Hoi Milou! Allereerst gefeliciteerd met het winnen van de VPRO documentaire-prijs 2020! Hoe is het voor jou dat jouw film, en daarmee ook jouw eigen verhaal, nu voor de hele wereld zichtbaar is?
‘Dat was spannend! Dat is het nog steeds, eigenlijk. Het verhaal is kwetsbaar en daarom eng om te laten zien. Maar ik ben ook heel erg blij. Ik heb al zoveel reacties gekregen op de film, veel meer dan ik had gehoopt of verwacht. Dat is heel bijzonder.'

Waarom besloot je om over dit onderwerp een film te maken?
‘Toen mijn moeder zelfmoord pleegde merkte ik dat mensen het een heel lastig onderwerp vinden om over te praten. Ze werden ongemakkelijk en vonden het ingewikkeld. Ze wisten niet wat ze moesten zeggen of vragen. Gesprekken werden vermeden of al snel afgekapt. Dat was uit aardigheid, om mij niet verdrietiger te maken, maar ook uit ongemak. En het is ook lastig: hoe ga je met zoiets om?; wat moet je vragen? Zelf wilde ik er graag over praten maar ik was tegelijkertijd bang om anderen er te veel mee te belasten.'

Jouw documentaire is vooral gericht op kinderen. Waarom koos je daarvoor?
‘Waarom bleef je niet voor mij? is geen typische jeugddocumentaire. Ik neem de kinderen serieus, behandel ze als kleine volwassenen. Dat vond ik erg belangrijk. Ik wilde een documentaire maken vanuit het perspectief van een kind dat achterblijft na zelfmoord, niet vanuit het perspectief van een volwassenen die daar jaren later op terugkijkt.  Zo’n film bestond nog niet. 

Het verhaal van kinderen die achterblijven na de zelfmoord van een ouder zie en hoor je sowieso eigenlijk nooit. Begrijpelijk, zelfmoord is een enorm lastig thema en volwassenen proberen kinderen te beschermen. Ze bepalen daarom dat zelfmoord geen goed onderwerp is voor kinderen en dat ze hier maar beter niets over te horen of te zien krijgen.’

Hoe ben je begonnen aan deze documentaire?
‘Ik ben in totaal anderhalf jaar bezig geweest met dit project. Via tussenpersonen, lotgenotengroepen, rouwtherapeuten, stichtingen en facebookgroepen voor jonge weduwen ben ik in contact gekomen met in totaal dertig kinderen. Ik heb toen in één zomer alle dertig kinderen ontmoet en met hen gepraat.

In die tijd zat ik best wel vaak huilend in de trein. Het ontroerde me om te horen hoe het voor de kinderen was geweest. Eén jongetje wist nog niet precies hoe het was gebeurd, zijn moeder wist niet goed hoe ze het moest vertellen. Zij heeft het uiteindelijk verteld toen ik erbij was. Toen had ik opeens een huilend jongetje in mijn armen. De gesprekken ontroerden me enorm, ik heb er hele bijzondere herinneringen aan.

Uiteindelijk heb ik de vier kinderen uit de film - Rebekka, Stef, Hessel en Annabel - gevraagd of ze in mijn film wilden verschijnen. Ze hebben alle vier hun eigen reis te gaan: voor de één speelt de angst om alleen te slapen of om de overgebleven ouder te verliezen, de ander worstelt nog veel meer met ongeloof en verdriet. Hun verhalen vullen elkaar heel mooi aan.’

Ik kan me voorstellen dat het ook veel emoties bij jouzelf losmaakte. Vond je het moeilijk om dan in de rol van regisseur te blijven?
‘In de researchfase, toen ik heel veel kinderen ontmoette en hun verhalen hoorde was ik vooral lotgenoot. We band een omdat we ons herkenden in elkaars verhalen. Maar toen ik een filmplan ging schrijven en scènes uit ging denken, stapte ik echt bewust in de rol van filmmaker. Maar natuurlijk hield ik altijd een dubbelrol, ik bent óók gewoon lotgenoot.'

Hoe gingen de draaidagen dan, waren ze heel zwaar en beladen?
‘We hebben heel veel pauzes genomen en tussendoor buiten gespeeld, gefietst en snoep gegeten. De geluidsman (Tim Marsman) was daarbij echt een enorme toevoeging. Hij is super goed met kinderen en ging tussendoor met hen voetballen, gekke filmpjes kijken, grappen maken. Het was heel fijn om tussen de zware momenten door gewoon te kunnen lachen.

Ook hebben we alle vier de kinderen een eigen wegwerpcamera gegeven. We organiseerden een wedstrijdje tussen hen onderling, wie de beste foto's maakte tijdens de draaidagen. Op die manier hadden zij, net als wij, een camera en waren we meer gelijken van elkaar.

Tijdens de interviews waren de moeders er niet bij trouwens, ze wisten wel wat ik ongeveer zou gaan vragen. Maar ik wilde voorkomen dat de kinderen zouden filteren wat ze vertelden of telkens naar hun moeder zouden kijken. Het was echt een gesprek van nabestaande tot nabestaande, alleen dan met een camera erbij.’

Hoe vond je het om hele persoonlijke en vaak ook pijnlijke vragen aan de kinderen te stellen? Was je nooit bang om verkeerde snaren te raken?
‘Ik denk dat dit precies één van de dingen is die mensen verkeerd inschatten: dat je de verkeerde vragen kunt stellen en daarmee iemand nog verder kunt schaden. Kinderen tussen de 10 en 13 jaar oud kunnen heel goed aangeven wanneer ze het ergens niet over willen hebben. Ik vertelde de kinderen altijd dat zij mochten aangeven wanneer ze iets niet wilden vertellen of iets niet in de film wilden. Na afloop vonden alle kinderen het superfijn dat ik de vragen had gesteld die niemand anders durfde te stellen. Het was bevrijdend voor hen dat er nu een keer iemand wél naar vroeg.’

Waarom heb je ervoor gekozen om jouw eigen verhaal ook te verbeelden in de vorm van stopmotion animatie?
‘Ik wilde verbeelden hoe het rouwproces voor mij voelde zonder het heel expliciet of letterlijk te maken. Je ziet en hoort de vragen en gedachtes die ik in die tijd had. Het geeft ook wat lucht tijdens de interviews, tijd om op adem te kunnen komen tussen de heftige quotes van de kinderen door.’

Wat hoop je met jouw film te bereiken?
‘Het zou echt heel mooi zijn om meer openheid te creëren rondom dit onderwerp, dat het beter bespreekbaar wordt. Zelfmoord komt helaas erg vaak voor, bijna iedereen kent wel iemand. Ik hoop dat mensen aan het einde van de film denken, ‘o, je kunt wél iets vragen en ik heb nu zelfs een idee wát ik zou kunnen vragen!’’

Wat wil je in de toekomst gaan maken? Heb je al nieuwe ideeën?
‘Ik zit nog op nieuwe ideeën te broeden. Omdat deze film over zo’n persoonlijk onderwerp gaat, zit mijn hoofd er nog behoorlijk vol van. Ik wil ook echt graag dat de documentaire bij zoveel mogelijk leerkrachten, hulpverleners en andere nabestaanden terecht komt, dus ik ben nog wel even bezig met dit project.’