Anne maakt filmpjes, sport en speelt gitaar, maar heeft ook een angststoornis. Hierdoor zit ze veel thuis en liggen verveling en eenzaamheid op de loer.
Ondertussen staat Anne ook nog eens voor haar eindexamen en ze is vastberaden deze te halen. Ondanks de dagelijkse buikpijn en misselijkheid waar ze tegen strijdt. En wanneer hulpverlening geen uitkomst biedt, besluit Anne haar leven te filmen en zelf op zoek te gaan naar een oplossing.
In deze Makers van Morgen-film krijg je een bijzondere inkijk in het leven van iemand die worstelt met een gegeneraliseerde angststoornis; een onzichtbare ziekte.
Anne Blaauw (22) was zestien jaar toen haar angsten omsloegen in een angststoornis. Ze was altijd al een gevoelig meisje, maar toen ze tegen haar examenjaar aanliep, begon de angst haar vreselijk misselijk te maken. Haar omgeving begreep niet waarom ze ineens niet meer naar school of even langs een vriendin kon gaan. ‘Toen besloot ik dat ik het ze wilde laten zien en begon ik mezelf te filmen terwijl ik een angstaanval had.’
Tekst: Anne van Blijderveen
Anne schat dat ze driehonderd opnames heeft gemaakt voordat ze met haar materiaal naar Dziga – een productiehuis – ging. Ellen Kocken, eigenaar van Dziga, was zo onder de indruk dat ze er direct iets mee wilde doen. En toen kwam Merlijn Janssen Steenberg (35), destijds werkzaam bij Dziga, in beeld. Samen zijn ze de regisseurs van de Makers van Morgen-film (On)zichtbaar.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Ben je geïnteresseerd geraakt in het verhaal van Anne en Merlijn en zou je meer willen weten? Dat kan! Ze gaan graag met je in gesprek over angststoornissen, de impact ervan en wat er verbeterd zou kunnen worden in de hulpverlening. Ook verzorgen ze op aanvraag filmavonden bij zorg- en onderwijsinstellingen.
Anne is bereikbaar op anneblaauw@hotmail.com en Merlijn op info@studiowhitecat.net
Merlijn, wat was je eerste reactie toen je Annes beelden zag?
‘De beelden raakten me direct. Doordat Anne zichzelf van zo dichtbij filmde voel je de oprechtheid en heftigheid ervan. Ellen en ik wisten daarom ook direct dat we er iets mee moesten doen.’
Hoe is jullie samenwerking van start gegaan?
Merlijn: ‘In eerste instantie zou ik Anne alleen leren editen. Ze zocht namelijk iemand om de film mee af te maken zodat ze deze aan haar familie en vrienden kon laten zien. Maar toen onze samenwerking hechter werd, wilden we de film breder trekken dan alleen Annes perspectief. Toen heb ik voorgesteld om haar familie en vrienden te filmen en heb ik haar ook apparatuur meegegeven om goede voice-overs te maken en nog wat beelden te schieten.’
Hoelang hebben jullie over het maken van (On)zichtbaar gedaan?
Anne: ‘Ik heb van mijn zestiende tot mijn zeventiende mezelf gefilmd en ben toen naar Dziga gegaan. Vanaf dat moment hebben we er nog vier jaar over gedaan waarin we nog meer hebben gefilmd en hebben gemonteerd. Maar de credits voor de montage gaan echt naar Merlijn. Hij heeft er ontzettend veel tijd ingestoken.’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Anne, vond je het confronterend om jezelf zo te zien?
Anne: ‘Ja, pas tijdens het editen ben ik naar de beelden gaan kijken. Dat vond ik vreselijk. Ik vond mezelf lelijk huilen en je gaat steeds terug in de tijd. Ik wilde en wil het eigenlijk liever niet meer oprakelen.’
Hoe is jullie samenwerking eigenlijk verlopen?
Anne: ‘Het klikte heel goed tussen ons, maar ik vond het soms best wel lastig om kritiek te leveren op de edit. Omdat Merlijn uren in de montage zat, onbetaald, vond ik het lullig om aan te geven dat ik het er niet mee eens was.’
Merlijn: ‘We hebben allebei wel momenten gehad waarop we dachten dat we ermee moesten stoppen. Als buitenstaander kijk ik natuurlijk heel anders naar Annes beelden dan zijzelf. Ik kijk hoe deze het beste verhaal kunnen vormen, terwijl Anne ook bezig is met hoe ze overkomt, terwijl de lelijke scènes en de scènes die schuren juist de film geloofwaardig maken. Hoewel de discussies hierover soms pittig waren, is de film er wel echt beter van geworden.’
Welke scènes stonden ter discussie?
Anne: ‘De scène waarin ik met mijn ouders discussieer over Bonaire. Ik vind die niet representatief voor de sfeer bij ons thuis. Het is juist vaak heel gezellig. Maar Merlijn heeft me ervan kunnen overtuigen dat het erin moest. Sowieso is het lastig om een film van een half uur te maken over twee jaar van je leven. Zo is de film nu fiftyfifty opgebouwd met leuke en heftige beelden. Maar die tijd was niet fiftyfifty. Het gala is bijvoorbeeld het enige feestje waar ik bij was in die twee jaar. Het was vaker zwaar dan leuk.’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Wat is het verhaal dat jullie willen vertellen?
Merlijn: ‘Ik wil laten zien dat een angststoornis geen aanstellerij is. Mensen kunnen er jarenlang last van hebben en geremd worden in hun leven. Dat is een serieus probleem. En het is ook nog steeds een taboeonderwerp.’
Anne: ‘In eerste instantie wilde ik gewoon aan mijn omgeving laten zien hoe mijn angststoornis eruitzag, maar naarmate dit project ontwikkelde wilde ik iets maken waarin andere mensen met een angststoornis zich in zouden herkennen. En ik wilde kritiek leveren op de huidige behandelingsmethodes.’
Wat is er volgens jou mis met die behandelingsmethodes?
Anne: ‘Nou, met angst geldt echt: ‘wat je aandacht geeft, groeit’. En hoe meer ik over mijn angsten praatte, hoe groter ze werden. Maar omdat ik te weinig naar school ging, moest ik aan de leerplichtambtenaar en de schoolleiding kunnen aantonen dat ik echt iets aan m’n probleem deed. Dus ik móest naar therapie. Nadat ik op mijn achttiende m’n havo-examen had gehaald, besloot ik met alles te stoppen en het op mijn manier te doen: op nul beginnen. Eerst vakantievieren en toen één middag in de week op een zorgboerderij werken. Verder hoefde ik niks. En toen dat ging, besloot ik twee dagen in de week in een restaurant te gaan werken. Toen ook dat goed ging, vond ik dat ik er klaar voor was om voor twee maanden naar Bonaire te vertrekken en daar vrijwilligerswerk te doen.’
Maar dat lijkt me juist heel heftig.
Anne: ‘Ik snap ook niet zo goed hoe ik dat heb gedaan. Maar ik wilde gewoon opnieuw beginnen. Zonder dat iemand van m’n stoornis afwist. En dat ging zo goed dat ik er nog anderhalve maand aan heb vastgeplakt, haha. Ik ben eigenlijk ook wel avontuurlijk en impulsief. Maar mijn angststoornis remt me. Het gaat wel echt beter hoor, zo ben ik dit jaar voor het eerst naar de Zomerfeesten geweest. Maar alleen boodschappen doen, gaat nog niet. Met kleine stapjes gaat het vooruit.’
Hebben jullie nog grote dromen?
Anne: ‘Ik hoop iets te kunnen betekenen als ervaringsdeskundige en misschien ooit naar een filmschool of schrijversvakschool te gaan als het echt goed met me gaat. En hopelijk lukt het me om volgend jaar op mezelf te gaan wonen!’
Merlijn: ‘Het is mijn droom om documentairemaker te worden. Met deze film als prachtige debuutfilm!’
Anne zit nu in het derde jaar van haar opleiding Sociaalpedagogisch Hulpverlener. Maar schrijft en filmt nog steeds voor haar blog anneblaauw.nl.
Merlijn werkt als freelance filmmaker onder de vlag van zijn eigen bedrijf: Studio White Cat.