IDFA Primeur:

One Child Nation

EO

De eenkindpolitiek in China is in 2015 afgeschaft. Dit was de extreme bevolkingsbeperkende maatregel waardoor echtparen niet meer dan één kind mochten krijgen van de overheid. 'One Child Nation' laat zien dat de verwerking van de wrede manier waarop die maatregel werd gehandhaafd nu pas begint.

Thema's

Documentairemakers Nanfu Wang en Jialing Zhang onderzoeken de gevolgen van dit verwoestende sociale experiment en ze ontdekken de ene schokkende mensenrechtenschending na de andere: baby’s die te vondeling worden gelegd, gedwongen sterilisatie en abortussen en zelfs ontvoeringen door de regering.

Menu

Wang graaft ook dapper in haar persoonlijke leven en verweeft haar eigen ervaringen als jonge moeder en de verhalen van haar familieleden met oud propagandamateriaal en getuigenissen van zowel slachtoffers als daders. Zo ontstaat een onthullend en indringend beeld van deze angstaanjagende, unieke periode in de menselijke beschaving.

Regie: Nanfu Wang en Jialing Zhang

Geschiedenis

De Chinese regering begon onder leiding van Mao Zedong al in de jaren '50 en '60 met het promoten van laat trouwen en het nemen van weinig kinderen. De Chinese bevolking groeide in de ogen van de overheid namelijk te hard. Dit kwam doordat de verbeterde gezondheidszorg ervoor zorgde dat het sterftecijfer onder Chinezen hard afnam.

De promotie van laat trouwen en weinig kinderen nemen, had zeker effect: binnen tien jaar was het geboortecijfer gehalveerd. Maar dit was nog niet genoeg voor de Chinese communistische partij. Zij vreesden namelijk onder andere stijgende massamigratie naar de steden. Toen kwam Sovjet-Unie cyberneticus Song Jian - onder invloed van de Nederlandse populatietheoreticus Geert Jan Olsder (!) - met het idee om de eenkindpolitiek in te voeren. Deze ging in 1979 van kracht. Wereldwijd leidde dit tot veel ophef: nog nooit was ergens in de wereld een dergelijk strikte wetgeving ingevoerd die zo duidelijk controleerde hoeveel kinderen mensen namen.

Overigens zijn er verschillende uitzonderingen van toepassing op de wet. Zo gold deze alleen voor de grootste bevolkingsgroep van China, de Han-Chinezen. De Chinese bevolking bestaat voor ongeveer 92% uit Han-Chinezen. Ook gold de wet niet voor boeren. Als in een boerengezin eerst een meisje geboren werd, mocht het echtpaar doorgaan met kinderen krijgen tot er een jongen geboren werd. Deze uitzondering bestond omdat jongens onmisbaar worden geacht bij het voortzetten van het boerenbedrijf. Tegen het einde van de eenkindpolitiek was het ook voor Han-Chinezen in de steden toegestaan om meer dan één kind te hebben, al moest dan wel een boete betaald worden met dat het tweede kind was geboren. Rijke Chinezen hebben dus vaak wel meerdere kinderen.

De reden waarom de eenkindpolitiek nu is gewijzigd naar twee kinderen per gezin komt doordat de vergrijzing enorm is toegenomen door deze maatregel. Toch behield Xi Ping bij zijn aantreden in 2013 in eerste instantie de eenkindpolitiek. Maar een chronisch tekort aan arbeidskrachten en een gebrekkig evenwicht tussen het aantal mannen en vrouwen dwong de communistische partij op haar knieën. Dus werd het beleid in 2013 toch afgezwakt en in 2015 volledig afgeschaft.

Bronnen:

  1. Is Geschiedenis
  2. Wikipedia

Helmut Boeijen over 'One Child Nation'

© helmut boeijen / 2Doc

Vanwege de officiële eenkindpolitiek mocht elk Chinees gezin jarenlang maar één kind krijgen, liefst een jongetje. Het was een oorlog tegen overbevolking, stelt filmmaakster Nanfu Wang in One Child Nation (89 min.), die uitmondde in een onvervalste oorlog tegen het volk. De inmiddels in de Verenigde Staten woonachtige filmmaakster keert in deze egodocumentaire, die ze maakte samen met Jialing Zhang, terug naar China om de gevolgen van de omstreden politiek in haar eigen geboortedorp op te tekenen.

Hoe dieper ze in de eenkindpolitiek duikt, hoe schrijnender de verhalen worden die ze vindt. Over meisjes als tweederangs kinderen of erger, veel erger. En daarmee verbonden corruptie, foute adopties en grootschalige (overheids)criminaliteit. Stuk voor stuk terug te herleiden naar een onmenselijk systeem, dat van gewone mensen slachtoffers, bureaucraten, verweesden, nabestaanden of doodgewone misdadigers heeft gemaakt. En een erg indringende film heeft opgeleverd, die wel eens een serieuze kanshebber zou kunnen zijn voor een Oscar.

Lees de rest van de 2Doc Weekly van 29 december 2019 hier. Wil je elke zondag documentairetips ontvangen? Abonneer je hier op onze nieuwsbrief.

Ga naar de

2Doc Weekly

Abonneer je op onze nieuwsbrief

Meer documentaires over China