Makers van Morgen

De stilte van een bloem

VPRO

In 'De stilte van een bloem' gaat jonge maker Anne Jan Sijbrandij op persoonlijk onderzoek naar de Indonesische geschiedenis van zijn familie. Maar die wordt niet zo makkelijk onthuld als hij hoopt.

Anne Jan Sijbrandij laat Rob (70 jaar) voor het eerst in gesprek gaan met zijn moeder (95 jaar) over het koloniale verleden van hun familie. Dit is hem zijn hele leven onthouden, maar niet zonder reden. Haar zwijgen leert hem misschien wel meer dan het spreken over het verleden van de familie.

In gesprek met de maker

In deze 2Doc Reports-podcast gaat 2Doc-redacteur Anne van Blijderveen in gesprek met de maker van De stilte van een bloem: Anne Jan Sijbrandij. Waarom wilde hij juist deze film maken en hoe is zijn band met z'n Indisch Nederlandse roots? Beluister het in de podcast hieronder. 

Waarom kwamen Indische-Nederlanders naar Nederland?

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Nederlands-Indië (nu Indonesië) in handen van de Japanners (bondgenoten van Duitsland). Veel Nederlanders komen in die tijd in Jappenkampen terecht. Wanneer de Japanners hun nederlaag in de Tweede Wereldoorlog aan zien komen, openen zij de besprekingen met Indonesische nationalisten over een onafhankelijk Indonesië. Deze willen geen Nederlandse kolonie meer zijn. 

De belangrijkste groep is de Indonesische Nationalistische Partij van Soekarno. Hij roept op 17 augustus 1945, twee dagen na de overgave van Japan in de Tweede Wereldoorlog, de onafhankelijkheid van Indonesië uit: de Republiek Indonesië is geboren. Met Soekarno aan het hoofd bouwt het land in rap tempo een krijgsmacht op. 

Dan begint de zogenaamde 'repatriëring' van Indische-Nederlanders - dit waren Nederlanders en Indonesiërs die voor Nederland werkten. Onder Soekarno wordt het leven voor hen namelijk erg gevaarlijk. Hun ambtelijke functies en bezittingen worden hen afgenomen. Omdat de meeste van hen weigeren het Indonesich staatsburgerschap op zich te nemen repatriëren ze naar "hun vaderland" Nederland. Tussen 1945 en 1968 vonden er verschillende golven van repatriëring plaats waarbij ruim 300.000 Indische Nederlanders naar Nederland kwamen. Voor een groot deel van hen was "terugkeren naar het vaderland" symbolisch aangezien zij nog nooit een voet op Nederlandse bodem hadden gezet.

In deze tijd is Anne Jan Sijbrandijs familie naar Nederland gekomen. Zijn eigen grootvader moest namelijk ook vertrekken omdat hij een KNIL-soldaat was.  

Meer docu's over Nederlands-Indië

Meer over Nederlands-Indië

Meer Makers van Morgen