2Doc Makers van Morgen

Torenhoog

VPRO

Op een dag ontmoette aanstormend filmmaker Bo van der Meer beiaardier Boudewijn Zwart voor haar deur op het Oudekerksplein. ‘’De man bespeelde een mobiel carillion en ik was gelijk gefascineerd door zijn spel. Ik vraag me al jaren af waar het klokkengeluid geproduceerd werd en we raakten daarover aan de praat. Boudewijn Zwart liet mij de toren zien en er ging een wereld voor me open.'' Toen collega-filmmaker Malou Wagenmaker later ook een kijkje ging nemen, waren ze erover uit: Boudewijn Zwart werd de hoofdpersoon van hun film.

Het onbekende bekend maken

‘’Veel mensen, waaronder ikzelf, denken dat er een soort bandje wordt afgespeeld als de kerkklokken klinken’’, vertelt Bo van der Meer. ‘’Tijdens het filmen zagen we op straat dat mensen vaak bleven staan en gegrepen werden wanneer zij de muziek hoorden. Tegelijkertijd hebben velen van hen geen idee hoe de muziek gemaakt wordt. De ontdekking dat er een bevlogen beiaardier aan het werk is die je nooit ziet, was voor ons een belangrijke reden om deze film te maken. We willen deze onbekende wereld zichtbaar maken.’’

Uitzichten

Torenhoog is de eerste film die Wagenmaker en Van der Meer samen gemaakt hebben. Over dit proces zijn ze beiden enthousiast. ''Het ging eigenlijk heel natuurlijk'' vertelt Bo van der Meer. ''We gingen eerst vier of vijf keer op pad met Boudewijn en begonnen toen met schrijven van ons filmplan. Vooraf waren we van plan om de scènes op straat niet statisch, maar over de schouder te filmen op een soort reportageachtige manier. De beelden in de toren wilden we op een mystieke sfeer weergeven door te filmen met een camera met veel scherptediepte. Het gebeuren in de toren is immers nogal mysterieus voor veel mensen.''

Gewapend met opnameapparatuur gingen de dames met dit plan de toren op. Het uitzicht vinden de filmmakers te gek. ‘’Je ziet een enorm deel van de stad. Het mooie uitzicht en de manier waarop Boudewijn in zijn muziek opgaat en de stad met die muziek aankleedt, creëert een soort magische sfeer.’’ Wagenmaker en Van der Meer hebben vanaf de toren ontzettend veel gefilmd, maar niet al deze fragmenten zijn te zien in de film. ''Vanaf de toren heb je zo'n mooi beeld van de stad, dat we daar veel opgenomen hebben. We hebben noodgedwongen een strenge selectie gemaakt van de beste shots en de nadruk gelegd op Boudewijn Zwart als beiaardier en de manier waarop hij omgaat met zijn publiek.’’

Ontmoetingen

De regisseurs werden tijdens het maakproces het meest verrast door de ontmoetingen met andere mensen in de stad. ‘’Dat bootmuzikant Reinier vanuit de boot samenspeelde met Boudewijn Zwart (scène rond 00:10), hun onderlinge communicatie en de reacties van het publiek, waren voor ons als makers echt geweldig. Ook andere ontmoetingen van Boudewijn Zwart waren leuk om te volgen. Hij heeft een toegankelijke uitstraling en spreekt het liefst de hele dag over zijn passie.’’ Dat Zwart zijn liefde voor het carillion goed over kan brengen, blijkt ook uit het feit dat zijn dochter, Lydia Zwart, uit eigen beweging ook beiaardier geworden is. ‘’Er zijn maar rond de 80 mensen in Nederland die dit werk doen, dus we vonden dit erg grappig om te horen. Tijdens het maken van de film hebben we hen met veel plezier gefilmd toen ze samen speelden. Verder heeft Lydia Zwart een beperkte rol in de film, omdat we wilden voorkomen dat Torenhoog een soort familieportret zou worden.''

Momenteel

Malou Wagenmaker en Bo van der Meer leerden elkaar kennen bij de Universiteit van Amsterdam bij de masteropleiding Film Studies. Momenteel schrijft Malou voor VERS Film & TV en werkt zij bij de Filmhallen. Bo van der Meer werkt als freelancer in de film en is daar onder andere actief als opnameleider. Met de prijs die ze wonnen bij YAKFA voor Torenhoog, gaan ze samen een nieuwe film produceren. Naast het maken van een nieuwe film, gaan ze nog steeds geregeld bij Boudewijn Zwart langs, met wie ze nog in goed contact zijn.