“Je begint bij je slaapkamer in het huis van je ouders, vervolgens een studentenhokje in de stad, daarna wellicht een appartement en het eindstreven is een grote villa met achtertuin en dakterras. Het idee dat groter automatisch beter betekent heerst in de westerse wereld,” vertelt Koen Derksen. “Maar waarom?”
In zijn documentaire ‘Een kleine verandering’ onderzoekt Koen Derksen de ontwikkelingen op het gebied van alternatief wonen. Zijn tiny houses de toekomst?

Donna Brouwer

Van woonwagen tot compact mobiel appartement
Derksen is 24 jaar en recent afgestudeerd in audiovisuele media aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Zijn documentaire ‘Een kleine verandering’ was het eindproject waar hij een jaar geleden mee begon. “Ik wilde een eerste introductie geven voor een alternatieve manier van wonen,” vertelt hij telefonisch vanuit Flagstaff, Arizona. “Een grote villa is het ene uiterste, een tiny house het andere. Van dit uiterste spectrum wilde ik verschillende kanten laten zien.” Tussen de mevrouw in de pipowagen en het – voor de Dutch Design Award genomineerde – project van Heijmans One zit bijvoorbeeld een groot verschil. Het ene is in feite ene veredelde woonwagen, het andere een compacte, multifunctionele en verplaatsbare woning.

Less is more
Het was voor de geboren Gouwenaar een uitdaging om te filmen in de kleine ruimtes. “Daar heb ik lang over nagedacht", aldus Derksen. "In de eerste instantie wilde ik groots uitpakken met alles erop en eraan, het ging immers om mijn afstudeerproject.” Later realiseerde hij zich dat het te veel moeite zou kosten. Geheel in lijn met het onderwerp van de documentaire vroeg Derksen zich bovendien af wat hij nu echt nodig had. “Groter hoeft - ook qua materiaal - niet per se beter te zijn.” Uiteindelijk draaide hij alles met slechts een Canon EOS M mirrorless camera, kleiner dan een spiegelreflex camera.

Onofficieel wonen
De bewoners van zogeheten tiny houses vormen inmiddels een dermate omvangrijke groep dat er zich een complete movement in gang heeft gezet. Volgens de wet mag een tiny house vaak niet bewoond worden aangezien het veelal niet voldoet aan de strenge bouwvoorschriften voor een woning. Sommige tiny houses zijn simpelweg te klein om voor een officieel woonhuis door te kunnen gaan. Er bestaat nog geen aparte regelgeving voor tiny houses. Binnen de tiny house movement proberen bewoners hier verandering in te brengen. In de VS is deze strijd in volle gang maar ook in Nederland ziet Derksen het fenomeen langzaam meer vorm krijgen. “Mensen proberen op allerlei manieren regeltjes te ontduiken. Ze huren bijvoorbeeld gezamenlijk een huis en gaan vervolgens in de tuin wonen. Op die manier maken zij het de gemeente steeds moeilijker in de hoop dat die het uiteindelijk zal accepteren.”

Begin met opruimen
Zelf heeft hij een appartementje in Amsterdam, met naar eigen zeggen meer spullen dan hij nodig heeft. “Als ik een keer goed ga opruimen is mijn halve appartement al leeg. Als ik dan nog eens kritisch ga kijken past het met gemak in een tiny house.” De boodschap die hij met name naar buiten wil brengen is: “bekijk het eens van een andere kant, durf af te wijken van de standaardopvatting.” Wel wil hij benadrukken dat een tiny house geen middel is om over te schakelen naar een andere levensstijl, maar een eindstadium. “Je moet beginnen bij het begin; met kritisch te zijn op je behoeften en materiële bezittingen", vertelt Derksen. "Van daaruit kun je beginnen met het veranderen van je levensstijl.”

Over de maker

Koen Derksen werkt als freelance radioproducer bij de KRO-NCRV. Daarnaast maakt hij documentaires vanuit zowel eigen interesse als maatschappelijk belang. Op dit moment is hij bezig met een nieuw project rondom het razend populaire fenomeen van video bloggers, ofwel: “vloggers” op YouTube. "Tegenwoordig zijn veel jongeren actief op YouTube, er is zelfs sprake van een YouTube generatie", vertelt Derksen. "Ik ben benieuwd wat voor wereld dat is."