3Doc:

Momentum

BNNVARA

Drie jonge vrouwen strijden tijdens de verkiezingen van 2021 voor een plek in de Tweede Kamer. Dit doen zij elk voor een andere partij met een eigen verhaal. Verenigd in hun strijd voor representatie.

In de documentaire ‘Momentum’ worden er drie jonge vrouwen gevolgd (Mikal, Carline en Michantely). Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 strijden zij voor een zetel. De kandidaten staan symbool voor een bredere maatschappelijke beweging in ons land. Een beweging die bestaat uit jongeren die niet langer aan de zijlijn van de politiek willen staan, maar structurele inspraak eisen op het beleid. Alle drie de kandidaten zijn boegbeelden voor een jonge generatie die vecht voor betere representatie in Den Haag. Maar voor het zover is zullen er drempels overwonnen moeten worden, want de politieke aanwezigheid van een jonge ambitieuze generatie is niet vanzelfsprekend.

Mikal Tseggai (26, #17 lijst PvdA) zet zich als jongste raadslid van Den Haag in voor kansengelijkheid, een thema waar zij als dochter van Eritrese vluchtelingen persoonlijk mee heeft geworsteld. Mikal: ‘Het is belangrijk dat we rolmodellen hebben in de politiek voor de volgende generatie. Niet alleen witte mannen in pak, maar ook jonge vrouwen en mannen. Democratie werkt alleen als het representatief is en zoveel mogelijk verschillende mensen vertegenwoordigt. Anders werkt het niet.’ 

Carline van Breugel (26, #32 lijst D66) heeft aan de wieg gestaan van een politieke jongerenbeweging met als doel om haar generatie een stem te geven. Carline: ‘Ik heb nu niet het gevoel dat ik word vertegenwoordigd. Ik had zelfs niet eens het idee om de politiek in te gaan, omdat ik helemaal niet het idee had dat het kon als je jong was. Dat is best wel absurd in een democratie.’

Michantely de Jong (29, #6 BIJ1) voelt zich totaal niet vertegenwoordigd door de Nederlandse politiek en besluit juist daarom een plek in de Kamer op te eisen. Michantely: 'De volksvertegenwoordigers vertegenwoordigen ons niet helemaal. Er is natuurlijk een gebrek aan kleur. Maar als ik in de Tweede Kamer een stem had gehoord dat zei wat nodig was, dan was het ook voldoende geweest.'

Regie: Melisa Can en Floris Rijssenbeek

'We volgen vrouwen die inspraak eisen, niet alleen op straat maar ook structureel via de politiek'

In gesprek met regisseur Melisa Can

Tekst: Kitty Munnichs

Momentum begon als onafhankelijke project van de makers Melisa Can en Floris Rijssenbeek. Met een crowdfunding financierden ze de film. En nu, op de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen 2022, is hun documentaire Momentum te zien. De makers volgen drie jonge vrouwen die zich hard maken voor hun politieke overtuigingen. Wat hen bindt? De strijd om serieus genomen te worden als jonge vrouw in de politiek. 2Doc.nl sprak met Melisa Can.  

Jonge vrouwen in de politiek, waarom wilde je hier een documentaire over maken?
‘Vrouwelijke boegbeelden zijn belangrijk in de samenleving, zij kunnen anderen aanmoedigen en aansporen. We hebben vrouwelijke rolmodellen in de politiek, maar ik miste de duidelijke aanwezigheid van jonge vrouwen. Ze zijn er wel – dat bewijzen de drie vrouwen die wij volgden. Maar ze zijn in de media en in de politiek nog niet zichtbaar genoeg. Met deze documentaire willen Floris en ik hun stemmen nog luider laten klinken.

Daarbij is de film echt bedoeld om gesprekken op gang te brengen. De film wordt op verschillende plekken vertoond en we sporen organisaties aan om randprogrammering te faciliteren: discussies of gesprekken over het belang van diversiteit in de politiek. Het feit dat BNNVARA achter de film is gaan staan, en de documentaire op NPO 3 komt, vergroot de impact enorm. We vinden het heel bijzonder dat het zo groot wordt opgepakt, dat is heel waardevol.’

‘Als jong meisje zei ik dat ik de eerste vrouwelijke premier van Nederland wilde worden’ 

Melisa Can

Heb je zelf iets met de politiek?
‘Als jong meisje zei ik dat ik de eerste vrouwelijke premier van Nederland wilde worden. Ik maakte op de basisschool al een groot project over de politiek en ging later Politicologie studeren. Tijdens die studie liep ik stage bij Vice. Toen ben ik helemaal verliefd geworden op de journalistiek. Ik kan hier mijn nieuwsgierigheid een plek geven en verhalen vertellen. Mijn politieke ambities hebben plaats gemaakt voor journalistieke ambities.’

Waarom is het volgens jou belangrijk dat jonge mensen de politiek ingaan?
‘Dit soort vragen krijg ik best vaak. Dan wordt er gezegd: ‘Je moet eerst ervaring opdoen voordat je de politiek in kan.’ Deze opmerking impliceert dat jonge mensen geen relevante ervaring hebben. Wij, de jonge mensen, zijn in een heel andere wereld opgegroeid dan onze oudere broers en zussen, onze ouders, onze grootouders. We leven in een wereld met grote problemen op de woningmarkt, de klimaatcrisis, een studieschuld. Jonge mensen nemen deze ervaringen mee de politiek in. Natuurlijk kunnen oudere politici zich vast inleven, maar zelf hebben ze die ervaringen niet. Voor veel mensen hangt leeftijd samen met de hoeveelheid kennis en ervaring. Maar dat je minder jaren ervaring hebt, betekent niet dat je geen relevante ervaring hebt.’

In Momentum volgen we drie vrouwen in aanloop naar de verkiezingen van 2021: Mikal Tseggai (#17 van lijst PvdA), Carline van Breugel (#32 van lijst D66) en Michantely de Jong (#6 van BIJ1). Waarom heb je voor hen gekozen?
‘In eerste instantie zijn Floris en ik gaan kijken naar vrouwen die zich lieten horen in emancipatoire bewegingen. De afgelopen jaren zijn er heel grote protesten en demonstraties geweest, denk aan de Black Lives Matter-protest en de Women’s March. We zochten daar naar stuwende krachten, jonge vrouwelijke politici die van zich lieten horen. Vrouwen die niet langer alleen de straat op gaan om inspraak te eisen, maar daarnaast ook structurele inspraak eisen via de politiek. Toen zijn we bij Mikal, Carline en Michantely uitgekomen.’

Waarom kozen jullie geen jonge vrouwen van de VVD of een andere rechtse(re) partij?
‘De documentaire gaat niet zo zeer over de partijen waarvoor deze vrouwen zich kandidaat hebben gesteld – die partijen spelen mee op de achtergrond. De film gaat over de persoonlijke motivatie van de kandidaten om zich verkiesbaar te stellen en wat daarbij komt kijken. Dit zijn vrouwen die iets willen veranderen aan de ongelijkwaardige representatie van volksvertegenwoordigers. Deze vrouwen spreken zich expliciet uit voor emancipatie in de politiek. Het zou een andere film zijn geworden als we jonge vrouwen uit het hele politieke spectrum hadden gevolgd, los van deze emancipatiestrijd. Ook die invalshoek zou waardevol en interessant kunnen zijn, maar we hebben hierin keuzes gemaakt.’

‘Vrouwen die hun kop boven het maaiveld uitsteken krijgen te maken met bedreigingen en seksistische respons’

Melisa Can

Momentum gaat – naast politiek – ook over emancipatie. In de documentaire zitten scènes waarin we duidelijk zien dat de vrouwen niet altijd serieus worden genomen in hun rol als politicus. Herken jij dit soort situaties?
‘Het gevoel niet serieus genomen te worden als jonge vrouw, dat herken ik wel. Ook ik loop tegen drempels op. Ik heb mannelijke journalisten meer dan eens seksistische ‘grappen’ horen maken over mij of andere vrouwen. Dat is denigrerend en is bovendien ook zo onnodig. Ik kan me hierdoor goed inleven in de ervaringen van de vrouwen in de film. Tegelijkertijd: ik sta niet in hun schoenen, ik steek mijn kop niet zo ver boven het maaiveld uit als zij. Vrouwen die dat wel doen krijgen vaak te maken met bedreigingen en seksistische respons, binnen en buiten de politiek. De Groene Amsterdammer heeft hier ook onderzoek naar gedaan in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar.’

Wat is het belangrijkste wat je hebt geleerd van het maakproces?
‘Het maakproces van deze documentaire is heel emanciperend geweest voor mij als jonge maker. Floris en ik hadden nog nooit een documentaire gemaakt, maar we waren eigenwijs en hadden vertrouwen in het verhaal. Dat we veel geld ophaalden met de crowdfunding, dat we onze eigen crew konden samenstellen, dat we de documentaire helemaal onafhankelijk hebben gemaakt – dat is enorm bekrachtigend geweest. Ik voel nu: ik kan dit, ik kan een documentaire maken. En dat zorgt voor allerlei nieuwe mogelijkheden. Ik voel me vrijer als journalist om na te denken over een passende vorm en medium bij het verhaal dat ik wil vertellen.’

Waar ben je nu mee bezig?
‘Ik ben druk bezig met de lancering van Momentum. De documentaire gaat in première in Eye, en de film is ook op andere plekken te zien. We werken veel samen met organisaties met een gedeelde missie, zoals Stem op een vrouw. En verder, stiekem, mijmer ik al een beetje verder over nieuwe ideeën, ook over emancipatie, gender en identiteit.’

Documentaires over politieke figuren