Hoewel schilder Barbora Kysilkova een prachtige vriendschap heeft overgehouden aan de diefstal van haar twee belangrijkste werken, heeft ze maar één van de schilderijen teruggekregen. Kunsthandelaar en kunsttaxateur Peter van Os helpt de Nederlandse politie, maar ook opsporingsorganisaties als Interpol, Europol en de FBI met het terugvinden van gestolen kunst. Wat denkt hij dat er is gebeurd met de schilderijen van Barbora Kysilkova? Voor 2Doc loodst hij ons door enkele scenario’s.

Een deur intrappen, het schilderij losmaken uit het frame, oprollen en met het schilderij onder je arm weglopen. Voor de dieven uit de documentaire, Karl-Bertil en zijn partner, leek het stelen van een schilderij aardig makkelijk te gaan. Maar waar ga je vervolgens heen met een gestolen schilderij? Zelf zegt Karl-Bertil het niet meer te weten. Door drugsgebruik zou de hele week een waas zijn geworden. Dat de dief in zo'n staat toch zo voorzichtig is omgegaan met de kunst, is bijzonder volgens Peter van OS.

‘Ik was betrokken bij zaken waar schilderijen voor honderden miljoenen zijn geroofd. Daar werden de lijsten gewoon gebroken, of werden de doeken eruit gesneden of gescheurd. Hier hebben de dieven de tijd genomen om alle spijkers eruit te halen, een enorme klus. Dat wijst er wel op dat ze zich ervan bewust waren dat de schilderijen in goede staat voor meer geld door te verkopen zijn.’

Maar waar verkoop je dan een gestolen schilderij? Daar zijn een paar opties voor, vertelt van Os. ‘Tegenwoordig wordt gestolen kunst vaak verkocht via sites als Marktplaats. Zolang het niet een enorm bekend schilderij is, kraait daar geen haan naar. Je zou het ook naar een klein veilinghuis kunnen brengen, het liefst in een ander land dan waar je het gestolen hebt. Dat is wel een risico omdat ze bij veilinghuizen alle gegevens van de verkoper registreren. Maar als je bereid bent om een schilderij te stelen, lig je blijkbaar niet wakker van een beetje risico. En als het verkocht wordt heb je wel snel een smak geld.’

Als kunsthandelaar is van Os zelf ook alert op gestolen kunst. Zo laat hij kunst waarbij hij geen goed gevoel heeft checken door The Lost Art Register in Londen, ’s werelds grootste private gegevensbank voor gestolen kunst. Maar zelfs dan kan het nog misgaan. Van Os: Ik wilde ooit een schilderij kopen, waar ik zelfs na goedkeuring van The Lost Art Register nog een slecht gevoel bij hield. Daarom heb ik het niet gedaan. Een half jaar later kwam ik het tegen op een veiling, maar nog voordat de veiling begonnen was, kwam er een team politieagenten binnen om het schilderij van de muur te halen. Mijn onderbuikgevoel bleek te kloppen: het was gestolen uit een kasteel van Schotse adel.

Wat er met de schilderijen van Barbora Kysilkova gebeurd is, daar heeft van Os wel een theorie over. ‘Wat in dit soort situaties vaak gebeurt, is dat dieven de schilderijen inzetten als betaalmiddel of onderpand. Misschien zijn ze naar hun dealer gegaan en hebben ze een ruil gedaan voor drugs. In dat geval heeft die dealer waarschijnlijk weer hetzelfde gedaan met een dealer boven hem, en zo raken die schilderijen verdwaald in dat circuit. Om ze dan nog terug te vinden is vaak een toevalstreffer nodig.’

Toch wil van Os wel een gokje wagen. 'Het lijkt me heel interessant om mijn eigen onderzoekje te beginnen. Ik zit in veel databases voor kunsthandelaars, dus het kan nooit kwaad om even te kijken. De kans is klein, maar misschien kan ik dit verhaal nog wel een écht happy end geven.'