De bioscoop behoort tot een van de meest geliefde cultuurinstellingen van Nederland. Toch kennen veel mensen de voorfilm niet meer. Vroeger werden er in de bioscoop dikwijls artistieke voorfilms afgespeeld voorafgaand aan de daadwerkelijke film. Douwe Dijkstra maakte de korte film 'Voor Film', die zo kort is als de traditionele voorfilms. 'Voor Film' gaat in première tijdens het Go Short Film Festival in Nijmegen op 8 april.
Door: Wieneke van Koppen
Metafilm
Een voorfilm is een korte film van artistieke aard. Deze films worden in filmhuizen afgespeeld voordat de 'hoofdfilm' begint. Zij zijn te vergelijken met het voorprogramma dat je bij een muziekconcert ziet: het is een act die op zichzelf staat. Tegenwoordig worden voorfilms vaak vervangen door reclamefilms. Hoewel de naam anders doet vermoeden is Voor Film helemaal geen typische voorfilm. Voor Film gaat over films en is daardoor eerder een metafilm, die de kijker triggert om na te denken over zijn filmervaring. Waarom vindt hij sommige films wel goed en andere juist niet? Wat zijn zijn voorkeuren?
Volgens Dijkstra consumeert men film, in tegenstelling tot andere kunstvormen, vaak zonder erbij na te denken. Dijkstra hoopt met Voor Film te bereiken dat men bewuster gaat kijken naar de film. ‘’In Voor Film probeer ik het belang van geluid en beeld en de variatie die filmmakers in hun film kunnen leggen, aan te stippen.’’
Hoe bewust kijk jij naar een film?
Douwe Dijkstra besloot om een film te maken in de stijl van een voorfilm voor het Go Short Film Festival. Om deel te nemen aan dit festival kon hij een pitch insturen. Dit deed hij met producent Bart Jansen. Dijkstra vertelt: ''we wilden een film maken over films en besloten daarom om een brede groep van filmkijkers te spreken over films. Deze interviews wilden we in Voor Film gebruiken. Toen we de film gingen maken, zijn we zeer onderzoekend en ontdekkend te werk gegaan door te beginnen met interviews met een uiteenlopende groep mensen en van daaruit verder te werken met die audio-fragmenten''.
''Zo wilden we bijvoorbeeld graag het woord geven aan gelovigen, die uit principe niet naar films keken.’’, vertelt de Groninger. In Voor Film hoor je behalve de principiële niet-kijkers ook een vrouw van 60, een filmwetenschapper, een meisje van 6, mensen die de aftiteling als blijk van respect helemaal afkijken en een dove man die geen geluid kan horen. Zij vertellen hun mening, ondersteund door levendige animaties.
Toegankelijk
Vanuit de gedachte dat je geen expert hoeft te zijn om een mening te vormen over een film, heeft Dijkstra gepoogd een zeer toegankelijke film te maken. Je hoeft geen filmwetenschapper te zijn om zijn film te kunnen en de boodschap te kunnen begrijpen: door de diverse groep geïnterviewden is de film ook toegankelijk voor een grote groep kijkers. Tegelijkertijd is de film waarschijnlijk nog steeds experimenteel voor veel kijkers, door het verloop van de film en de speelse beelden. Zo lijkt de film vroegtijdig te eindigen en zie je op een gegeven moment verschillende roeiers naar een televisiescherm kijken (geen gebruikelijk gezicht).
Alle beelden die je in Voor Film ziet, zijn zelfgedraaid . Sterker nog: Douwe Dijkstra zien we in een heuse roei-outfit (inclusief spaan) met enkele vrienden van hem in de film. Alle decors zijn maquettes, die enerzijds een leuk filmisch effect geven en de film anderzijds financieel goed realiseerbaar maakten. Door alle scenes in één kader te filmen, hoopt Dijkstra een zekere rust toe te voegen aan de film: de kijker krijgt nu de ruimte om langer naar één beeld te kijken. ‘’Al weet ik zeker dat deze film voor sommige mensen nog steeds veel te druk en afwijkend is.’’
Douwe Dijkstra
Als Dijkstra moet vertellen wie hij is, geeft hij aan dat hij zichzelf niet direct een animator zou noemen, eerder een filmmaker: ‘’Één genre vind ik niet zo spannend. Animatie gaat in de praktijk vaak over vorm en minder over het verhaal. Ik wil graag diverse films maken waarin met meerdere genres gespeeld wordt en waarin kunstvormen worden gecombineerd.’’ Op dit moment werkt Dijkstra naast filmmaker als docent bij hogeschool Artez in Zwolle. In de toekomst hoopt hij verder te gaan met het maken van films: korte films, lange films, maar ook films in documentairevorm.
