In #Pestverhaal duik je in Rosalie's computer. Ze wordt al jaren online en offline gepest. Nu gaat ze online op zoek naar hulp. Zou het internet kunnen veranderen van haar ‘ergste vijand’ in een ‘maatje’?
Interview met regisseur Eef Hilgers / Door: Sterre van der Spek
Hoe kwam je bij het idee een film over online pesten te maken?
‘Alhoewel bijna al mijn films gaan over jongeren en het internet, wilde ik nooit een film over online pesten maken. Daar bestaan er al zoveel van, ik dacht: wat heb ik daar nog aan toe te voegen? Overigens ben ik een beetje allergisch voor films met een lerend vingertje. Op een dag zat ik voor de research van een andere film bij een pubermeisje thuis. Terwijl wij in gesprek waren kreeg zij via het Whatsapp klassen groepsgesprek de meest nare berichtjes binnen. ‘Je bent zo’n kutkind, zelfs je ouders schamen je voor je’. Dat vond ik zó heftig. Zelf ben ik nooit gepest, maar thuis was voor mij vroeger wel een veilige plek om mij terug te trekken. Hoe moet het zijn als je zelfs thuis niet meer veilig bent voor pesters? Dat werd het uitgangspunt voor mijn film: hoe je veilige plek kan worden afgenomen door het internet, maar ook hoe je dankzij het internet deze weer terug kan winnen. Het internet biedt namelijk kansen om mensen te ontmoeten die in hetzelfde schuitje zitten, die jou wel begrijpen. Die tweestrijdigheid wilde ik vastleggen.’
De pestverhalen op YouTube spelen een grote rol in je film, was je al bekend met deze video’s voor je aan de film begon?
‘Nee, ik had er eerder nog nooit van gehoord. Wel struin ik voor mijn films altijd YouTube af, pubers gooien namelijk over alle onderwerpen van alles op YouTube. Ik wist dus wel dat ik iets zou gaan vinden. Ik ben overigens via pestverhalen van bekende YouTubers bij mijn hoofdpersoon, Rosalie, terechtgekomen.’
Ik was erbij als Rosalie ging filmen. Rosalie haar kamer is alleen niet zo groot, dus ik lag altijd onder het bed. Dan zag je mij niet.
Hoe heb je Rosalie dan precies ontmoet?
‘Ik wilde graag iemand volgen die buiten dat ze gepest werd, ook wel eens een pestverhaal op YouTube had gezien. Veel populaire YouTubers hebben zelf ook een pestverhaal geplaatst en daarom vroeg ik hen een oproepje te plaatsen op hun kanaal. Ik kreeg heel veel reacties binnen, maar Rosalie sprong er gelijk uit. Via YouTuber Hoefijzer , een YouTube-kanaal over paarden, had zij mijn oproepje gezien. Naast dat ze actief was op YouTube kon ze ook heel goed vertellen over haar ervaringen en gevoelens. Een uur nadat zij mij een berichtje had gestuurd, hing ik al met haar moeder aan de telefoon voor een afspraak. ‘
Waarom wilde Rosalie meewerken aan de film?
‘Waar Rosalie op de basisschool ernstig gepest werd, valt ze nu op de middelbare school vooral buiten de boot. Het ergste heeft ze achter de rug. Ze bezit een enorme motivatie om anderen te helpen die in hetzelfde schuitje zitten als zij vroeger zat. Haar droom is ook om later juf te worden en de kinderen in haar klas te beschermen tegen pesten.’
Rosalie maakt in de film contact met anderen via internet die ook gepest worden of gepest zijn. Kwam dit idee vanuit haar of heb jij haar die opdracht gegeven?
‘Hoewel Rosalie zelf het ergste gepest achter de rug had, borrelde er nog steeds een groot verlangen in haar leven: een vriend of vriendin. Het idee om contact te leggen met anderen die gepest werden of worden kwam vanuit mij, maar sloot wel goed aan op haar behoefte aan vrienden. Ik gaf haar de opdracht contact te leggen met mensen die een soort gelijk verhaal hebben als zij. Zij koos de personen uit die zij wilde spreken.’
Dus het was voor Rosalie de eerste keer dat ze via internet met mensen in contact kwam?
‘Nee, Rosalie was al erg actief op sociale media. Ze zat bijvoorbeeld in verschillende groepschats met mensen die zij alleen kende via internet. Vooral veel apps over paarden, want Rosalie is echt een paardenmeisje. Alleen contact zoeken met andere gepeste kinderen was wel nieuw voor haar. Dat gaf een mooie ontwikkeling in de film, ze zag en voelde ineens dat ze echt niet alleen was.’
De film speelt zich geheel af vanaf een computerscherm, waarom heb je hiervoor gekozen?
‘Ik wilde de kijker met deze film meenemen in het scherm van het kind. Het scherm dat ervoor zorgt dat zelfs je eigen slaapkamer niet meer veilig is tegen pesten. De slaapkamer met het computerscherm is namelijk waar het allemaal plaatsvindt. Tegelijkertijd wilde ik laten zien dat je vanuit ditzelfde scherm stappen kunt zetten om je slaapkamer weer een veilige plek te maken.’
Rosalie is ook alleen te zien vanaf de webcam. Was er wel iemand aanwezig in de kamer tijdens het filmen?
‘Jazeker, ik was erbij als Rosalie ging filmen. Rosalie haar kamer is alleen niet zo groot, dus ik lag altijd onder het bed. Dan zag je mij niet. Een beetje gek, maar het werkte wel! Ik kon haar vragen influisteren, helpen of ingrijpen als het nodig was. Deze vorm zorgde er ook voor dat Rosalie heel open ging vertellen, ze had helemaal niet het idee dat ze met een film bezig was, ze was gewoon aan het computeren. Met een filmcrew erbij was dit wel anders geweest.’
Denk je dat het online plaatsen van pestverhalen een positieve invloed heeft op gepeste kinderen?
‘Dat denk ik zeker, maar er moet ook zeker een kritische noot bij geplaatst worden. Kijk, wanneer grote YouTubers een pestverhaal online zetten, bereiken ze veel kijkers. Veel kinderen zullen zich hierdoor minder alleen voelen. Vaak reageren YouTubers ook op een steunende en supportende manier op reacties wat natuurlijk heel mooi is. De pestverhalen verbinden mensen die hetzelfde doormaken en dat is iets positiefs. Aan de andere kant vind ik dat je wel goed moet nadenken over hoe je je pestverhaal plaatst, en dat ook met je ouders moet bespreken. Het is en blijft een video waarin je je heel kwetsbaar opstelt tegenover de wereld en het blijft voor altijd online. Dus als je het goed aanpakt is een pestverhaal positief, maar doe je het ondoordacht, dan kan het ook vervelend uitpakken.’
Ik hoop stiekem met de vorm van #pestverhaal een hele serie te kunnen maken.
Ben je dat vaak tegengekomen tijdens je research, dat pestverhalen ondoordacht geplaatst werden?
‘Ja. Ik heb bijvoorbeeld een scène gemaakt waarin ik alle pestverhalen als een compilatie achter elkaar had geplats. Toen ik vervolgens toestemming aan de kinderen vroeg om de scène in mijn film te gebruiken, kreeg ik die veelal niet. Veel kinderen achter de verhalen hadden niet aan hun ouders verteld dat ze dit hadden gedaan. Ik hoop met mijn film daarom ook ouders te bereiken met de boodschap: ‘weet wat er allemaal op het scherm van je kind speelt’. Die verscholen wereld achter de computer is groot.’
Hoe gaat het nu verder met de film, met Rosalie en met jou?
‘Met Rosalie gaat het heel goed! De première van de film was heel overweldigend voor haar. Doordat we steeds alleen met een webcam filmde, besefte ze daar voor het eerst dat er echt een film over haar gemaakt was. De aandacht die zij door de film krijgt laat haar inzien dat ze er mag zijn, dat ze sterk is. Ze is nu zelfs lid van de leerlingenraad op school. Haar droom van een vriend is nog niet vervuld, maar daar is ze hard mee bezig.’
‘Met de film gaat het ook goed. Hij wordt binnenkort ingezet als lespakket voor op scholen en als voorlichtingsfilm voor ouders. Voor nu wordt die op festivals gedraaid als Cinekid en Berlinale, daar ben ik superblij mee. Deze film smaakt naar meer. Ik hoop stiekem met de vorm van #pestverhaal een hele serie te kunnen maken. Jongeren delen namelijk niet alleen over pesten, maar over alle thema’s hun verhaal op internet. Denk aan homoseksualiteit, ouders die scheiden, afkomst en noem zo maar op. Ik zie er wel een serie in.’