©
wikimedia commons / Weimarrepubliek
Phillip Scheidemann roept op een balkon van de Rijksdag de republiek uit.
Om een verklaring te vinden voor het aan de macht komen van de nazi's in Duitsland werd na de Tweede Wereldoorlog een theorie geformuleerd door verschillende historici, waaronder Hans Ulrich Wehler. Volgens deze Sonderwegthese was de afwijkende manier waarop Duitsland zich in de loop van de negentiende en twintigste eeuw had ontwikkeld van een adelsheerschappij tot een democratie in vergelijking tot andere westerse naties de reden voor het aan de macht komen van de nazi's.
In tegenstelling tot in bijvoorbeeld Groot-Brittannië en Frankrijk waar de burgerij de economische en politieke macht hadden overgenomen van de adel, was in Duitsland de politieke macht altijd in handen gebleven van vorsten en de adel. Hierdoor was in Duitsland een voorkeur blijven bestaan voor autoritaire leiders. Een voedingsbodem waar de nazi's dankbaar gebruik van zouden hebben gemaakt tijdens de periode van de Weimar Republiek.
Critici trekken de theorie in twijfel omdat deze veronderstelt dat er slechts één 'normale' ontwikkeling naar democratie mogelijk zou zijn. Eind jaren '80 werd de Sonderwegthese onderdeel van de Historikerstreit.
