2Doc

Hedy d'Ancona: Het persoonlijke is politiek

HUMAN

Documentaire over het werk en leven van Hedy d'Ancona (1937) en de onderwerpen waar zij zich altijd voor heeft ingezet: vrouwenrechten, het recht op zelfbeschikking en op een waardig levenseinde.

Locaties
Zoek naar docu’s op thema
Programma's

‘Ik hoop dat er vanuit Hedy’s enthousiasme een vuurtje wordt aangestoken bij mensen.’

In gesprek met regisseurs Doortje Smithuijsen en Roos van Ees

Abel Vos 2 oktober 2022

De documentaire ‘Hedy d’Ancona: Het persoonlijke is politiek’ is niet alleen een film over het leven van de sociologe, politica en feministe. Meer gaat de film over de onderwerpen waar D’Ancona zich altijd voor heeft hard gemaakt: vrouwenrechten, het recht op zelfbeschikking en op een waardig levenseinde. 2Doc.nl stelde enkele vragen aan de regisseurs.

Hoe begonnen jullie aan dit project?
Roos: ‘We wilden niet dat het een film werd over vroeger. Ondanks haar leeftijd van 85 jaar staat ze erg in het nu. Ook zijn de onderwerpen die ze haar hele leven heeft behandeld relevanter dan ooit. Ik denk dat we Hedy heel ongelukkig hadden gemaakt met een soort terugblikkende film over die goede oude tijd.’

Doortje: ‘We vinden het interessant om ook te kijken naar hoe haar strijd doorgaat. Daarvoor benaderden we drie jonge personages: wethouder Marjolein Moorman, abortusactivist Eva de Goeij en Adrienne Buschmann, die strijdt voor een waardig levenseinde. Via hen wilden we enerzijds laten zien hoe het politieke werk van Hedy het leven persoonlijk heeft beïnvloed. Maar ook hoe die strijd, waar zij aan de wieg van stond, wordt doorgezet.’

© Loek Buter

Doortje Smithuijsen

Thema’s als seksisme, waar Hedy zich haar hele leven voor heeft ingezet, zijn relevanter dan ooit.
Roos: ‘We zagen tussen de archiefbeelden veel scènes die nu ook hadden kunnen plaatsvinden. Haar strijd tegen seksueel geweld, een nieuwe wet tegen verkrachting, het recht op abortus, een humaan vluchtelingenbeleid: al deze thema’s staan nog steeds ter discussie.’

Doortje: ‘Het is bizar om interviews uit de tijd van haar ministerschap terug te zien. Het lijkt net alsof het gisteren is opgenomen. Ook als het gaat over de opkomst van het fascisme en populisme. Daar word ik soms wel moedeloos van. De vraag hoe we asielzoekers op een humane manier moeten opvangen. Je zou toch denken dat dat inmiddels wel wat soepeler kan.’

Roos: ‘Tegelijkertijd is het geen film om moedeloos van te worden. Hedy is 85 jaar en gaat nog steeds de barricade op voor haar idealen. Ze kan het niet laten om haar mening uit te spreken. Dat zien we ook bij de andere personages die we volgen. Dat vind ik heel erg hoopvol.’

© Merlijn Doomernik

Roos van Ees

© Vincent Mentzel

Jullie verweven meerdere personages in deze documentaire. Het lijkt me lastig om ze allemaal goed weer te geven. Hoe pakten jullie dat aan?
Roos: ‘Op een gegeven moment zeiden we tegen elkaar; we hoeven geen volledige portretten van deze vrouwen te maken. Ze zijn, net als het archief wat we gebruiken, illustratief voor een thema uit Hedy’s leven. Tuurlijk is het leuk als je als kijker denkt: ‘Wow, ik zou die vrouwen toch beter willen leren kennen.’ Maar ik vind niet dat je dat soort verlangens als filmmaker altijd hoeft in te lossen.’

Jullie kenden haar allebei al. Zijn jullie toch tot nieuwe inzichten gekomen?
Roos: ‘Ik heb een uitzending van Zomergasten over haar voorbereid, dus ik dacht haar al goed te kennen. Toch ben ik nieuwe dingen tegengekomen. Zo leerde ik een bepaalde onzekerheid bij haar kennen. Toen Hedy in museum Slinger Laren voor een schilderij van Leo Gestel stond, met daarop een uitdagend kijkende jonge vrouw met een sigaret, zei Hedy: ‘Zo wilde ik altijd zijn.’ Later stuurde ik een foto op van Hedy toen ze zelf begin twintig was. Ze zag er precies zo uit als het personage op het schilderij. Ze wilde altijd zo zijn, maar het was totaal aan haar voorbijgegaan dat ze er zelf zo knap uitzag. Die onzekerheid had ik nooit achter haar gezocht.’

Wat moeten kijkers meenemen uit deze film?
Doortje: ‘We leven in een tijd waarin er elke dag crises op ons afkomen. Aan het einde van de film zegt Hedy ook dat ze niet weet of het helpt, al dat actievoeren. Toch doet ze het, omdat het haarzelf helpt. Met deze film wilden we laten zien dat het altijd zin heeft om je te verzetten en om stampij te maken als je het ergens niet mee eens bent, al is het voor jezelf en je gevoel om een zinnige rol te spelen in de wereld.

Roos: ‘Ik hoop dat er vanuit Hedy’s enthousiasme een vuurtje wordt aangestoken bij mensen. Als zij dat met zo veel enthousiasme en overgave doet, wie ben ik dan om achterover te leunen? De film is een kleine remedie tegen de existentiële twijfel of alles wat je doet in het leven wel zin heeft.’  

Lees meer

Meer docu's over politiek