2Doc

Goede moeders

KRO-NCRV

Als verloskundige Sylvia von Kospoth ontdekt dat veel uithuisplaatsingen van kinderen voortvloeien uit slecht gefundeerde rapportages, komt ze klem te zitten tussen haar geweten en haar verantwoordelijkheid het te melden als er een nieuwe baby op komst is.

Verloskundige Sylvia von Kospoth merkt dat er de laatste tijd steeds meer vrouwen zich aanmelden die officieel worden aangemerkt als ‘kwetsbare zwangeren’. In haar praktijk zijn het vooral vrouwen die in aanraking zijn geweest met jeugdzorg, of zwangeren waarbij zelfs oudere kinderen al uit huis zijn geplaatst op advies van de Raad voor de Kinderbescherming. Als gevolg daarvan koesteren ze een groot wantrouwen tegenover overheidsinstanties en zorgverleners. En ook niet onterecht: bij sommigen wordt elke nieuwe baby weer uit huisgeplaatst op een manier die vaak traumatisch is voor de ouders.

Nu de vrouwen opnieuw zwanger zijn ziet Sylvia hoe zij zich met veel moeite aan hun verleden hebben ontworsteld. Ze hebben bijvoorbeeld een nieuwe stabielere relatie opgebouwd en betere huisvesting gevonden. Ze hebben hun leven weer op de rails en zijn vol hoop hun eerder uit huis geplaatste kinderen weer thuis te kunnen verwelkomen. Volgens het beroepsprotocol wordt verwacht dat Sylvia zo'n nieuwe zwangerschap meldt bij Veilig Thuis of gemeentelijke instellingen, zodat een risico-inschatting gemaakt kan worden voor het ongeboren kind. Maar hoe houd je je aan de protocollen als het idee hebt dat Veilig Thuis en Jeugdzorg onzorgvuldig met deze informatie omgaat? Hoe kan ze in zo’n situatie het belang van moeder en kind voorop stellen als deze moeders niet alleen blijdschap, maar ook grote stress en angst ervaren of ze dit kind wel zullen mogen houden? 

Regie: Jorien van Nes
Omroep: KRO-NCRV

DocTalks: In gesprek met regisseur Jorien van Nes

In deze DocTalks gaat Elena Lindemans in gesprek met regisseur Jorien van Nes over haar documentaire Goede Moeders. Hoe vond ze dit onderwerp? En waarom komt Jeugdzorg niet aan het woord in de documentaire?

'Goede moeders' in de media

Helmut Boeijen over 'Goede moeders'

Ze wordt geacht om een melding doen bij Veilig Thuis of de kinderbescherming. Want de cliënten van verloskundige Sylvia von Kospoth uit Harlingen staan te boek als ongeschikte opvoeders. Eerder werd een kind van hen uit huis geplaatst. Nu ze opnieuw zwanger zijn, soms binnen een nieuwe relatie of situatie, moet Von Kospoth dat laten noteren in het systeem, waarmee ze al zulke slechte ervaringen hebben opgebouwd.

Regisseur Jorien van Nes legt vast hoe de verloskundige zich steeds meer engageert met de ouders en vervolgens in gewetensnood komt: zij ziet vooral Goede moeders, die maar niet los kunnen komen van hun traumatische verleden en die bovendien ernstig worden benadeeld door de bevooroordeelde kijk en onzorgvuldige rapportages van de betrokken instellingen. Zijn ze werkelijk ‘verstandelijk beperkt’ of ‘een gevaar voor hun eigen kind’?

Von Kospoth identificeert zich met de ouders, zet haar tanden in hun zaken en treedt daarmee ogenschijnlijk ook buiten haar eigen rol en expertise. ‘Je gaat ver, hoor’, constateert een medewerker van Veilig Thuis als de verloskundige bij hen op bezoek komt. ‘Ik vind het wel ook heel mooi wat je doet, maar ik vind het ook spannend.’ Het is een subtiel geformuleerde waarschuwing en de enige keer dat een vertegenwoordiger van de ‘instanties’ aan het woord komt in deze film.

Van Nes beperkt zich tot het observeren van de verloskundige en ‘haar’ ouders. Ze stelt geen kritische vragen en haalt ook geen weerwoord bij de betrokken professionals. Daardoor wordt nooit helemaal duidelijk wat er precies met de uit huis geplaatste kinderen is voorgevallen en wat vervolgens de overwegingen van hulpverleners waren (en nog altijd zijn) om hen niet naar huis te laten terugkeren. Von Kospoths gezichtspunt wordt zo automatisch leidend.

‘Levens worden echt geruïneerd!’ fulmineert ze na een bezoek aan een ouderpaar dat in zak en as zit. ‘Echt geruïneerd!’ Zo bezien zijn de ouders in deze film niet meer dan slachtoffer van de situatie. De werkelijkheid bevat ongetwijfeld meer tinten grijs. Waarbij meteen moet worden aangetekend dat Nederland inderdaad opvallend veel kinderen uit huis plaatst. Een kwestie die door het prikkelende Goede Moeders overtuigend wordt geagendeerd.

Tegelijkertijd zou de documentaire zomaar het wantrouwen kunnen voeden naar de professionals, die impliciet de rol van onzichtbare vijand krijgen toebedeeld. De complexiteit van de situatie nodigt in elk geval uit tot een serieuze maatschappelijke discussie over waarmee kwetsbare ouders - en hun kinderen! - nu uiteindelijk het beste zijn gediend.

Wil je niet langer wachten op de tv-uitzending om een documentaire te kijken? Met de 2Doc Weekly kijk je iedere zondag alle films van de aankomende week vooruit. Sluit je aan bij de grootste documentaire-community van Nederland en abonneer je op de 2Doc Weekly.

Meer documentaires over het hebben van een kinderwens