Regisseur Barbara Makkinga (1974) heeft een ontroerend, maar vooral inspirerend verhaal neergezet met ‘Het leven gaat niet altijd over tulpen’. Elk gezin heeft zijn eigen worstelingen. Zo ook de familie Schouten met twee kinderen die sporten op topniveau en het succesvolle tulpenbedrijf runnen. Moeder Jolanda heeft namelijk anderhalf jaar geleden een hersenbloeding gehad. Toch laat dit de levendigheid van de familie niet tegenhouden. Wat is Makkinga’s connectie met dit familieportret? 

Hoe ben je in contact gekomen met deze familie?
‘Mijn man houdt van sport, dus ik was met hem het programma ‘Bureau Korea’ aan het kijken tijdens de Olympische Winter Spelen in 2018. Er was een kort item over schaatser Irene Schouten. Het fragment ging ook over het bedrijf, de familie en de moeder. Ik dacht meteen: daar zit een film in. Ik voelde me helemaal aangetrokken tot de sprankelende familie en ook tot mantelzorg. Al snel mocht ik langskomen voor een koffietje in Andijk.’

Tulpen, schaatsen en mantelzorg. Tot welke van deze drie voel je je het meest aangetrokken?
‘De mantelzorg. Ik kom zelf ook uit een groot gezin, dus ik herkende mijzelf vrijwel meteen in de oudste dochter, Catherine. Zij heeft voor een groot gedeelte de zorgen op zich liggen. Moeder Jolanda deed voorheen álles voor dat gezin. Tijdens het filmen leerde ik haar steeds meer kennen. In de film betrekt Jolanda mij ook in het gesprek tussen haar en Simon. Ik leerde zelfs haar zussen kennen en ik bekeek oud beeldmateriaal van de familie. Daardoor vielen alle puzzelstukjes op hun plek. Ik vond het gelijk intrigerend om te zien hoe de verhoudingen schuiven binnen het gezin als er wat gebeurde. Mensen moeten zich opnieuw tot elkaar verhouden als er zoiets ergs gebeurt. Ik vond het het interessants om te ontdekken waarom de een dit doet tijdens een situatie en de ander dat.’

Wat wilde je met deze film laten zien en bereiken?
‘Wat mij enorm trof bij deze familie is het enorme doorzettingsvermogen; ze gaan niet bij de pakken neerzitten. Drie keer per dag komt er iemand bij moeder in het verpleeghuis. De familie was ervan overtuigd dat als ze dat blijven doen, moeder vooruitgaat, ook al zeiden de artsen dat dat niet kon. Maar dat gebeurde dus wel. Moeder lag eerst in bed en ze zit nu op een stoel, ze kan nu zelf drinken, ze maakt echt progressie. Die volhardendheid vind ik bewonderenswaardig en daar kunnen mensen wat van leren. Ik houd van mensen die vechten voor hun zaak en die ervoor gaan. Ik hoop dat de mensen die ook in deze situatie zitten en deze film zien, hier energie van krijgen.'

'Ik wilde mensen met deze film een hart onder de riem steken. De lichtpuntjes in het leven blijven, ook al is het even heel erg donker. In de film zegt Catherine het ook in haar speech tegen haar ouders over dat haar vader nog steeds de mooie dingen uit het leven wil doorgeven aan moeder. En dat gedeelte maken ze waar. De onvoorwaardelijke liefde is ook zo groot. Ik denk dat menig mens daar wel jaloers op kan zijn.’

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Jij komt zelf uit een groot gezin. Heb je ook voor iemand moeten zorgen?
‘Ja, mijn vader heeft ook een hersenbloeding gehad. Daarin voelde ik natuurlijk gelijk een band met deze familie. Want hoe groeien de verhoudingen binnen een groot gezin als iemand in een klap veel zorg nodig heeft? Mijn vader kreeg een hersenbloeding toen hij rond de pensioensleeftijd was en ik ongeveer vijfentwintig. De vele zorg kwam veel later, pas toen ik zelf al kinderen had.’

Bijna alles is gefilmd vanuit een hele beschouwende blik. Waarom heb je voor deze vorm gekozen? 
‘Ik houd ontzettend van observeren, het liefst ben ik er eigenlijk niet, maar wil ik het wel zien. Ik wilde heel graag een verhaal vertellen dat uit scènes zou bestaan, dus niet gestuurd door interviews of voice-over. Als filmmaker ben ik altijd op zoek naar een verhaal dat ik op deze manier kan vertellen. Doordat iemand iets op een bepaalde manier doet, leer je zijn karakter kennen.’

Dus je houdt ervan om in beelden te denken?
‘Ja precies, bijvoorbeeld hoe Klaas senior met zijn viltje zit te spelen, terwijl de emoties oplopen tijdens een gesprek. Dat vertelt iets over hoe hij in het leven staat. Ik ben altijd op zoek naar dié details. Dat gezin is ook zo op elkaar ingesteld dat ze eigenlijk weinig woorden nodig hebben. Het stilzwijgen zegt genoeg bij hun. Ik kwam er al snel achter dat het gezin zelf genoeg vertelde over hoe ze met elkaar in de omgang waren. De emotie zit in alles. Voor mij zit het meer in een blik dan dat iemand hardop zegt dat diegene zich rot voelt.’

Zou je jouw werk omschrijven als human-interest verhalen?
‘Ik probeer me altijd te verplaatsen in de mensen die ik film. Bij wijze van spreken in hun hoofd kruipen, in hun gevoel meegaan en beleven wat zij beleven. Op die manier kijk ik ook naar een scène. Wat gebeurt er? Hoe beleeft iemand het? En dan: hoe kan je dat het beste filmen?‘

Het laatste gedeelte van de film is gedraaid tijdens de eerste lockdown. Hoe was dat?
‘Er stond wel wat hoogspanning op het gezin. Ze mochten moeder natuurlijk niet bezoeken in het verpleeghuis. Ook moesten er tulpen vernietigd worden, omdat de grenzen dichtgingen en de verkoop dus niet doorging. Het filmen was wel spannend, maar toen hebben we gewoon op afstand gefilmd. Aan het einde van de docu zie je dat Klaas senior eindelijk bij Jolanda mag komen. Wij mochten nog niet naar binnen, dus toen hebben we een verpleegster gevraagd om het te filmen. Daar was ik wel heel blij mee, want de film werkt toe naar dat moment. Aan het begin verlangt Klaas naar de vrouw die Jolanda vroeger was, maar aan het einde verlangt Klaas ook naar de vrouw die ze nu is.'