijk uit de hand; de film werd vijf keer zo lang. Het leverde de 2Doc Talent-documentaire Even op de tanden blazen op. ‘Achter Boris bleek een ongelooflijk verhaal te zitten.’

Hoe liep het zo uit de hand?
‘Bij mijn stagebedrijf maakten ze een documentaire over Jules Deelder en daar kwam Boris ook in voor. Mijn baas stelde voor om iets over Boris te maken nu hij niet kon spelen door corona. Alleen merkte ik al snel dat Boris het niet zo’n ramp vond om tijdelijk als schilder te werken nu hij door corona niet mocht spelen. En ik zocht juist naar emotie. Toen ik hoorde dat hij een boek heeft geschreven over de bacterie die in zijn gebit zat, vond ik dat direct veel interessanter.’

Hoe vond Boris het dat jij hem wilde volgen?
‘Hij was gelijk enthousiast. Hij had goede ervaringen met het bedrijf waarvoor ik stageliep, al heb ik nooit vermeld dat ik stagiair was. Boris is een heel open persoon en ik denk ook dat het scheelt dat hij alles al een keer heeft opgeschreven voor zijn boek Gebit zonder eind.’

Wil jij ook graag muziekdocumentaires maken of liep dat toevallig zo?
‘Ja, ik vind dat heel leuk. Ik luister veel muziek en ik koos ervoor om journalistiek te studeren omdat ik voor muziekbladen wilde schrijven. Tijdens de studie bleek alleen dat ik niet goed kon schrijven. Dus ik ben als autodidact documentaires gaan maken, dat ligt me veel meer.’

Heb je tijdens het draaien ergens van wakker gelegen?
‘De scènes waarin Boris voorleest uit zijn boek in de Maastunnel in Rotterdam waren uitdagend. Je mag daar namelijk niet zonder toestemming draaien, wat ik wel deed. De tunnel leidt naar Rotterdam-Zuid en ik begon om 11 uur ’s avonds met draaien. Ik was een beetje bang dat iemand mijn apparatuur zou stelen. Door die omstandigheden draaide ik die scènes in een half uur, inclusief op- en afbouwen. Dit was spannend omdat dit mijn oplossing was voor het feit dat de operaties aan Boris’ gebit al verleden tijd waren. Als het niet zou werken, zou ik een probleem krijgen in m’n edit.’ 

Had je iets anders willen doen?
‘Ik was er veel liever bij geweest toen Boris operaties onderging aan z’n gebit en weer moest herstellen. Het is veel boeiender om iets samen met een personage te beleven dan om er over te praten. Helaas leerde ik Boris pas na dit alles kennen.’

Tekst gaat verder na afbeelding

'Ik koos ervoor om journalistiek te studeren omdat ik voor muziekbladen wilde schrijven. Tijdens de studie bleek alleen dat ik niet goed kon schrijven.'

Wat vond Boris van de documentaire?
‘Ik was heel zenuwachtig toen ik de documentaire aan hem liet zien, het is toch een persoonlijk verhaal. We hebben de viewing in zijn tuin gehad en na afloop zei hij: ‘Geen woord van gelogen, precies hoe het was’.’

Zou je nog meer documentaires willen maken?
‘Ja, ik zou graag tv-programma’s en documentaires willen maken. Ik twijfelde lang over wat ik wilde met m’n leven. Een jaar geleden koos ik ervoor om me op documentaires maken te storten. Ik heb een baantje genomen om te sparen voor een camera en ik kijk sinds een paar maanden zo’n vijf tot tien documentaires per week. Dit is echt wat ik wil.’

Heb je nog nieuwe projecten op de plank liggen?
‘Ik ben op de bonnefooi weer begonnen met draaien voor een project waar ik nog een producent voor zoek. Ik volg nu een jongen van 23 die leeft als een soort nomade; hij heeft geen woning en slaapt steeds bij vrienden of woont bij iemand in, in ruil voor een dienst. Ik vind het heel leuk om iemand nu echt te kunnen volgen in z’n leven.’

Bas Booij (1997) studeert Journalistiek aan de Fontys Hogeschool in Tilburg. Hij woont sinds een tijdje weer in Rotterdam.

Meer over Boris van der Lek

Meer documentaires over muziek