3LAB

Vader

KRO-NCRV

Jacinto heeft zijn zoon Shakur al zes jaar niet gezien. Regisseur Isabel Lamberti volgt ze op een roadtrip die ze ondernemen om hun onderlinge band te versterken.

De 3Lab documentaire Vader onderzoekt de relatie tussen een vader en zijn bijna volwassen zoon. Ze hebben elkaar al jaren niet meer heeft gezien. Jacinto neemt zijn zoon Shakur daarom mee op een roadtrip om hun band te versterken. Hij geeft Shakur zijn eerste rijles, laat de jongen zien hoe je een strike gooit bij het bowlen en neemt hem mee naar een Chinees restaurant. Tussendoor belt hij met zijn vriendin om te kunnen reflecteren op het verleden.

Vader werd genomineerd voor een Gouden Kalf voor beste korte documentaire.

Regie: Isabel Lamberti

In gesprek met regisseur Isabel Lamberti

Tekst: Esther Aerts

Filmmaker Isabel Lamberti (1987) leerde hoofdpersoon Jacinto kennen tijdens een vaartripje dat ze met vrienden maakte. Toen ze met hem in gesprek raakte, vertelde hij over de ingewikkelde relatie met zijn kinderen. Ze waren allemaal uit huis geplaatst op jonge leeftijd en hij zag ze weinig tot helemaal niet. Lamberti merkte dat hij de wens had om dat te veranderen. 'Ik begon me af te vragen hoe je op latere leeftijd nog een band opbouwt met je eigen kinderen. Wat voor invloed heeft zo’n verleden op het heden?'

Waarom een film over een vader-zoonrelatie?
‘Ik generaliseer nu een beetje, maar over het algemeen hebben mannen de neiging om met elkaar minder over hun gevoelens te praten. Dat gegeven fascineerde me. Ik wilde onderzoeken welke andere manieren zij vinden om dichter bij elkaar te komen.’

Hoe verhoud jij je persoonlijk tot dit onderwerp?
‘Bijna elk gezin kampt met problematische, vaak onbesproken issues, en dus ook het mijne. Van de buitenkant zie je dat vaak niet en we proberen die, uit gewoonte, voor de mensen om ons heen te verbergen. Voor mij is film, en kunst in het algemeen, een middel om de echtheid van het leven een podium te geven. Het leven met al haar oneffenheden is juist interessant en mooi.’

Je gebruikt in de film veel ruime en observerende kaders. Waarom koos je hiervoor?
‘Ik hou ervan de ruimte, de omgeving te betrekken in een verhaal. Daarnaast is soms simpelweg observeren genoeg om een verhaal te vertellen.’

Tekst loopt door onder de afbeelding.

‘Vader’ doet soms fictief aan, zoals de telefoongesprekken tussen Jacinto en zijn vrouw. Kenmerkt dit jouw stijl?
‘Als ik een film maak, hou ik me niet bezig met zogenaamde genres of regels. Ik concentreer me op hoe ik de mooiste, eerlijkste én meest waarheidsgetrouwe film kan maken over de mensen die ik portretteer. Het verschil tussen mijn documentaires en fictiefilms is dan ook klein. Ik werk nooit met professionele acteurs en haal mijn inspiratie altijd uit de werkelijkheid. Bij mijn fictiefilms schrijf ik soms dialoogscènes, maar bij documentaires niet. Daar ligt voor mij de grens, maar that’s it. Film, en ook documentaire, is een constructie. Ik probeer het alleen niet te maskeren maar juist te gebruiken als een kracht.’

De roadtrip van vader en zoon, met activiteiten als leren autorijden en samen bowlen, lijkt heel goed te passen bij hernieuwen van hun relatie. Was dat jouw idee of kwam Jacinto hier zelf mee?
‘Ik heb de reis voorgesteld; ik vond het belangrijk om vader en zoon te isoleren van hun dagelijkse realiteit om tot de kern van hun relatie te komen. Op die manier waren ze tot elkaar veroordeeld, zonder afleiding van buitenaf. De activiteiten die ze ondernemen kwamen deels van hen en deels van mij.’

Als kijker voel je dat er van alles gebeurd is tussen Jacinto en Shakur, maar dat veel niet wordt uitgesproken. Waarom liet je hen niet met elkaar in gesprek gaan?
‘Dat zou niet de film zijn die ik wil maken. Ik vind het interessanter om te vertellen zonder veel woorden te gebruiken. De confrontatie vermijden, in plaats van op te zoeken, werkt vaak sterker omdat je gaat vertellen door middel van een andere, veel interessantere laag. Bovendien paste dat ook beter bij de karakters van de personages zelf. Daarnaast wilde ik oppassen met een confrontatie organiseren omdat ik vind dat dat niet mijn taak als filmmaker is; ik ben immers geen sociaal werker. Als een kijker achterblijft met de drang om te weten wat er precies is gebeurd, dan is deze film simpelweg niet voor hem of haar bestemd. Ik weet dat mijn films niet voor iedereen zijn weggelegd. Daar ben ik me van bewust en heb ik vrede mee.'

Tekst loopt door onder de afbeelding.

'We zijn allemaal imperfecte antihelden: we doen ons best, maar falen soms in het leven.'

Isabel Lamberti, regisseur

'Onbesproken, onverwerkte pijn is veel ondraaglijker dan een uitgesproken confrontatie.’

Waarom vertel je in de film niet wat er vroeger exact is voorgevallen?
‘Uit respect voor andere familieleden, privacy-redenen en vooral omdat het me daar niet om te doen was. Wat wél uitmaakt is dat een vader en zoon van elkaar vervreemd zijn geraakt en verloren tijd moeten inhalen. Zo maak je een verhaal universeler en geef je de kans aan een kijker om zich ermee te identificeren op zijn of haar eigen manier.'

Het lijkt alsof er geen moeilijke momenten tussen vader en zoon zijn, zoals woede of frustratie omdat ze elkaar niet goed meer kennen na al die jaren. Klopt dat, of heb je dat bewust niet laten zien?
‘Volgens mij is de relatie juist moeilijk juist omdat er geen échte confrontatie is. Onbesproken, onverwerkte pijn, is veel ondragelijker dan een uitgesproken confrontatie.’

Wat wil je met de film vertellen?
‘Dat het leven complex is. Dat we allemaal imperfecte antihelden zijn. We doen allemaal ons best maar falen soms in het leven. Dat heeft dan niets te maken met de diepe liefde die we voor iemand voelen.’

Hoe gaat het nu met Jacinto en Shakur?
‘Met Shakur gaat het heel goed. Hij is verhuisd uit de jeugdinstelling en woont op zichzelf. Hij werkt superhard en ik ken weinig jongens van zijn leeftijd die zo verantwoordelijk, pienter, sympathiek en slim zijn. Ik ben, net als Jacinto, heel trots op hem en denk dat hij het ver gaat schoppen. Jacinto en Shakur zien elkaar steeds meer. Afgelopen kerst hebben ze voor het eerst samen gevierd sinds zes jaar.’