Na het filmen van alle beelden voor Dande di Aruba werd filmmaakster Cindy Kersenborn ernstig ziek. De documentaire die ze zo belangrijk vond kon ze zelf niet afmaken. Voor haar overlijden droeg ze de film over aan haar collega Sherman De Jesus. 2Doc.nl sprak Sherman over deze bijzondere taak.

Sherman wil best vertellen over de documentaire, maar we moeten wel onthouden dat zijn bemoeienis minimaal was. Het is en blijft een film van Cindy Kersenborn. ‘Cindy vond het altijd belangrijk om verhalen te documenteren zodat men niet vergeet hoe het ooit was’, vertelt Sherman. ‘Mensen denken vaak dat de wereld er altijd al uitzag zoals het nu is, maar dat is natuurlijk onzin.’

De documentaire gaat over Dande di Tambu; een Arubaanse traditie waarbij muzikanten langs de deuren gaan om met een vrolijk en aanstekelijk lied de bewoners het beste voor het nieuwe jaar te wensen. Maar het verhaal van de dande is veel meer dan dat. Cindy raakte gefascineerd omdat er allerlei aspecten inzitten die haar interesseerden: het veranderen van cultuur, de vrouwenbeweging en de koloniale samenleving. Hoe ze die onderwerpen heeft aangepakt is heel bijzonder, vindt Sherman. ‘Ik heb zelden zo’n intieme film gezien over het Caribisch gebied. Deze film komt heel dichtbij, dat was haar kwaliteit als maker.

Tekst gaat verder onder de afbeelding. 

Zoals veel tradities krijgt de dande te maken met het verstrijken van de tijd. Er is nog altijd veel belangstelling voor onder jongeren. Toch is één van de hoofdpersonen in de documentaire - de negentigjarige zanger Vicente Ras - niet blij met de nieuwe ontwikkelingen die dat met zich meebrengt. Van vrouwen die ook langs de huizen willen (iets wat traditioneel gezien niet mag) en jongeren die een beat onder de dande zetten moet hij niks weten. Hij is bang dat de traditionele dande zal uitsterven.  ‘Het is een deel van hun cultuur en van wie ze zijn’, zegt Sherman. ‘We hebben allemaal tradities en dingen waarvan we hopen dat ze nooit zullen veranderen, maar het glipt toch door je vingers heen.’

De toekomst van de dande maakt veel emoties los, maar ook over de oorsprong ervan wordt flink gediscussieerd. Dat deze muziek niet oorspronkelijk uit het Caribisch gebied komt maar roots heeft in Afrika is een gevoelig onderwerp. ‘Alles wat uit deze regio komt is op een bepaald moment beïnvloed door de slavernij,’ vertelt Sherman. ‘De dande komt voort uit tambú: de muziek en de trommel die vanuit Afrika meekwamen. Dit verspreidde zich weer over het hele Caribisch gebied en landen in Noord en Zuid-Amerika. De tambú heeft een heel universeel geluid: het is een heart beat.’

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Op het moment dat Sherman betrokken raakte bij de documentaire was alles al gefilmd. Cindy was twee keer rond nieuwjaar naar Aruba geweest en het montagescript had ze ook geschreven. De documentaire was klaar om af te maken toen Sherman een telefoontje van Cindy kreeg: of hij langs wilde komen om iets ‘zakelijks’ te bespreken. ‘Ik kende Cindy al lang en we hadden vaak gepraat over een samenwerking’, vertelt Sherman. ‘Maar dat het op deze manier zou zijn had ik nooit kunnen bedenken.'

‘Bij mijn eigen films maakt het me niet zoveel uit als het anders uitvalt dan gedacht of als het zelfs mislukt’, vertelt Sherman. ‘Maar in dit geval kon ik absoluut niet falen. Ik wilde dat het een mooie film zou worden, koste wat het kost. Ik voelde een verplichting naar Cindy toe.’ Zelfs als het noodlot nog een tweede keer toeslaat en filmeditor Ot Louw overlijdt, pakt het team de draad weer op. Sherman: ‘Ot had veel met Cindy samengewerkt en wist heel goed hoe zij dingen zag. En toen waren we ineens niet alleen Cindy, maar ook Ot kwijt. Dat was een bijzonder dramatische periode.’

Maar of de film afgemaakt zou worden was nooit een vraag. ‘Tja, je weet hoe filmmakers zijn’, zegt Sherman. ‘Cindy had ook al lang kunnen zeggen: ik ben ziek dus adieu. Maar ze vond het te belangrijk dat deze film er zou komen. Wij hebben toen Jelle Redeker gevraagd om de film te monteren en hij heeft prachtig werk geleverd. Hij heeft het script dat Cindy achterliet gebruikt en je voelt echt haar gevoeligheid in de film. We hebben allemaal onze schouders eronder gezet: ook Cindy’s stichting, haar partner, haar team en de mensen op Aruba. Het is een hommage aan haar geworden.