Het Uur van de Wolf

Het voorval - Armando en de mythe

NTR

'Het voorval - Armando en de mythe' is een documentaire over kunstenaar Armando, Herman Dirk van Dodeweerd. Armando maakte als kind de Tweede Wereldoorlog mee. En één specifiek voorval uit die tijd, komt steeds terug in zijn werk en interviews: het doodsteken van een Duitse soldaat. Maar is het waar?

Armando, "de knappe, charismatische man met de koude loerende ogen", heeft zijn fascinatie voor geweld nooit onder stoelen of banken gestoken. Hij cultiveert al sinds zijn eerste verschijning in de kunstwereld een gewelddadig imago. Hij laat zich portretteren met wapens en noemt zichzelf ‘het fenomeen Armando’:  een ‘geducht vuist, straat en messenvechter’. Vindt die fascinatie en het spel dat Armando ook op hoge leeftijd nog met zijn imago speelt, zijn oorsprong in het voorval?

Swierstra en Minneboo, al lang geïntrigeerd door de man die Armando is en zijn knarsende oeuvre, kruipen naarmate de film vordert steeds dichter op de huid van de kunstenaar. De filmmakers confronteren Armando met het mythische beeld dat hij van zichzelf heeft geschetst. De vragen over het voorval worden indringender, maar Armando geeft zich niet zomaar gewonnen, hij strijdt voor de autonomie van zijn kunstenaarschap. Wil Armando, nu het einde nadert, spreken over wat er gebeurde in het bos?

De film volgt het laatste hoofdstuk in het leven en het werk van een van Nederlands belangrijkste naoorlogse kunstenaars. Het is een zoektocht naar de waarheid en een ode aan het mysterie. Swierstra en Minneboo laten zien dat kunstenaar en werk samenkomen in een fascinerend gesamtkunstwerk over trauma, schuld en herinnering.

Meer over Armando

Was hij het zelf, de vijftienjarige jongen die in de Tweede Wereldoorlog een Duitse militair doodstak in de bossen bij Amersfoort? Het is een vraag die deze hele film over Armando (1929-2018) drijft. Het voorval, speciaal in het door hemzelf beschreven ‘schuldige landschap’ verfilmd voor deze documentaire, heeft tevens een prominente plek gekregen in het oeuvre van de Nederlandse schrijver/schilder, maar de man zelf wil er eigenlijk niet al te diep op ingaan. Of juist wel?

De hoogbejaarde kunstenaar positioneert zichzelf in Het voorval: Armando en de mythe (64 min.) direct als een tegendraadse hoofdpersoon en gesprekspartner. Gaandeweg begint hij echter steeds meer te ogen als een overjarige bokser wiens klappen niet meer altijd aankomen. De verdediging waarmee hij zichzelf en het verhaal dat hem hoe dan ook vormt probeert te beschermen, verliest zienderogen zijn ondoordringbare karakter. En dan resteert een breekbare man in de allerlaatste fase van zijn leven, die overeind probeert te blijven als de gong al heeft geklonken. Het is een (ont)mytholisering die het fenomeen Armando siert.

Wil je elke zondag documentairetips ontvangen? Abonneer je hier op onze nieuwsbrief.