Abel Vos 18 februari 2022

Een jaar lang volgde regisseur Joris Postema de spelers en staf van de underdog van het Nederlandse voetbal: Telstar. Maar nee, ‘Tussen vis en staal’ is geen voetbalfilm. 2Doc.nl sprak met de filmmaker: ‘De voorzitter van Telstar is denk ik wel de enige in Nederland, of misschien wel in de wereld, die liever niet promoveert.’

Heb je zelf eigenlijk iets met voetbal?
‘Voordat ik documentaires regisseerde, was ik slow motion operator bij voetbalwedstrijden. Dan zit je live bij een wedstrijd, kijk je naar één, twee of drie camera’s, en als er wat gebeurt, dan spoel je heel snel het bandje terug. Ja, nu gaat dat natuurlijk digitaal. Maar die bandjes start je dan langzaam in en dat is de herhaling die je op tv te zien krijgt. Later heb ik voetbalsamenvattingen gemonteerd en wedstrijden geregisseerd. Daardoor ben ik in alle stadions in Nederland geweest. Dus ja, ik heb wel wat met voetbal ja.’

Waarom koos je ervoor om bij Telstar te filmen?
‘Het gaat bij Telstar om meer dan alleen voetbal. De documentaire is ook geen voetbalfilm. ‘Tussen vis en staal’ gaat over ambitie versus sociale cohesie en maatschappelijke betrokkenheid. Dat kan je bij een club als Telstar goed laten zien, omdat het zo zichtbaar is. De voorzitter van Telstar, Pieter de Waard, is denk ik wel de enige in Nederland, of misschien wel in de wereld, die liever niet promoveert. Hij gunt de spelers het beste, maar is bang is dat het ten koste gaat van de maatschappelijke functie die ze hebben. Daar tegenover staat trainer Andries, die een onwaarschijnlijk goed cv heeft voor een club als Telstar en echt het beste uit de spelers wil halen. Hij heeft gewerkt met de groten der aarde. Dat contrast is groot en fijn voor de film.’

Is dat de reden dat je een film over deze club wilde maken?
‘Het zijn grote woorden, maar in onze polariserende samenleving is sociale cohesie iets om te koesteren. Voorzitter Pieter zei al snel tegen me: ‘het grootste deel van het publiek in ons station komt niet eens voor het voetbal. Ze zijn er om elkaar te zien en bij te kletsen over de week.’ Toen dacht ik: dat is wat elke vereniging in zich heeft. Niet alleen Telstar, maar elke andere voetbal- volleybal-, biljart- of klaverjassenclub. Het is een manier om samen te zijn.’

Hoe was het om de club een jaar lang te volgen?
‘Ik kreeg natuurlijk een uniek kijkje in de keuken. Ik genoot vooral van de manier waarop trainer Andries zijn begeleiding aanpakt. Hij is trainer, maar ook opvoeder en bijna vader van de spelers. Telstar wordt gezien als de onderkant van het profvoetbal. Qua begroting een van de laagste profclubs van Nederland. Maar voor de spelers is het echt keihard trainen en hopen dat je verder komt. Andries zegt ook: ‘Lukt het niet bij Telstar, dan wordt het amateurvoetbal. Dan is het voorbij. Die druk is enorm.’’

Wat hoop je dat deze documentaire bereikt?
‘Achter elke film die ik maak zit er iets onder de oppervlakte. Je kan denken: het is Telstar, er is nauwelijks geld, ze spelen in de onderste helft van de eerste divisie. Ik hoop dat mensen door mijn film zien hoe belangrijk deze club is voor de lokale bevolking. Zowel voor de burgermeester, als voor de werknemer die bij Tata Steel werkt.’

‘Ik hoop ook heel erg dat deze film Telstar helpt. Het zou mooi zijn als Frankie nr. Six, het parfum van de club, uitverkocht raakt na de uitzending. Of dat iemand denkt: laat ik op mijn vrijdagavond eens een keertje naar een voetbalwedstrijd van Telstar. Ik beloof je, het is echt de moeite waard.’

Regisseur Joris Postema maakte hiervoor de documentaire Stop Filming Us. Hij is nu bezig met een documentaire over de kinderen van kunstenaarscollectief The Fool. Ze zijn in vergetelheid geraakt, en hun kinderen gaan op zoek naar het verhaal van hun ouders.