VPRO Tegenlicht
Groen Goud (2/2)
Ruim een jaar geleden lieten de makers van Tegenlicht in de uitzending 'Groen Goud' zien dat het vergroenen van woestijnen heel goed mogelijk is. Zij volgden de Amerikaans-Chinese cameraman/geoloog John D. Liu. Hij raakte ooit in de ban van woestijnrestauratie toen hij verzocht werd om de vergroening van het Löss plateau in China te filmen. Hij filmde de transformatie van het 35.000 km 2 onherbergzame droge berggebied tot een weelderige vallei met groene hellingen. De vergroening zorgde niet alleen voor ecologisch herstel maar ook voor economische bloei van de regio. Sindsdien reist John D. Liu de wereld over om ook andere landen over te halen om dit voorbeeld te volgen. De Nederlander Willem Ferwerda was directeur van de Nederlandse afdeling van 'the International Union for the Conservation of Nature' (IUCN) en begon in die functie een samenwerkingsverband met John D. Liu. Inmiddels is die samenwerking uitgegroeid tot een nieuwe organisatie, The Eco System return Foundation, een organisatie met een duidelijke missie. Het uitgangspunt is dat het herstellen van ecosystemen in alle opzichten winst (returns) oplevert. De investeringen betalen zichzelf terug omdat er weer natuurlijke landbouwgrond ontstaat die waardevolle producten oplevert. Dat genereert op zijn beurt weer nieuwe sociale activiteiten, mensen keren terug uit de steden omdat het platteland weer hoop biedt. Dat dit kan werken valt te zien in Egypte. In 1977 startte dr. Ibrahim Abouleish een experiment in de woestijn bij Caïro om de woestijn ter plekke te vergroenen. Nu in 2014 is SEKEM de belangrijkste leverancier van ecologische producten in Egypte en daarbuiten. Hij heeft in de woestijn niet alleen een bloeiend bedrijf opgebouwd maar een complete gemeenschap met scholen en eigen medische en culturele voorzieningen. Een beter bewijs dat vergroening en sociale innovatie hand in hand gaan is bijna niet te vinden. Dat iedereen de woestijn tot leven kan wekken blijkt ook uit het bijzondere verhaal van de Indiër Jadav "Molai" Payeng. Toen hij 17 was werkte hij voor een herbeplantings project. Nadat het project voltooid was en de werkers waren verdwenen besloot hij eigenhandig door te gaan. Inmiddels is 'zijn' Molai woud 300 hectare groot en wordt het weer bevolkt door olifanten, Bengaalse tijgers, herten, neushoorns en talloze vogels. Payeng wordt in India ook wel ' The Forrestman' genoemd en bewijst dat ook individuen woestijnen kunnen vergroenen.. Dat is iets wat Spanje ook goed zou kunnen gebruiken. Grote gebieden in Spanje verdrogen, sterven en zijn totaal verlaten als gevolg van foute landbouwsubsidies, onverstandig watergebruik en grootschalige vergiftiging door chemische bestrijdingsmiddelen. De bevolking trekt naar de steden, maar ook daar is de werkeloosheid groot. Ayoo is een vergrijsd dorpje waar de inwoners wanhopig proberen jongeren weer aan zich te binden. Twee boeren zijn begonnen het land te herstellen om Spanje te laten zien dat de verzilte en giftige gronden in werkelijkheid Groen Goud zijn. Volgens Ferwerda liggen hier inderdaad grote kansen en is dat de ideale plaats in Europa om de idealen van 'The Eco System Return Foundation' vorm te geven en uit te rollen. Hij wil de Spanjaarden via eco-restauratie van grote stukken land, hoop, werk en geld terug geven.